Galón

Galón
	unidá de midida
	unidá de volume y non-standard unit (en)

Pa ver otros usos d'esti términu, Galón (dixebra).

El galón ye una unidá de volume que s'emplega nos países anglófonos (especialmente Estaos Xuníos) o con influencia d'estos (como Liberia, Guatemala, Panamá, Hondures, Nicaragua, El Salvador y Colombia), pa midir volumes de llíquidos, principalmente la gasolina y el so preciu. D'antiguo, el volume d'un galón dependía de lo que se midiera, y ónde. Sicasí, nel sieglu XIX esistíen dos definiciones d'usu común: "galón de vinu" (wine gallon) y "galón de cerveza británico" (ale gallon).

Galón imperial o británicu

En 1824, Gran Bretaña adoptó un aproximamientu del galón de cerveza conocíu como'l galón imperial. Esti galón taba basáu nel volume de 10 llibres d'agua destilao pesáu nel aire, con una presión barométrica de 30 pulgaes de mercuriu (1016 milibares/mbar o 101,6 kPa) y a una temperatura de 62°F (16,667°C), d'onde resulten 277,41945 pulgaes cúbiques (1 pulgada = (2.54 cm), una pulgada cúbica = 16,387064 cm³).

Un galón imperial o británicu tamién en sistema anglosaxón equival a:

4,5460902819948 llitros (arrondáu a 4,5461 llitros).
0,028571428571429 barriles británicos
4 cuartos británicos
8 pintes britániques
32 gills británicos
160 onzes llíquides britániques

Galón internacional (Estaos Xuníos)

N'Estaos Xuníos adoptaren otra midida estándar basada nel galón de vinu y definida como'l volume d'un cilindru de 6 pulgaes de llargor y 7 de diámetru, o 230,907 pulgaes cúbiques. Sicasí, anguaño, el galón mide exautamente 231 pulgaes cúbiques. Asina, 10 galones d'Estaos Xuníos equivalen a 8,3267418462899 galones imperiales. El galón imperial ye aproximao un 20% mayor que'l d'Estaos Xuníos.

Hay 4 cuartos nun galón, 2 pintes nun cuartu y 16 onzes en 1 pinta, lo que fai que 1 onza seya igual a 1/128 de galón d'Estaos Xuníos.

N'Estaos Xuníos (amás de Puertu Ricu, Panamá, Perú, Colombia, Ecuador y Venezuela), un galón equival a:

3,785411784 llitros (arrondáu a 3,7854 llitros)
0,0238095238095240 barriles d'Estaos Xuníos
4 cuartos d'Estaos Xuníos
8 pintes d'Estaos Xuníos
32 gills d'Estaos Xuníos
128 onces líquides d'Estaos Xuníos

Diferencies ente imperial ya internacional

Dambos galones equivalen a 8 pintes, anque, n'Estaos Xuníos, Panamá o Puertu Ricu, una pinta equival a 16 onzes fluyíes (fluid ounces), ente que la pinta imperial equival a 20 onzes fluyíes. Asina, el galón d'Estaos Xuníos equival a 128 onzes fluyíes, ente que'l galón imperial equival a 160. Esto quier dicir que la onza fluyida d'Estaos Xuníos mide 1,8047 pulgaes cúbiques, y l'imperial mide 1,7339 pulgaes cúbiques. Asina, la onza fluyida d'Estaos Xuníos ye mayor que la imperial, anque'l galón d'Estaos Xuníos ye menor. Sicasí, dambos úsense anguaño como midíes universales.

Galón de cerveza británicu

Usáu pa midir el volume conteníu en recipiente de cerveza. Inda s'usa en Reinu Xuníu y equival a 282 pulgaes cúbiques, n'otres cifres, 4,621152048 llitros.

Galón en Centroamérica

El galón ye una midida usada en químicos, pintures y solventes, con un volume de 3,784 ml.