Manzanal de Arriba | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Alministración | |||||
País | España | ||||
Autonomía | Castiella y Lleón | ||||
Provincia | provincia de Zamora | ||||
Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcalde de Manzanal de Arriba (es) | Nazario Castedo Bobillo | ||||
Nome oficial | Manzanal de Arriba (es)[1] | ||||
Códigu postal |
49594 | ||||
Xeografía | |||||
Coordenaes | 41°59′29″N 6°26′23″W / 41.9915°N 6.4398°O | ||||
Superficie | 130.23 km² | ||||
Altitú | 885 m[2] | ||||
Llenda con | Puebla de Sanabria, Palacios de Sanabria, Esturianos, Cernadilla, Mombuey, Villardeciervos, Mahíde, Figueruela de Arriba y Braganza | ||||
Demografía | |||||
Población |
350 hab. (2024) - 190 homes (2019) - 174 muyeres (2019) | ||||
Porcentaxe | 0% de provincia de Zamora | ||||
Densidá | 2,69 hab/km² | ||||
aytomanzanalarriba.es | |||||
Manzanal d'Enriba ye un conceyu y llocalidá de la contorna de La Carbayeda, na provincia de Zamora, comunidá autónoma de Castiella y Llión, España.[3]
Nel conceyu atopen les llocalidaes de Codesal, Folgosu (Folgoso de la Carballeda), Llinareyos (Linarejos), Manzanal d'Arriba , Pedrosu (Pedroso de la Carballeda), Sagallos, Sendín y Santa Cruz de los Cuérragos.[4][5]
El topónimu Manzanal, paez inscribise nun tipu bien espublizáu nel área lleonesa, el constituyíu pol nome d'un árbol en singular, femenín y con o ensin artículu. Nesti sentíu, "la manzanal" sería "el pumar".[6]
El xentiliciu de Manzanal de Arriba ye manzanalino.
L'escudu y bandera municipales fueron aprobaos oficialmente coles siguientes descripciones:
«Escudu partíu: 1º En gules, tres manzanes d'oru puestes en palu. 2º En plata, un carbayu arrincáu, de sinople.»[7]
«Bandera cuadrada, estremada en partes iguales, por cuatro horizontal, de blancu, colloráu, mariellu y verde.»[7]
La esistencia de presencia humana nel términu dende la Prehistoria atestiguar pola esistencia na Covacha del Portillón d'una de les poques muestres d'arte esquemático prehistóricu esistente na provincia de Zamora. Asítiase al sur de Linarejos, mui cerca del Peña Mira, el puntu más eleváu de la sierra de la Culiebra. Trátase d'un pequeñu cuévanu d'orixe cuarcítico y de dimensiones amenorgaes (9 m de llargu, 3,5 m d'anchu y 3m). Nella destaca la representación d'un cayáu, una serie de cuatro barras o puntos de diversos tamaños y trés figures antropomorfas, una d'elles con una arma o cayáu de mandu nel so brazu esquierdu.[8]
Coles mesmes, al sur del pasu del Portillón tán les pintures del Abrigu de Melendro, asitiaes na redoma del regueru de Melendro, dende onde puede reparase la Covacha del Portillón, datu que puede indicar cierta conexón ente dambos xacimientos. Les sos pintures esquemátiques representen una serie de cuatro grupos compuestos por socesión de barres, realizaes en colores acolorataos. N'unu de los grupos apaecen namái dos barras (40 mm de llargor), xunto a otra que tien forma de figura antropomorfa (70 mm) que ta aisllada.[8]
Per otru llau, cabo indicar que cerca del conceyu travesaba la vía romana que xunía Astorga y Braga.[9]
Darréu, na Edá Media, el términu actual de Manzanal de Arriba quedó integráu nel Reinu de Llión, que los sos monarques acometeríen la repoblación de les llocalidaes del conceyu dientro del procesu repoblador lleváu a cabu nel oeste zamoranu.[10]
Mientres la Edá Moderna, delles llocalidaes del conceyu, como Manzanal d'Enriba (Manzanal de Arriba) o Sandín quedaron encuadraes na provincia de les Tierres del Conde de Benavente y dientro d'esta na receptoría de Benavente,[11] ente qu'otres como Sagallos integrar nel partíu de Mombuey de la provincia de Zamora.
Sía que non, al reestructurase les provincies y crease les actuales en 1833, toles llocalidaes del conceyu pasaron a formar parte de la provincia de Zamora, dientro de la Rexón Lleonesa,[12] quedando integraes en 1834 nel partíu xudicial de Puebla de Sanabria.[13]
Per otru llau, en redol a 1850 el conceyu de Manzanal de Arriba integróse nel de Folgoso de la Carballeda,[14] magar ésti pasó a renombrarse como Manzanal de Arriba en redol a 1900, ensin camudar la so estensión y treslladando la capital del conceyu de Folgoso a Manzanal. Finalmente, el conceyu tomó la so estensión actual en 1970, cuando s'integró nel mesmu la llocalidá de Codesal.[15]
Empotradura nel muriu del testeru del so ilesia parroquial, descentráu, aprovechóse un fragmentu d'una celosía que poles sos formes hai de ser del sieglu X, de dómina mozárabe. Ta trabayada nuna lastra retayada n'arcu semicircular, na que se furaron cuatro estreches abertures a manera de saeteres, a parte d'otros furacos suxeríos y ensin lluz. Amás añadiéronse dos óculos calaos diminutos y un botón grande central, con forma de cascu d'esfera, pero ensin afuracar. Nun intentu de demostrar con insistencia'l so calter cristianu se cincelaron cuatro crucies pataes de brazos iguales. Ye con tou ello una pieza interesante y abigarrada, arruda na so execución pos esisten fallos na so simetría. Los sos oríxenes y l'edificiu pal que se fixo desconócense. Quiciabes esistió equí dalgún ignoráu cenobiu o una ilesia secular en dómines alloñaes.[16]
1991 | 1996 | 2001 | 2004 | 2012 | 2017 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
573 | 511 | 459 | 439 | 393 | 366 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(Fonte: [ensin referencies]) |
Gráfica d'evolución demográfica de Manzanal de Arriba ente 1900 y 2017 |
Fonte: Institutu Nacional d'Estadística d'España - Ellaboración gráfica por Wikipedia. |
El conceyu ta formáu por delles llocalidá, que teníen la siguiente población en 2017 según l'INE.[17]
Nucleu de población | Población |
---|---|
Codesal | 111 |
Manzanal d'Enriba | 66 |
Sagallos | 64 |
Folgosu | 59 |
Sendín | 31 |
Pedrosu | 15 |
Santa Cruz de los Cuérragos | 11 |
Llinareyos | 9 |