Jacobaea vulgaris

Jacobaea vulgaris;
Clasificación científica
Reinu:	Plantae
Subreinu:	Tracheobionta
División:	Magnoliophyta
Clas:	Magnoliopsida
Subclas:	Asteridae
Orde:	Asterales
Familia:	Asteraceae
Subfamilia:	Asteroideae
Tribu:	Senecioneae
Xéneru:	Jacobaea
Especie:	Jacobaea vulgaris; Gaertn.
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew	Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online	World Flora online
	[editar datos en Wikidata]

Jacobaea vulgaris ye una planta de flor montesa bien corriente de la familia Asteraceae que s'atopa distribuyida por toa Europa, de normal n'espacios abiertos y en terrenes con ciertu grau de mugor, bien drenaos.

Descripción

Ye una planta yerbácea biañal o perenne. Los renuevos son argutos, rectos, tienen unos pocos pelos, y algamen un altor de 0,3 a 2 metros.

Les fueyes son lobulaes pinnaes y el lóbulu del estremu ta embotáu. N'inglés tien munchos nomes qu'inclúin la pallabra «qu'apesta» (fart), ye debíu al golor desagradable de les sos fueyes.

Les flores son cabezueles hermafrodites d'un diámetru de 1,5 a 2,5 centímetros, rematáu planu y preséntense en recímanos trupos, los floretes (falsos pétalos) son de color mariellu brillante. Tien un periodu de floriamientu llargu al durar a partir de xunu hasta payares.

La polinización efeutuar una amplia gama d'abeyes, mosques, poliyas y caparines. Nuna estación, una planta puede producir 2000 a 2500 flores marielles en 20 a 60 cabezueles, de remate planu corimbos. Con estes cifres, les cantidaes de granes que se producen pue ser tan grande como 75 000 a 200 000, anque na so especie nativa en Eurasia bien poques d'estes daríen llugar a plantes nueves y la investigación demostró que les granes nun viaxen una gran distancia de llantar proxenitora.

Distribución

Puede atopase a lo llargo de los márxenes de los caminos, en terrenes incultos, y crez en toles zones fresques y de precipitaciones relativamente abondoses. N'España alcuéntrase en márxenes de corrientes d'agua y en camperes húmedes.

Ye nativa del continente eurasiático. N'Europa desenvuélvese estensamente, dende Escandinavia al Mediterraneu. En Gran Bretaña considerar como meruxa. Nos EE.XX. introducióse, y ta presente principalmente nos estaos del norte y del oeste: California, Idaho, Illinois, Maine, Massachusetts, Michigan, Montana, Nueva Jersey, Nueva York, Oregon, Pennsylvania y Washington.

En Suramérica atopar n'Arxentina. Nel norte d'África, y nel continente asiáticu na India y en Siberia. Llargamente distribuyida como meruxa en Nueva Zelanda y Australia. En munchos estaos australianos declaróse como meruxa nociva. Estos estaos esixen al propietariu del terrén erradicarla, por llei.

Ecoloxía

Ye l'alimentu de les canesbes de Cochylis atricapitana, Phycitodes maritima, y Phycitodes saxicolais. Ye bien conocida por ser l'alimentu de les gates de la poliya cinabriu.

Les canesbes absuerben los alcaloides de la planta que apuerten a desagradables pa los depredadores, un fechu anunciáu polos colores amonestadores negros y mariellos. El colloráu y el negru, colores de la poliya adulta d'actividá diurna son tamién colores desagradables pa munchos de les sos depredadores potenciales.

Ye llantar güéspede pal coleópteru Longitarsus ganglbafueri.

Efeutos venenosos

Ye una planta yerbácea, conocida dende va tiempu poles sos propiedaes tóxiques, sobremanera ente'l ganáu.

Poro, esta yerba tien de dexase en manes espertes y cuando la prescriba un médicu va haber de faelo mientres periodos curtios o cures discontinues.

Los espertos desaconseyen el so usu al nun tar abondo demostrada la so utilidá terapéutica, y el posible riesgu derivao del so conteníu n'alcaloides pirrolizidínicos.

Contién munchos y distintos alcaloides, faciéndola venenosa pa los animales. En teoría tamién tóxica pa los seres humanos, pero la dosis riquida sería enorme. Los alcaloides que s'atoparon na planta son acetylerucifolina, (Z)-erucifolina, (Y)-erucifolina, 21-hydroxyintegerrimina, integerrimina, jacolina, jaconina, xacobina, jacozina, ridelina, retrorsina, senecivernina, senecionina, senecifilina, spartioidina, y usaramina.

Ye una de les grandes esmoliciones de los ganaderos, que tarrecen pola subsistencia de les sos caballos, y del ganáu polo xeneral. Nes árees del mundu onde ta ye planta nativa, como Gran Bretaña y Europa continental, losenvenenamiento documentaos y probaos son raros. N'otres árees puede aportar a muncho más invasora y constituyir un problema. Anque los caballos nun comen de normal esta planta, por cuenta del so gustu amargosu, si recoyóse y desecáu, o se toma entemecida con otres yerbes ente que pasta, la resultancia puede ser irreversible: cirrosis de fégadu. Les muestres que se tomaron d'un caballu envelenáu, inclúin les membranes marielles, la depresión, y la falta del mocu de la coordinación. Los animales pueden tamién recurrir al consumu de Yerba de Santiago cuando hai escasez d'alimentu. Inclusive hai animales adictos al so consumu, tales como les oveyes, pa les que ye posible consumir cantidaes pequeñes de la planta col restu de la campera y ensin dañu evidente.

El principal peligru de la Yerba de Santiago ye que la toxina puede tener un efeutu acumulativu. La toxina nun atropa realmente nel fégadu pero al analizar el productu viose que puede estropiar al DNA y matar gradualmente a les célules. Ente'l 3 al 7% del pesu corporal de consumu dacuando actúa como mortal pa los caballos, pero esiste un exemplu na lliteratura científica, d'una sobrevivencia d'un caballu que consumió'l 20% del so pesu corporal de festa planta. Nun hai nenguna estrema si esta cantidá ye consumida en dellos meses o en 10 años. Sicasí, debíu a la manera del envelenamientu que ta n'afectar les molécules del DNA, les cantidaes bien pequeñes son pocu probables que puedan causar dañu pos van tar debaxo del estragal pa tener una aición efeutiva.

Los productos de metabolización tóxicos puédense tamién metabolizar de la mesma pol fégadu primero que produzan daños. Hai tamién otru métodu pol cual l'efeutu de dosis baxes menguar. Los alcaloides orixinales pueden destruyise tamién pola aición de bacteries nel tubu dixestivu primero qu'algamen la circulación sanguínea. Nun hai antídotu o sanamientu que se sepa contra l'envelenamientu, pero a lo menos sábese d'un casu na lliteratura científica d'un caballu nel que se produz una recuperación completa una vegada que dexó de consumila.

Nel miel recoyíu de Yerba de Santiago atopóse que puede contener cantidaes pequeñes de jacolina, jaconina, xacobina, jacozina, senecionina, y de seneciphyllina. Sicasí éstos son pocu probables que puedan causar dañu yá que les cantidaes consumíes tán per debaxo del estragal del dañu. Nel Reinu Xuníu ye una de los cinco plantes reconocíes como «meruxa perxudicial» so les provisiones del Weeds Act 1959. La pallabra perxudicial nesti contestu indica que podría ser dañible a l'agricultura non que seya peligrosa pa los animales, como'l restu de meruxes perxudiciales mentaes ye non tóxica. So los términos d'esta acta, un terrateniente puede ser riquíu pola secretaria d'estáu (DEFRA) pa prevenir la estensión de la planta. Sicasí, la crecedera de la planta nun ta determináu como fechu illegal por esta acta.

Usos populares

Úsase como hipoglucemiante, venotónico, emenagogo, anteidismenorréico.

Ta indicada en problemes circulatorios, (como en varices), qu'amás acelera l'apaición de la menstruación y que d'últimes combate les molesties causaes pol ciclu menstrual.

Pero nun tenemos d'escaecer que la planta ye tóxica: asina, sábese que nel ganáu produz importantes mancadures hepátiques y que coles mesmes estes afecciones puede provocar nel home.

Nel home considérase que los alcaloides pueden inducir mancadures hepátiques y producir efeutos mutagénico y carcinogénico. Cuando s'alministre a diabéticos, pol so potencial aición hipoglucemiante, va deber de controlar la glucemia por si ríquese modificar les dosis d'insulina o de hipoglucemiantes orales.

La Yerba de Santiago utilizóse dende dómina medieval hasta a mediaos de sieglu XX, siendo utilizáu contra inflamaciones del güeyu, pa dolores y úlceres canceroses, reuma, ciática y gota, pa los casos doliosos. Según dalgunos, solliviaría'l dolor de les picadures d'abeya. Tolos usos tienen de ser esternos solamente, nunca internamente, y solamente so supervisión profesional.

Cola gran gama d'alcaloides de la pyrrolizidina, que se saben pa tornar o p'amenorgar la división celular, dellos investigadores esperen utilizalos pa retrasar o pa menguar la crecedera de les célules del cáncer.

Cultivu

Nun se tien información de nengún cultivu nin cultivar esistente d'esta planta.

Intereses

Ye la flor nacional de la Islla de Man, onde la conoz como Cushag.

Taxonomía

Jacobaea vulgaris describióse por Joseph Gaertner y espublizóse en De Fructibus et Seminibus Plantarum . . . . 2(3): 445. 1791.^[1]

Etimoloxía

Jacobaea: nome xenéricu que podría derivar de dos fuentes posibles: (1) de Santiago'l Mayor (o Jacobo); o (2) en referencia a la isla de St. Jago (Cabu Verde).^[2]

vulgaris: epítetu llatín que significa "vulgar, común"

Subespecies

Jacobaea vulgaris subsp. dunensis (Dumort.) Pelser & Meijden

Sinonimia

Jacobaea vulgaris subsp. vulgaris
Jacobaea vulgaris var. vulgaris
Senecio flosculosus Jord.
Senecio foliosus Salzm. ex DC.
Senecio jacobaea L.
Senecio jacobaea var. jacobaea
Senecio jacobaea subsp. jacobaea
Senecio jacobaeoides Willk.
Senecio nemorosus Jord.
Senecio praealtus subsp. foliosus (DC.) Cout.^[3]

Nome común

Nun hai conseñaos nomes comunes n'asturianu pa esta especie.

Ver tamién

Referencies

↑ Jacobaea vulgaris en Trópicos
↑ «Botanical names». Consultáu'l 19 luglio 2011.
↑ Jacobaea vulgaris en The Plant List

Enllaces esternos

Páxina sobre la yerba de Santiago
Usu en medicina popular de la Higreyegerba de Santiago
The Merck Veterinary Manual introduction to pyrrolizidine alkaloidosis

[Tro-1] Jacobaea vulgaris en Trópicos

[2] «Botanical names». Consultáu'l 19 luglio 2011.

[3] Jacobaea vulgaris en The Plant List

[1]

[2]

[3]