La Vídola | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Alministración | |||||
País | España | ||||
Autonomía | Castiella y Lleón | ||||
Provincia | provincia de Salamanca | ||||
Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcalde de La Vídola (es) | Ángel Vicente Villoria | ||||
Nome oficial | Vídola, La (es)[1] | ||||
Códigu postal |
37213 | ||||
Xeografía | |||||
Coordenaes | 41°09′12″N 6°29′16″W / 41.153333333333°N 6.4877777777778°O | ||||
Superficie | 29.64 km² | ||||
Altitú | 693 m[2] | ||||
Llenda con | Villar de Samaniego, Valsalabroso, La Peña y Villarino de los Aires | ||||
Demografía | |||||
Población |
112 hab. (2023) - 55 homes (2019) - 56 muyeres (2019) | ||||
Porcentaxe | 0% de provincia de Salamanca | ||||
Densidá | 3,78 hab/km² | ||||
La Vídola ye un conceyu y llocalidá española de la provincia de Salamanca, na comunidá autónoma de Castiella y Lleón. Intégrase dientro de la contorna de Vitigudino y la subcomarca de La Ramajería. Pertenez al partíu xudicial de Vitigudino.[3][4][5][6]
El so términu municipal ta formáu por un solu nucleu de población, ocupa una superficie total de 29,64 km² y según los datos demográficos recoyíos nel padrón municipal ellaboráu pol INE nel añu 2017, cuenta con una población de 117 habitantes.
La Vídola figura como «Bidola» nel documentu más antiguu conocíu, fecháu nel añu 1265. N'unu de los mapes del sieglu XV que se caltienen na biblioteca del monesteriu de San Lorenzo del Escorial, indicar sol nome de «La Vídula». N'otros documentos d'esta dómina apaez como «La Bidola». Col nome de «La Vidola» apaez en documentación del sieglu XVI, correspondiente al Colexu Mayor de San Bartolomé. A partir del sieglu XVII, dicha llocalidá consta yá como «La Vídola», nome que caltuvo hasta los nuesos díes.[7]
El topónimu de La Vídola ye por tanto bien antiguu y d'orixe pocu claru. Dellos autores, como Ramón Grande de la Brenga, al nun atopar un posible raigañu llatín, consideren que l'orixe del nome ye prerromanu, como tantos otros que subsisten na zona de les apuertes.[7]
Pedro Luis Siguero Llorente[8] cunta que l'orixe d'esti topónimu taría en «vetola» o «vetula», la forma antigua de la pallabra «vetuela», diminutivu de «veta», que significa «vieya», y de esta manera «vetola» diría dexenerando col tiempu hasta l'actual «Vídola». Según esti autor, nes cultures antigües idealizábase lo vieyo, pos la tradición, la esperiencia de los antepasaos, yera la meyor forma de conocencia, y por tanto llamar «vieyu» a un pueblu significaría que yera un bon pueblu. Asina mesmu vetu» provién de la pallabra «vetero» (vieyu) y de ende «veteranu». Otru exemplu del usu d'esti vocablu apaez en «Castella Vetula», nome del territoriu primixeniu de Castiella la Vieya.
L'escudu heráldicu que representa al conceyu foi aprobáu'l 2 d'ochobre de 1993 col siguiente blasón:
«Escudu partíu. Primero d'azur con cuatro bandes de plata. Segundu d'azur con una jarra de plata, afatada de azucenas de lo mesmo. Al timbre la Corona Real Española»Boletín Oficial de Castiella y Lleón nᵘ6 de 11 de xineru de 1994[9]
La bandera municipal foi aprobada'l 24 de xunu de 1994 cola siguiente descripción testual:
«Bandera cuadrada, de proporción 1:1, gironada de colloráu y blancu d'ocho pieces alternaes, y cargada al centru del escudu municipal de La Vidola, nos sos colores, timbrado de la Corona Real Española»Boletín Oficial del Estáu nᵘ67 de 20 de marzu de 1996[10]
Gráfica d'evolución demográfica de La Vídola ente 1900 y 2017 |
Fonte Institutu Nacional d'Estadística d'España - Ellaboración gráfica por Wikipedia. |
L'orixe del asentamientu de La Vídola ye pocu conocíu. Probablemente la zona próxima al pueblu tuviera yá habitada polos vetonos; asina, créese que nel llugar llamáu "El Castillo" esistió un castru prerromanu del que güei apenes queden dellos nicios. Lo que sí paez claro ye que la fundación de l'actual llocalidá de La Vídola respuende al procesu repoblador lleváu a cabu polos reis lleoneses ente los sieglos X y XII quedando encuadráu dientro del Alfoz de Ledesma, dientro del Reinu de Lleón, dómina na que yá tenía l'actual denominación.[11]
Otra manera, sábese que tres la reconquista, tol actual términu municipal pasó a ser una devesa o cotu redondu que la so propiedá foi pasando d'unes manes a otres col pasu del tiempu. Destaca ente los sos distintos propietarios a lo llargo de la historia, pola so importancia como institución y pola duración de la posesión, el Colexu Mayor de San Bartolomé, al que La Vídola perteneció ente los sieglos XV y XVIII. El mentáu Colexu Mayor foi fundáu por don Diego de Anaya Maldonado nel añu 1401 y llegó a algamar un gran poderíu económicu, destacando, ente toles sos propiedaes, les de la provincia de Salamanca. D'esta forma, amás de La Vídola, el Colexu tenía los siguientes llugares: Tejares, Sanchón de la Ribera, Alizaces, Porquerizos, Arapiles, Palacios Rubios y la ciudá de Salamanca.[7]
Escontra 1600 constitúyese un Señoríu na zona, que por donación real ostenta Alfonso Fernández de Villarino, que lo tresmite al so fíu Gonzalo y darréu al esplorador de Perú Martín de Ledesma Valderrama. Ente los sos llugares y los sos términos figuraben Mazuelos -Masueco-, L'Aldea Dávila -Aldeadávila-, Corpario -Corporario-, La Vídola, Fuentes, Villasbonas -Villasbuenas-, La Badina, Villamuerto -Villarmuerto-, Grandes, Grandenos y Herbalejos, ente otros.
Los habitantes del pueblu teníen de pagar delles rentes al Colexu de San Bartolomé y a otres instituciones, como yeren el Deán y Cabildru de Salamanca, la Universidá de Salamanca, según al Duque de Alburquerque, como señor del territoriu de Ledesma al que La Vídola tamién perteneció.[7]
Esta forma de propiedá al traviés de señoríos, entá siendo un réxime práuticamente feudal, permaneció hasta principios del sieglu XX, cuando La Vídola entá pertenecía a una familia noble que tenía arrendaes les tierres y zona urbana a los habitantes del pueblu. Según los archivos parroquiales la postrera propietaria foi doña María del Pilar Jabat y Magallón, que vivía en Madrid y que nunca se conoció que morara nel pueblu. Al morrer doña María del Pilar dexó les sos riqueces a un sobrín francés llamáu D. Nicolás d'Arcangues y Ugarte y, ente toles posesiones, dexólu tamién la finca y el pueblu de La Vídola, que darréu vendió a los sos habitantes nel añu 1923 por una cantidá total de cuatro millones de reales.
Cola división territorial d'España de 1833 na que se crean les actuales provincies, La Vídola queda encuadrada dientro de la Rexón Lleonesa, formada poles provincies de Lleón, Zamora y Salamanca, de calter puramente clasificatorio, ensin operatividad alministrativa, qu'a les traces vendría recoyer l'antigua demarcación del Reinu de Lleón (ensin Galicia nin Asturies).[12]
Como patrimoniu arqueolóxicu, históricu y artísticu destaquen les pintures o frescos medievales de la ilesia parroquial de La nuesa Señora de La Inmaculada, amás del denomináu "Palaciu", casa señorial que data del sieglu XVIII, anque hai nicios de qu'hubiera yá nel llugar una construcción anterior de finales del sieglu XV o entamos del XVI.[7]
La economía del conceyu ta basada principalmente na ganadería, sobremanera de bovín y ovín en réxime semiextensivo, y en menor midida, l'agricultura. El paisaxe dominante nel términu ye'l d'una penillanura ondulada con parceles en mosaicu de camperes, carba, cultivos de cebera y abondosu arboláu esvalixao de carbayu. Son bien frecuentes les parceles abarganaes con parés de piedra, denominaes na zona cortines.
L'actual alcalde de La Vídola ye Ángel Vicente Villoria (PP), tando'l Plenu del Conceyu formáu por cinco conceyales del Partíu Popular. N'otres cites eleutorales el PP tamién foi'l partíu más votáu siguíu del Partíu Socialista y del Partíu Rexonalista del País Lleonés.
Eleiciones municipales de 2015 en La Vídola[13] | ||||
---|---|---|---|---|
Partíu políticu | Conceyales | Votos | Porcentaxe | |
Partíu Popular (PP) | ||||
Partíu Socialista Obreru Español (PSOE) |
Eleiciones autonómiques de 2015 en La Vídola[14] | ||||
---|---|---|---|---|
Partíu políticu | Votos | Porcentaxe | ||
Partíu Popular (PP) | ||||
Partíu Socialista Obreru Español (PSOE) | ||||
Partíu Rexonalista del País Lleonés (PREPAL) | ||||
Izquierda Xunida - Equo (IX-EQUO) | ||||
Ciudadanos-Partíu de la Ciudadanía (C's) | ||||
Unión Progreso y Democracia (UPyD) | ||||
Partíu Comunista de los Pueblos d'España (PCPE) |
Eleiciones al Congresu de los Diputaos en La Vídola (2011) | ||||
---|---|---|---|---|
Partíu políticu | Votos | Porcentaxe | ||
Partíu Popular (PP) | ||||
Partíu Socialista Obreru Español (PSOE) | ||||
Partíu Rexonalista del País Lleonés (PREPAL) | ||||
Izquierda Xunida (IX) | ||||
Unión Progreso y Democracia (UPyD) | ||||
Escaños en Blanco (EB) | ||||
Hixene Democrática (HD) |
Les fiestes que se celebren nel conceyu son El Corpus, La Inmaculada y "Les Bolagas". Esta última fiesta paez ser que ye bien antigua y celébrase na nueche del 7 d'avientu, viéspora de La Inmaculada, nella quémense nuna gran foguera enormes cantidaes de piornos, al faese más escases na zona les bolagas, que teníen de ser les plantes que orixinalmente quemar nesta tradición.
<ref>
nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes ref_duplicada_6