Les llingües minoritaries de Suecia son aquelles reconocíes pol Comité de Llingües Minoritaries de Suecia en 1999: Finlandés, sami, romanín, yidis y meänkieli (Finlandés de Tornedalen)
El suecu apoderaba la vida comercial y cultura en Suecia, pero nun foi sinón hasta 2009 que se convirtió nel idioma oficial del país, cuando una nueva llei llingüística empezó a tener efeutu.[1] La necesidá d'esti estatutu llegal foi oxetu de munchos alderiques y un proyeutos de llei que buscaben asegurar dicha condición nun foi aceptada por pocu en 2005.[2]
Estos idiomes minoritarios fueron llegalmente reconocíos pa protexer el patrimoniu cultural y históricu de les sos respeutives comunidaes llingüístiques. Esta reconocencia da dellos derechos a estes comunidaes, tales como recibir educación básica nel so propiu idioma y el derechu a utilizar la so llingua pa contautar a les axencies gubernamentales.
Los criterios pa incluyir o non un idioma dientro de los idiomes minoritarios suecos fueron establecíos pol Comité de Llingües Minoritaries, que basóse na directives qu'apaecen na Carta Europea de les Llingües Minoritaries o Rexonales.
Pa recibir l'estatus de llingua minoritaria, l'idioma debe de ser falada en Suecia dende un periodu de tiempu enllargáu. Esta cantidá de tiempu nun foi revelada, pero delles estimaciones establecen que 100 años ye un tiempu razonable, basándose nes llingües incluyir y escluyir. Suecia nun tuvo una inmigración importante sinón hasta dempués de la segunda guerra mundial, polo que munchos idiomes qu'anguaño son falaos por una cantidá significativa de personen en Suecia fueron escluyíes, exemplos d'estos idiomes son el árabe y el persa
Tamién se riquir que l'idioma en cuestión sía faláu por un númberu significativu de personen y atópese concentráu nuna rexón xeográfica específica. Esti últimu criteriu, sicasí, nun aplica nin pal romanín nin pal yidish.
Per otra parte, una de les condiciones pa solicitar la reconocencia como idioma minoritariu oficial tien de ser qu'esto representa un beneficiu cultural pa la comunidá llingüística en cuestión. Este sería'l motivu de la esclusión de la Llingua de señes sueca. A pesar de que ye l'únicu idioma ente estos que data del sieglu 18, sola históricu que se refier al sieglu XVIII, llegó a la conclusión de qu'escarecía d'una base abonda na cultura sueca como pa xustificar una reconocencia formal por parte del Estáu.
La cultura común ye otru criteriu pa la inclusión. Otra razón pa nun conceder l'estatutu de llingua minoritaria a la llingua de signos ye que los sos usuarios nun comparten un patrimoniu cultural únicu una y bones les persones con problemes auditivos vienen de tolos oríxenes.
El Finlandés estándar foi faláu en Suecia dende la formación de les sos fronteres nel sieglu 13. Suecia siempres tuvo una migración importante dende y escontra Finlandia. Por cuenta de que el finés y el suecu pertenecen a dos families llingüístiques distintes, ye fácil estremales. El númberu de falantes de finés en Suecia anguaño esta percima de los 460 000.
Finlandés y meänkieli puede utilizase nos conceyos más septentrionales de Gällivare, Haparanda, Kiruna, Pajala y Övertorneå y la so redoma.
El 11 d'avientu de 2007, La compañía finlandesa de radiodifusión, reportó qu'en Upsala, en Suecia, prohibióse-yos a los emplegaos públicos falar finés, nin siquier mientres les curties charres nos descansos.[3] En virtú d'un alcuerdu ente la Xunta y el sindicatu de trabayadores de la ciudá "L'idioma oficial de trabayu nel llugar de trabayu ye'l suecu. Los emplegaos pueden falar n'otros idiomes en priváu, inclusive nel llugar de trabayu. Sicasí, ye importante que se considere a los compañeros de trabayu presentes y los sos respeutivos idiomes." La Delegación de finlandéses suecos solicitó al Conseyu d'Europa determinar si'l emplegador tien el derechu d'obligar a los sos emplegaos a falar solo en suecu.[4][5]
El llinguaxe meänkieli ye faláu por una población nel norte de Suecia. Ta emparentáu col finés y dambos son mutuamente intelixibles; y frecuentemente consideráu como un dialeutu d'este, carauterizáu por una gran cantidá de términos procedentes del suecu. De fechu la distinción ente finés estándar y el finés meänkieli como dos llingües independientes ye de cutiu vistu como una mera maniobra llingüística ensin base científica (Vease Idioma kven pa un analís comparativu de la situación similar qu'asocede en Noruega). El númberu de falantes ye alredor de 50 000.
L'idioma sami ye de fechu más d'un idioma, a pesar de que comúnmente se fai refieren a ellos como unu solu. En Suecia falen trés idiomes sami, los otros siete falar en Noruega, Rusia y Finlandia. La esistencia histórica de les llingües sami tienen a lo menos dos mil años d'antigüedá. En total a lo menos cuarenta mil persones falen dalguna de les llingua sami que se distribúin nos territorios de los cuatro países mentaos.
El Romanín chib, ye l'idioma del pueblu rom (xitanu), que falóse en Suecia dende'l sieglu 16. Anguaño cerca de 9 500 persones falar en dichu país. Nun ta concentráu nun llugar xeográficu, pero considérase que tien importancia histórica.
El yidis foi históricamente la llingua común de los xudíos asquenazíes d'Europa Central. Mientres el sieglu XVIII dexóse-yos morar en Suecia a los primeros xudíos. La población creció dende entós hasta venti mil persones, ente les cualos, envalórase, cerca de trés mil son falantes de yiddish y hasta 6 000 tendríen dalguna conocencia del idioma.
La organización Sällskapet för Jiddisch och Jiddischkultur i Sverige (Sociedá pal idioma y la cultura yidis en Suecia) cuenta con más de 200 miembros, munchos de los cualos son falantes nativos de yidis.
Tanto'l romani como'l yiddish considérense llingües minoritaries históriques, que atópense esvalixaes por tol país; polo tanto l'Estáu de Suecia reconoz la so obligación de protexeles y calteneles.[6]