Llingües nilótiques orientales

Llingües nilótiques orientales
Distribución xeográfica	África oriental
Países	Etiopía  Sudán del Sur  Kenia  Uganda  Tanzania
Filiación xenética	Nilo-saḥarianu   Sudánicu oriental     Kir-Abbaia       Nilóticu         Nilóticu mer.
Subdivisiones	Bari Lotuko-Maa Tesu-Turkana
Códigu Glottolog	east2418
Ver tamién Idioma - Families - Clasificación de llingües
[editar datos en Wikidata]

Les llingües nilótiques orientales son un grupu de llingües nilótiques, falaes por dellos pueblos nilóticos ente los que tán los maasái.

Clasificación

Les llingües nilótiques occidentales estrémense convencionalmente en tres grupos:

• Grupu bariː bari, kakwa, mandari
• Grupu lotuko-maa: lotuho, maasái-samburu.
• Grupu tesu-turkana: karamojong, tesu, toposa, turkana

Antes de la clasificación de Joseph Greenberg de les llingües africanes, estes llingües clasificábense dientro de la familia nilo-camítica, güei considerada obsoleta como clasificación. Ello ye que esisten interesantes diferencies ente estes llingües y les que orixinalmente denomináronse "nilótiques" (agora nilóticu occidental. Polo que respecta a les formes pronominales la diferencia ente la caña occidental y les otres cañes meridional y oriental (consideraes primeramente nilo-camítiques): les cañes meridional y oriental tienen formes especiales na inflexón de persona que nun apaecen na caña occidental. Otru puntu en que difieren ye l'orde básicu (VSO predominante nel grupu oriental y meridional; y SVO nel grupu occidental).

Comparanza léxica

Los numberales en distintes llingües nilótiques orientales son:^[1]

GLOSA	Bari	Lotuxo-Maa			Tesu-Turkana				PROTO- NILÓTICU Or.
		Otuho	Maasái	Samburu	Tesu	Turkana	Karamojong (dodotho)	Toposa
'1'	ɡɛ́lɛ̀ŋ	ʌ̀bóíté	nabô (f.) obô (m.)	naɓô (f.) oɓô (m.)	ìdʸòpét	a-péì	ɲí-péí	péì	*-pei
'2'	mʊ̀rɛ́k	ʌ̀ríxèy	aré (f.) aàre (m.)	aré (f.) waáre (m.)	ìɑɾè	ŋa-áréì	ŋí-ááréí	áréì	*a-rei
'3'	mʊ̀sálà	xúnixòì	uní (f.) okúni (m.)	uní (f.) okúni (m.)	íwúní	ŋa-úní	ŋúúní	ʊ́nì	*-xuni
'4'	ɪ́ŋwàn	aŋwân	oŋwán (f.) oóŋwan (m.)	onɠwán (f.) oónɠwan (m.)	íwóŋón	ŋa-ómwɔ̀n	ŋóómwán	ɔ́ŋwɔ́n	*-ŋwan
'5'	mʊ̀kánàt	míèt	ímíêt	ímɟêt	íkɑ̀ɲ	ŋa-kànɪ̥	ŋííkan	kànì̥	*miet *kani
'6'	búkɛ̀r	ɪ́llɛ́	íllɛ̂	ílê	íkɑ̀ɲɑ̂pè	5 ka-1	5 ka 1	5 kà-1	*5+1
'7'	búryò	xátt-àrɪ̀k	naápishana (f.) oópishana (m.)	sápâ	íkɑ̀ɲɑ̂ɾè	5 ka-2	5 ka 2	5 kà-2	*5+2
'8'	búdö̀k	xóttó-xúnìk	(ísíêt)	(ísɟêt)	íkɑ̀ɲɑ̂wùní	5 ka-3	5 ka 3	5 kà-3	*5+3
'9'	bʊ́ŋwàn	xɔ́ttɔ́-ŋwàn	naáudo (f.) oódó (m.)	sâːl	íkɑ̀ɲɑ̂wòŋòn	5 ka-4	5 ka 4	5 kà-4	*5+4
'10'	púwö̀k	tɔ́mɔ̀n	tɔ́mɔ̂n	tômôn	ítòmòn	ŋa-tɔ̀mɔn	ŋí-tomón	tɔ̀mɔ́ní̥	*tɔmɔn

Los términos ente paréntesis son préstamos del kalenjin. Los términos del bari a partir de 5 amuesen influencia del nilóticu occidental.

Referencies

1. Nilo-Saharan Numerals (Eugene Chan)

Bibliografía