Gutierrezia sarothrae | ||
---|---|---|
Clasificación científica | ||
Reinu: | Plantae | |
(ensin clasif.): | Eudicots | |
Orde: | Asterales | |
Familia: | Asteraceae | |
Xéneru: | Gutierrezia | |
Especie: |
Gutierrezia sarothrae (Pursh) Britt. & Rusby | |
Consultes | ||
Royal Botanic Gardens, Kew | Royal Botanic Gardens, Kew | |
World Flora Online | World Flora online | |
[editar datos en Wikidata] |
Gutierrezia sarothrae ye una especie de planta fanerógama perteneciente a la familia de les asteracees. Ye un subarbusto nativu de gran parte de la metá occidental d'América del Norte, dende l'oeste de Canadá al centru de Méxicu , y puede atopase nuna serie de zones grebes, hábitat de pacionales y de monte. Puede ser tóxica pal ganáu en grandes cantidaes, debíu principalmente a la presencia de saponines .
G. sarothrae confundir comúnmente colos Chrysothamnus, pero estremar pola presencia de rayos florales, que les plantes Chrysothamnus nun tienen.[1]
G. sarothrae ye un perenne subarbusto que bazcuya de 20 a 100 centímetros d'altor. Los tarmos son de color verde a marrón, trupu, y herbal, y la caña escontra riba dende una base maderiza.[1] Los tarmos muerren cayendo mientres la llatencia, dando a la planta una apaición como d'escoba.[1] Estender de nidiu a tener dalgún pelo curtiu y pueden ser resinoses y polo tanto pegañoses al tactu.[2] Los trupos recímanos de pequeños rayos de flores marielles formen recímanos nel estremu de los tarmos dende mediaos de xunetu a setiembre.[1][3] Como los tarmos tán a puntu el mesmu llargor, esto fai que la planta de cutiu apaecen en forma de cúpula o cuando'l floriamientu en forma d'abanicu.[3] Les fueyes son alternes y llinial, y de 5 a 60 milímetros (0,20 a 2,36 pulgaes) de llargu y 1 a 3 milímetros (0,039 a 0,118 pulgaes) d'anchu.[2] Les fueyes inferiores son polo xeneral refundien enantes de les flores de plantes.[3] Mientres el so primer añu de crecedera, G. sarothrae produz una llarga y maderizu raigañu principal y numberosos raigaños llaterales dende la que la planta madura.[4]
Les flores de G. sarothrae son polinizaes por inseutos distintos, dando llugar a un frutu ovaláu cubiertu con escames.[1] La planta reproducir a partir de granes, que son brilloses, densamente vellosas, y tremaes pol vientu.[1][4] Una sola planta ye capaz de la producción de más de 9.000 granes al añu, anque la mayoría de les granes madures cayen per debaxo de la planta madre.[4] Les granes pueden permanecer vidables nel suelu mientres dellos años; so condiciones de llaboratoriu, les granes permanecieron vidables mientres siquier dos años.[4]
G. sarothrae, una planta nativa d'América del Norte, alcuéntrase en tol oeste de Canadá, l'oeste de los Estaos Xuníos, y el centru de Méxicu[5][6] Por cuenta del so usu eficiente de l'agua y la tolerancia a la seca, ye capaz de sobrevivir en zones grebes y semiáridas sitios secos, tales como planicies predreses, llombes seques, los cumes, fasteres de los montes, y nos valles semi-desérticos.[1][4] G. sarothrae ye bien adaptable, y puede atopase nuna variedá d'eco-región , incluyendo montes de enebros-piñoneros, carbes desérticos y praos d'artumisa.[4] Puede sobrevivir nuna amplia variedá de tipos de suelu con plenu sol y bon drenaxe,,[2] pero la crecedera ye meyor en suelos francos magrizos aluviales en pendientes y suelos pocu fondos, predresos, arenosos, y ye probe en solución salina o suelos alcalinos.[4]
En Baxa California Sur usar pa combatir el plasmu (dolor abdominal o d'estómagu, que suel ser bien intensu y que nun se quitar) causáu por enfriamientu; encamiéntase tomar un té preparáu coles cañes tienres d'esta yerba o aplicar les cañes vieyes como emplastu caliente na parte dolorida. Coles mesmes, emplégase'l cocimientu de les cañes pa llavar les firíes.[7]
De les cañes de Gutierrezia sarothrae estrayer un aceite esencial nel que s'identificaron los monoterpenos acetato de bornilo, limoneno, mirentol, nopinona, cis-pin-3-en-2-ol, alfa y beta-pineno, trans-pinocarveol, pinocarvona, trans-verbenol y verbenona. Otros componentes de les cañes son los diterpenos ácidu 3-alfa-hidroxi-dianiélico, los derivaos hidroxi- y dihidroxi-deoxilaos del danielol, gutierrezial, un deriváu del labda-dieno, nivenólido, acedu peliáticoy dellos derivaos del acedu pilialtóico; los flavonoides apigenín, calicopterín, eriodictiol-7-metil-éter, trés derivaos hidroxi-metoxilaos de la flavona, jaceidín, luteolín, los 3 y 4- éteres-metílicos, nepetín, quercetín-3-metil-éter, espenacetín y rudequetín; los sesquiterpenos, cariofileno-1-10-epóxido, germacreno D.[8]
Los aceites esenciales llograos del tarmu y de les fueyes contienen los monoterpenos geraniol, linalol, mirceno, alfa-pineno, cis y trans-verbenol, verbenona; los sesquiterpenos cariofileno y gamma-humuleno. Nel raigañu detectóse un triterpeno, el óxidu de bacarín.[8]
Demostróse l'actividá antitumoral d'un estractu aguacientu del raigañu en mure con sarcoma 180, cuando s'alministró per vía intraperitoneal. Tamién s'investigó l'actividá antiviral y citotóxica d'un estractu etanólico llográu de les fueyes sobre'l virus de influenza PR8 y célules d'endocardiu de bovín, con resultaos negatives.[8]
Gutierrezia sarothrae describióse por (Pursh) Britt. & Rusby y espublizóse en Transactions of the New York Academy of Sciences 7(1–2): 10. 1887[9]
|
|
Wikispecies tien un artículu sobre Gutierrezia sarothrae. |