| |||||
---|---|---|---|---|---|
estáu desapaecíu | |||||
| |||||
Alministración | |||||
Capital |
Brandenburg an der Havel Berlín | ||||
Forma de gobiernu | monarquía | ||||
Llingües oficiales | Baxu alemán | ||||
Miembru de | |||||
Xeografía | |||||
Demografía | |||||
El margraviato de Brandeburgu (n'alemán: Markgrafschaft Brandenburg) foi unu de los principales principaos del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu dende 1157 hasta 1806. Tamién conocíu como la Marca de Brandeburgu (Mark Brandenburg), desempeñó un papel fundamental na historia d'Alemaña y Europa central.
Brandeburgu desenvolver a partir de la Nordmark (Marca del Norte) fundada nel territoriu de los wendos eslavos. El so nome deriva d'una de les sos denominaciones, la Marca de Brandeburgu (Mark Brandenburg). El margrave de Brandeburgu exerció la prestixosa función de príncipe eleutor dende la Bulda d'Oru de 1356, lo que-yos dexaba escoyer al emperador del Sacru Imperiu Romanu. Por esti motivu, l'Estáu foi conocíu como Brandeburgu Eleutoral o'l Eleutoráu de Brandeburgu (Brandenburg Kurfürstentum o Kurbrandenburg).
La Dinastía de los Hohenzollern llegó al tronu de Brandeburgu en 1415. Sol lideralgu Hohenzollern, Brandeburgu aumentó'l so poderíu mientres el sieglu XVII y heredó el Ducáu de Prusia. Lo anterior dio como resultáu l'Estáu de Brandeburgo-Prusia, precursor del Reinu de Prusia, que se convirtió nun importante Estáu alemán mientres el sieglu XVIII. Anque'l títulu más altu de los eleutores foi "Rei en/de Prusia", el so poder de base siguió siendo Brandeburgu y la so capital, Berlín.
El Margraviato de Brandeburgu sumió cola disolución del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu en 1806, y foi sustituyíu pola prusiana provincia de Brandeburgu en 1815. El reinu hohenzollern de Prusia llogró la unificación d'Alemaña y la creación del Imperiu alemán en 1871.
El territoriu del antiguu margraviato, davezu conocíu como'l Mark Brandenburg, queda no qu'anguaño ye Alemaña oriental y Polonia occidental. Xeográficamente tomaba la mayoría de lo qu'anguaño son los estaos alemanes de Brandeburgu y Berlín, l'Altmark (el terciu septentrional de Saxonia-Anhalt), y la Neumark (agora estremáu ente Lubusz y Voivodatu de Pomerania Occidental de Polonia). Partes del actual estáu federal de Brandeburgu, como Baxa Lusacia y el territoriu que fuera saxón hasta 1815, nun fueron parte de la Marca. Coloquialmente pero non con precisión, l'estáu federal de Brandeburgu identifícase dacuando cola Marca de Brandeburgu.
La rexón formar mientres la edá del xelu y carauterizada por morrenes, valles glaciares, y numberosos llagos. El territoriu conozse como una Mark o marca por cuenta de que yera un condáu de frontera del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu (vease tamién Margraviatu de Meissen).
La Marca definir por dos tierres altes y dos depresiones. Les depresiones tán ocupaes per ríos y cadenes de llagos con marismas y suelu pantanosu a lo llargo de les veres; nel pasáu usar pa recoyer turba, les veres de los ríos tán agora drenadas y seques.
Les Tierres altes báltiques o septentrionales de la Pandu del llagu de Mecklemburgu tienen namái estensiones menores en Brandeburgu. El cordal d'aproximao 230 km de llongura del sur de la Marca empezó nes Tierres altes de Lusacia (cerca de Żary) y sigue pasaos Trzebiel (Triebel) y Spremberg, depués escontra'l noroeste al traviés de Calau, y termina na desnuda y seca Fläming. La depresión meridional ta xeneralmente al norte d'esti cordal y apaez llamativamente nel Monte del Spree (ente Baruth/Mark y Plaue an der Havel). La depresión septentrional, que queda casi direutamente al sur de les tierres altes báltiques, ta definíu per tierres baxes de los ríos Notec y Warta, el Oderbruch, el valle del Finow, el pandorial de Havelland y el ríu Oder.
Ente estos dos depresiones hai un pandu baxu que s'estiende dende la zona de Poznań escontra l'oeste a Brandeburgu al traviés de Torzym (Sternberg), el pandu de Spree, y el Mittelmark. Dende'l sureste hasta'l noroeste, esti pandu vese cortada pela tierra baxa del Leniwa Obra y el ríu Oder so la confluencia del Neisse lusaciano, el valle del Spree inferior, y el valle de Havel. Ente estos valles alcen una serie de llombes y pandos, como Barnim, Teltow, Semmelberg cerca de Bad Freienwalde (157 msnm), Müggelberge en Köpenick (115 msnm), Havelberge (97 msnm), y les llombes Rauen cerca de Fürstenwalde (112-152 msnm).
La rexón ta marcada per suelu secu y arenosu, amplies franxes de les cualos tienen pinos y plantes ericácees, o uz. Sicasí, el suelu ye margoso nes tierres altes y pandos t, cuando se cultiva de forma apropiada, pue ser granible agrícolamente.
Brandeburgu tien un clima continental fríu, con temperatures que de media van dende los 0º C en xineru y febreru a cerca de 18º C en xunetu y agostu. Les precipitaciones de mesia son 500 mm y 600 mm añalmente, con un modestu máximu pel branu.
Pal sieglu VIII, los wendos eslavos, como los esprevanes y los hevelios empezaron a movese escontra la zona de Brandeburgu. Xunir a los saxones y los bohemios.
Los obispaos de Brandeburgu y Havelberg establecer a empiezos del sieglu X (en 928 y 948, respeutivamente).[1] Yeren sufragáneos del arzobispáu de Mainz; l'obispáu de Brandeburgu algamó'l mar Bálticu.
El rei Enrique'l Pajarero empezó a gobernar na rexón en 928–9, dexando al emperador Otón I establecer la Marca del Norte sol margrave Gerón en 936 mientres el Ostsiedlung alemán. Sicasí, la marca y los obispaos fueron derrocaos pola rebelión eslava en 983; hasta'l colapsu de l'alianza liutiziana a metá del sieglu XI, el gobiernu imperial al traviés d'obispaos y marques quedó parada mientres aproximao 150 años,[2] inclusive anque l'obispáu caltúvose.
El príncipe Pribislav de los hevelios llegó al poder nel castiellu de Brenna (Brandenburg an der Havel) en 1127. Mientres el reináu de Pribislav, na que cultivó conexones cercanes cola nobleza alemana, los alemanes tuvieron ésitu a la d'asegurar pal Imperiu la rexón havolana de Brandeburgu an der Havel a Spandau. L'apostada frontera oriental siguió ente los hevelios y los esprevanos, reconocieron la llinia Havel-Nuthe. El príncipe Jaxa de Copnic de los esprevanos vivieron en Köpenick al este de la llinia divisoria.
Mientres la segunda fase del Ostsiedlung alemán, Alberto l'Osu empezó la política d'espansión escontra l'este de los ascanios. Dende 1123-25 Alberto desenvolvió contactos con Pribislav, quien actuó como padrín del primer fíu del ascanio, Otón, y dio al neñu la rexón de Zauche como regalu de bautismu en 1134. Nel mesmu añu l'emperador Lotario II nomó a Alberto margrave de la Marca del Norte y alzó a Pribislav al estatus de rei, anque esto foi rescindíu más tarde. Tamién en 1134, Alberto tuvo ésitu n'asegurar pa los ascanios l'heriedu de Pribislav, que nun tenía fíos. Dempués de la muerte del segundu, en 1150, Alberto recibió la residencia havolana de Brenna. Los ascanios empezaron a construyir el castiellu de Spandau.
Los líderes yeren cristianos, pero la población havolana siguió cola so antigua relixón eslava y opúnxose a l'asunción del poder por Alberto. Jaxa de Copnic, quiciabes pariente de Pribislav y pretendiente a Brandeburgu, controló Brandeburgu con ayuda polaca, y gobernó la tierra de los estodoranos. Otres fontes históriques daten esta conquista nel añu 1153, anque nun hai fontes definitives pa la fecha. Investigaciones más recién (como Lutz Partenheimer) datar na primavera de 1157, pos ye dudosu qu'Alberto nun respondiera a les aiciones de Jaxa mientres cuatro años.
Cola victoria'l 11 de xunu de 1157, Alberto l'Osu foi capaz de reconquistar Brandeburgu, exilió a Jaxa, y fundó un nuevu señoríu. Yá que yá tenía'l títulu de margrave, Alberto se autodenominó margrave de Brandeburgu (Adelbertus Dei gratia marchio in Brandenborch) el 3 d'ochobre de 1157, momentu inicial del margraviato de Brandeburgu.
Les llendes territoriales del margraviato orixinal difier del actual estáu alemán, y taba formáu namái poles rexones de Havelland y Zauche. Nel sieglu y mediu posterior, los ascanios conquistaron les rexones d'Uckermark, Teltow, y Barnim nel este del Havel y Nuthe, ampliando d'esta manera la Marca hasta'l ríu Oder. Brandeburgo Oriental (Neumark o "Marca Nueva") al este del Oder foi adquiríu gradualmente por aciu compres, matrimonios y l'ayuda de los Piastas polacos.[3]
Debíu al suelu predominantemente arenosu de Brandeburgu, el principáu, bien llindáu agrícolamente, foi llamáu "el areneru del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu".[3] Alberto convidó a colonos a asitiase nel nuevu territoriu, y munchos veníen de la Altmark ("Marca Vieya", un nome posterior pa la marca del norte orixinal), el Harz, Flandes (d'ende la rexón Fläming), y Renania. Dempués de la captura de territoriu a lo llargo de los ríos Elba y Havel nos años 1160, colonos flamencos y holandeses de rexones anubiertes en Holanda usaron la so habilidá pa construyir diques en Brandeburgo. Primeramente, los ascanios progtegieron el país asitiando caballeros en pueblos; castiellos fortificaos con caballeros allugar na so mayor parte na rexón fronteriza de la Neumark. Dempués del cayente del poder imperial nel sieglu XIV, sicasí, caballeros empezaron a construyir castiellos per tol principáu, dándo-yos más independencia.[3]
Dempués de la muerte d'Alberto en 1170, el so fíu asoceder como Otón. Los ascanios siguieron una política d'espansión escontra l'este y el nordés cola pretensión de coneutar los sos territorios al traviés de Pomerania hasta'l mar Bálticu. Esta política llevar a entrar en conflictu col reinu de Dinamarca. Tres la batalla de Bornhöved (1227), el margrave Xuan I plantegó la so pretensión a Pomerania, recibir como feudu del emperador Federico II en 1231. Mediaos del sieglu XIII yera una dómina de imprtantes desarrollos pa la casa de Ascania, pos ganó Stettin (Szczecin) y Uckermark (1250), anque esti postreru más tarde perder en favor del ducáu de Pomerania.[2] Enrique II, el postreru margrave ascanio, morrió en 1320.
Habiendo derrotáu a los Habsburgu, l'emperador Wittelsbach Lluis IV, un tíu d'Enrique II, apurrió Brandeburgo al so fíu mayor, Lluis I (el "Brandeburgués") en 1323. De resultes del asesinatu del preboste Nikolaus von Bernau en 1325, Brandeburgo foi castigáu con un interdicto papal. Dende 1328 d'equí p'arriba, Luis tuvo en guerra contra Pomerania qu'él pretendía como un feudu y el conflictu nun terminó antes de 1333. El gobiernu del margrave Lluis I foi refugáu pola nobleza llocal de Brandeburgo, y, dempués de la muerte del emperador Lluis VI en 1347, el margrave viose enfrentáu col Falsu Valdemaro, un impostor del fináu margrave Valdemaro. El pretendiente foi reconocíu como margrave de Brandeburgo el 2 d'ochobre de 1348 pol nuevu emperador, Carlos IV de Luxemburgu, pero foi espuestu como un fraude dempués de la paz ente los Wittelsbach y los Luxemburgu n'Eltville. En 1351 Lluis apurrió la Marca a los sos mediu hermanos Lluis II (el "romanu") y Otón V a cambéu del solo gobierno sobre Alta Baviera.
Luis el Romanu obligó al Falsu Valdemaro a arrenunciar a les sos pretensiones a Brandeburgo y consiguió que los margraves de Brandeburgo fueren príncipes eleutores na Bulda d'Oru de 1356. Brandeburgo entós convirtióse nun Kurfürstentum (lliteralmente "principáu eleutoral" o "eleutoráu") del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu y tenía votu na eleición del emperador del Sacru Imperiu. El margrave de Brandeburgo tamién ostentaba'l títulu ceremonial de Archichambelán del Imperiu (llatín: Archi-Camerarius Imperii). Cuando Luis el Romanu morrió en 1365, Otón asumió'l gobiernu de Brandeburgo, anque rápido desdexó la marca. Vendió Baxa Lusacia, que yá prometiera a la dinastía Wettin, al emperador Carlos IV en 1367. Un añu dempués, perdió la ciudá de Deutsch Krone (Wałcz) en favor del rei polacu Casimiro'l Grande.
Dempués de mediaos del sieglu XIV, l'emperador Carlos IV intentó asegurar Brandeburgo pa la Casa de Luxemburgu. El control sobre'l votu eleutoral de Brandeburgo ayudaría a asegurar a los Luxemburgu la eleición al tronu imperial, pos yá teníen el votu de Bohemia. Carlos tuvo ésitu al llograr adquirir Brandeburgo del margrave Otón por 500.000 guilders en 1373 y, nun Landtag en Guben, xunió (pero nun incorporó) Brandeburgo a la Corona de Bohemia. El Landbuch ("llibru de la tierra", esto ye'l rexistru estatal) de Carlos IV, una fonte pa la historia del asentamientu medieval en Brandeburgo, aniciáu mientres esti tiempu. Carlos escoyó'l castiellu de Tangermünde como la residencia eleutoral.
El poder de los Luxemburgu en Brandeburgo tornó mientres el reináu del sobrín de Carlos, Jobst de Moravia. Brandeburgo Oriental (Neumark) foi apurríu en prenda a los caballeros teutónicos, que desdexaron la rexón fronteriza. So los margraves Wittelsbach y Luxemburgu, Brandeburgo cayó progresivamente sol control de la nobleza local conforme l'autoridá central tornaba.[4]
En cuenta de sofitar a Segismundo como sacru emperador en Frankfurt en 1410, Federico VI de Núremberg, un burgrave de la Casa de Hohenzollern, recibió control hereditariu sobre Brandeburgu en 1411. La nobleza local rebelde como la familia Quitzow oponer al so nomamientu, pero Federico entartalló a estos caballeros con artillería. Dellos nobles vieron confiscadas les sos propiedaes, y los estaos brandeburgueses aliar en Tangermünde el 20 de marzu de 1414.[6] Federico foi reconocíu oficialmente como margrave y príncipe eleutor Federico I de Brandeburgu nel Conceyu de Constanza de 1415. La invistidura formal de Federico col Kurmark, o marca eleutoral, y el so nomamientu como archichambelán del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu asocedió'l 18 d'abril de 1417, tamién mientres el Conceyu de Constanza.
Federico fixo de Berlín la so residencia, anque él retiróse a les sos posesiones de Franconia en 1425. Apurrió'l gobiernu de Brandeburgu al so fíu mayor Juan el Alquimista, de la que caltenía la dignidá eleutoral pa sigo mesmu. El siguiente eleutor, Federico II, forzó la sumisión de Berlín y Cölln, estableciendo un exemplu pa les otres ciudaes de Brandeburgu.[7] Volvió adquirir Brandeburgo Oriental a los caballeros teutónicos polos trataos de Cölln y Mewe y empezó la so reconstrucción.
Años de guerra col ducáu de Pomerania terminaron polos trataos de Prenzlau (1448, 1472, y 1479).
Brandeburgu aceptó la Reforma protestante en 1539. La población permaneció en gran midida luterana de magar, anque dellos eleutores posteriores convertir al calvinismu.
Los Hohenzollern de Brandeburgu buscaron espandir el so poder de base a partir de les sos relativamente pequeñes posesiones, anque esto llevar a entrar en conflictu colos estaos vecinos. Juan Guillermo de Jülich-Kleve-Berg morrió ensin fíos en 1609. La so sobrina mayor, Ana de Prusia, yera la esposa de Juan Segismundo de Brandeburgu, que rápido reclamó'l so heriedu y unvió tropes pa tomar delles de les posesiones de Juan Guillermo en Renania. Desafortunadamente pa Juan Segismundo, esti esfuerciu viose implicáu cola Guerra de los Trenta Años y l'apostada socesión de Jülich. A finales de la guerra en 1648, Brandeburgu foi reconocíu como'l posesor d'aproximao la metá del heriedu, entendiendo'l ducáu de Kleve en Renania y los condaos de Mark y Ravensberg en Westfalia. Estos territorios, que taben a más de 100 quilómetros de les fronteres de Brandeburgu, formaron el nucleu de la posterior Renania prusiana.
Cuando Alberto Federico, duque de Prusia, morrió ensin fíos en 1618, el so xenru Juan Segismundo heredó'l ducáu de Prusia. Gobernó dambos territorios nuna unión personal que pasó a ser conocíu como Brandeburgo-Prusia. D'esta forma, el matrimoniu casual de Juan Segismundo con Ana de Prusia, y les muertes del so tíu maternu en 1609 y el so padre en 1618 ensin herederos masculinos inmediatos, demostró ser la clave pola que Brandeburgu adquirió territoriu tantu en Renania como nel mar Bálticu. Prusia quedaba fora del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu y los eleutores de Brandeburgu caltener como un feudu de la Comunidá polacu-lituana, a los que los eleutores rindíen homenaxe.
Los eleutores de Brandeburgu pasaron los siguientes dos sieglos intentando llograr tierres pa xunir los sos territorios separaos (la marca de Brandeburgu, los territorios en Renania y Westfalia y la Prusia ducal) pa formar un dominiu continuu. Na paz de Westfalia que punxo fin a la Guerra de los Trenta Años en 1648, Brandeburgu-Prusia adquirió Pomerania Ulterior y fixeron d'ella la Provincia de Pomerania pol Tratáu de Stettin (1653). Na segunda metá del sieglu XVII, Federico Guillermo, el "Gran Eleutor", convirtió Brandeburgu-Prusia nuna gran potencia. L'estáu construyó la primer armada de Brandeburgu (Kurbrandenburgische Marine), lideró les colonies d'escasa duración en Arguin, la Mariña d'Oru brandemburguesa, y Santu Tomás. Los eleutores tuvieron ésitu a la d'adquirir plena soberanía sobre Prusia nos trataos de Wehlau y Bromberg en 1657. Los territorios de los Hohenzollern fueron abiertos a la inmigración polos refuxaos hugonotes pol edictu de Potsdam en 1685.
En cuenta de ayudar al emperador Leopoldu I mientres la Guerra de Socesión española, al fíu de Federico Guillermo, Federico III, dexóse-y alzar Prusia al estatus de reinu. El 18 de xineru de 1701, Federico coronar a sigo mesmu como Federico I, rei en Prusia. Prusia, a diferencia de Brandeburgu, quedaba fora del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu, dientro del cual solo l'emperador y el gobernante de Bohemia podía llamase a sí mesmu rei. Como rei yera un títulu más prestixosu que príncipe eleutor, los territorios de los Hohenzollern pasaron a ser conocíos como'l reinu de Prusia, anque la base del so poder permaneció en Brandeburgu. Llegalmente, Brandeburgu entá yera parte del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu, gobernáu polos Hohenzollern n'unión personal col reinu prusianu sobre'l cual tenía soberanía plena. Por esta razón, los Hohenzollern siguieron usando'l títulu adicional d'Eleutor de Brandeburgu pal restu de la duración del imperiu. Sicasí, pa esta dómina l'autoridá del emperador sobre l'imperiu convirtiérase en puramente nominal. Los diversos territorios del imperiu actuaron más o menos como estaos soberanos de facto, y namái reconocíen la xefatura suprema del emperador sobre ellos de manera formal. Por esta razón, Brandeburgu llueu pasó a ser tratáu como parte de facto del reinu prusianu más que como una entidá separada.
Dende 1701 hasta 1946, la historia de Brandeburgu foi en gran midida la del estáu de Prusia, que s'estableció como una gran potencia n'Europa mientres el sieglu XVIII. El rei Federico Guillermu I de Prusia, el "Rei soldáu", modernizó'l exércitu prusianu, ente que'l so fíu Federico'l Grande intervieno nes guerres de Silesia y les particiones de Polonia. La designación feudal del margraviato de Brandeburgu acabó cola disolución del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu en 1806, que fizo de los Hohenzollern de iure según de facto soberanos sobre esti. Foi reemplazáu cola provincia de Brandeburgu en 1815 dempués de les guerres napoleóniques. Brandeburgu, xunto col restu de Prusia, pasó a ser parte del Imperiu alemán en 1871 mientres la unificación d'Alemaña dirixida polos prusianos.
Mientres el Gleichschaltung de provincies pola Alemaña nazi mientres los años trenta, la provincia de Brandeburgu y el Estáu Llibre de Prusia perdieron toa relevancia práutica. La rexón foi alministrada como'l Gau "Mark Brandenburg".
L'estáu de Prusia foi de iure abolíu en 1947 dempués de la derrota de l'Alemaña nazi na Segunda Guerra Mundial; el Gau "Mark Brandenburg" foi reemplazáu pol estáu de Brandeburgu. El territoriu al este de la llinia Óder-Neisse (la rexón de Brandeburgo Oriental) foi asitiada so alministración polaca (convertir en parte de Polonia cuando les sos fronteres fueron alcordaes poles potencies internacionales en 1945 na Conferencia de Yalta) y separada d'Alemaña. La mayor parte de la población germanófona foi espulsada y reemplazada con polacos. Brandeburgu al oeste de la llinia Oder–Neisse quedó na zona d'ocupación soviética; convertir en parte de la República Democrática Alemana. En 1952 la rexón foi estremada ente los distritos de Cottbus, Frankfurt (Oder), Potsdam, Schwerin, y Neubrandenburg; Berlín foi estremada ente Berlín Oriental y Berlín Occidental.
Esta división de Brandeburgu siguió hasta la reunificación alemana en 1990. Los distritos d'Alemaña Democrática fueron disueltos y reemplazaos col estáu de Brandeburgu cola so capital en Potsdam.