Monxu
Un monxu[1] (del occitanu monge que provién del llatín monachus y ésti del griegu μοναχός, monachós, "namái, únicu, solitariu"[2]) ye una persona que practica'l ascetismu relixosu, viviendo solu o con otros monxos. Un monxu puede ser una persona que decide dedicar la so vida a sirvir a los demás, o ser un asceta qu'escueye voluntariamente abandonar la sociedá pa vivir una vida d'oración y contemplación. El conceutu ye bien antiguu y puede trate en munches relixones y filosofíes.
Nel idioma griegu'l términu puede aplicase tamién a muyeres, anque n'español, ye usáu pa homes. La pallabra monxa utilízase de normal pa les monásticas femenines.
Anque'l términu griegu monachós ye d'orixe cristianu, la pallabra monxu tamién sirve pa designar ascetes d'otres creencies relixoses o filosófiques. Sicasí, al ser un vocablu xenéricu, nun ye intercambiable colos términos que denotan clases particulares de monxu, como cenobita, ermitañu, anacoreta o hesicasta.
Cristianismu oriental
[editar | editar la fonte]
El cristianismu nació nes rexones bañaes pol Mediterraneu oriental y dientro de les sos creencies, hubo cristianos que decidieron abandonar la sociedá pa buscar la perfeición personal y dedicar la so vida a Dios. Establecíos nuna cultura helenística de llingua griega, principalmente dende'l sieglu III, procedentes paricularmente n'Exiptu (tamién en llingua copta) y más palantre en Siria Oriental, estos monachós empezaron a habitar nos desiertos y cueves, buscando la vida solitario y austero, presidida pola oración, la probeza, la castidá y la contemplación estremaos de los demás y alloñaos de los asentamientos urbanos.
"Y tol que pola mio causa dexara cases, hermanos, hermanes, padre, madre, fíos o terrenes, va recibir cien veces más y va heredar la vida eterna."Mateo 19:29[3]
Nun principiu, tratar d'eremitas como San Antonio Abá, conocíu pola so fama d'home santu y austeru qu'amenaba una fuerte atraición d'otros solitarios. Nel sieglu IV, nos sos últimos años, a los sos numberosos discípulos que diben a él pa pidir conseyu y direición, entamar nuna comunidá de monxos (permaneciendo aisllaos) que sirviría d'inspiración pa formar otres comunidaes similares n'Exiptu.
Un pocu más tarde y tamién nel sieglu IV y n'Exiptu, San Pacomio, entama la vida de mancomún d'unos monxos que deciden xunise en comunidá. Al aumentar el númberu de monxos, fíxose necesariu siguir una regla pa ordenar les sos actuaciones y evitar conflictos. San Pacomio escribió la primer regla monástica y ta consideráu'l padre del movimientu cenobíticu (del griegu κοινός, koinós, "común" y βίος, bíos, "vida"), los que viven de mancomún o en comunidá nun cenobiu (del llatín cenobium, "monesteriu", de la mesma del griegu μοναστήριον, monastérion, "llugar pa faer daqué" o "llugar onde viven los monxos").
Na Ilesia Ortodoxa, les Ilesies ortodoxes orientales y les Ilesies católiques orientales, el monacato ocupa un llugar importante y especial y onde la Ilesia mide la so salú pola calidá de los sos monxos y monxes:
"Los ánxeles son una lluz pa los monxos, los monxos son una lluz pa los legos"
El monacato ortodoxu nun tien órdenes relixoses como les que s'atopen n'Occidente, nin tienen regles nel mesmu sentíu que la Regla de San Benitu. Los monesterios rexir pola so carta fundacional, el typicón y yeren instituciones independientes con obediencia al obispu local. Los monxos orientales estudiaben ya inspirábense nos escritos de los Padres del desiertu, según otros Padres de la Ilesia. Probablemente los trataos más influyente son el Asketikon Mayor y el Asketikon Menor de San Basilio el Grande y el Filokalia, que foi compilado per San Nicodemo del Santu Monte y San Macario de Corinto. El hesicasmo ye de primordial importancia na teoloxía ascética de la Ilesia ortodoxa.
La mayoría de les comunidaes son autosuficientes, y la vida cotidiana monástica suelse estremar en trés partes: (a) l'adoración comuñal nel katholikón (ilesia principal del monesteriu); (b) duru trabayu manual y (c) la oración privada, l'estudiu espiritual y descansu cuando sía necesariu. Les comíes tómense xeneralmente de mancomún nun comedor de tamañu considerable conocíu como trapeza (refectorio), en meses allargaes. La comida suel ser senciella y cómese en silenciu ente qu'unu de los hermanos llee en voz alta los escritos espirituales de los Santos Padres. L'estilu de vida monástica tien enforma de seriu compromisu. Dientro de la comunidá cenobítica, tolos monxos afacer a una forma común de vida basáu nes tradiciones d'esi monesteriu en particular. P'algamar un alcuerdu, los monxos vienen dar cuenta de los sos propios defectos y son empuestos pol so padre espiritual por aciu una forma de tratar honestamente con ellos. Por esta mesma razón, los obispos son casi siempres escoyíos ente los monxos.
El monacato oriental atópase en trés formes distintes: anacorética (una vida solitaria n'aislamientu), cenobítica (una vida en comunidá con adoración conxunta so la direición direuta d'un abá o abadesa) y la "entemedia" ente los dos, conocida como skete (una comunidá de persones que viven por separáu, pero n'estrecha proximidá ente sigo, que s'axunten namái los domingos y díes festivos y trabayen y oren el restu del tiempu en soledá, pero so la direición d'un vieyu). Una persona entra de normal nuna comunidá cenobítica en primer llugar y namái dempués de previa prueba y crecedera espiritual puede pasar a la skete o, pa los más avanzaos, convertise nun anacoreta solitariu. Sicasí, non necesariamente espérase que s'una a una skete o se convierta nun solitariu. La mayoría de los monxos permanecen nel monacato cenobíticu tola so vida.
Polo xeneral, los monxos ortodoxos tienen pocu o nengún contautu col mundu esterior, incluyendo a les sos propies families. El propósitu de la vida monástica ye la unión con Dios, por aciu l'abandonu del mundu (esto ye, la vida de les pasiones). Dempués de la tonsura, a los monxos y monxes ortodoxos nun se-yos dexa cortase'l pelo. El pelo de la cabeza y la barba permanez ensin cortar como un símbolu de los votos que tomaron, que recuerda a los nazareos del Antiguu Testamentu. La tonsura de los monxos ye la señal d'una vida consagrada y simboliza la amputación de la so propia voluntá.
Cristianismu occidental
[editar | editar la fonte]_BnF_Lat_13_396.jpg)
El monacato oriental foi esportáu dende Exiptu al restu del mundu cristianu. Yá mientres el sieglu IV, l'ideal monásticu llegó a Occidente por Atanasio d'Alexandría, mientres la so estancia en Roma y el norte d'Italia. Estender por Francia con Martín de Tours, qu'estableció un monesteriu en Poitiers nel 362 y llegando hasta los estremos d'Europa en Gran Bretaña, Irlanda y España. Jerónimo de Estridón, que fizo vida monástica en Siria y en Belén, fundó monesterios femeninos y los sos escritos ayudaron a sopelexar los ideales de la vida monástica.[4]
Otra de les figures más importantes en llevar la espiritualidá de los primeros monxos orientales al Occidente foi Juan Casiano, pero'l mayor impautu individual del monaquismo occidental consiguir Benitu de Nursia qu'escribió una Regla que se destacar pola so estricta disciplina y que sería la que más aceptación ya influencia tuvo nel cristianismu occidental. Fundó nel 529 el monesteriu de Monte Cassino n'Italia.
Na Hispania visigoda, la vida monástica eclosionó sobremanera mientres los sieglos VI y VII con distintes esperiencies como monxes solitaries nes sos propies cases o monesterios dúplices, so les regles de san Leandro, san Isidoro de Sevilla o san Fructuoso.
Catolicismu
[editar | editar la fonte]
Dientro del catolicismu, un monxu ye un miembru d'una orde relixosa que vive una vida de mancomún nun monesteriu, abadía o prioratu so una regla monástica, como la Regla de San Benitu. Benitu de Nursia ta consideráu'l fundador del monacato occidental y ye santu patronu d'Europa. Foi l'autor de la regla del so nome, que ye la base de la Orde de San Benitu y de tolos grupos reformadores, como los cistercienses y los trapenses.
Los votos relixosos desenvueltos per San Benitu yeren trés: la obediencia, la conversión de la vida y la estabilidá. La obediencia pide al monxu obedecer a Cristu, representáu pol superior del monesteriu, yá sía un abá o prior. La conversión de la vida (conversio morum) significa xeneralmente, que'l monxu portar por sigo mesmu como un monxu, que ye como una muerte a sigo mesmu y al mundu y vivir pa Dios y pa la so obra. Un monxu cristianu hai de ser un preséu de la obra de Dios. La estabilidá (stabilitas loci) implica que'l monxu comprometer col so monesteriu pol restu de la so vida y asina, dempués de la so muerte, va ser soterráu nel so campusantu. El votu d'estabilidá namái ta presente nos benedictinos.
Los votos solemnes n'otres comunidaes relixoses finalmente estableciéronse como votos d'obediencia, probeza y castidá. La probeza rique l'arrenunciu a cualquier propiedá o activu, sacante los artículos que son dexaos polos sos superiores (como hábitos relixosos, zapatos, un cobertor, etc.), y vivir humildemente, compartiendo lo que tenga colos probes. La castidá rique, que desque tán dispuestos a dedicar la so vida a Dios, sacrifiquen l'amor ente homes y muyeres y nun se casen. Amás, tienen d'abandonar cualquier actu de conducta sexual.
Pa aportar a monxu, la persona debe primero convertise en postulante mientres el tiempu que viva nel monesteriu pa evaluar si tenía de convertise en monxu. Como postulante, nun ta obligáu a nengún votu, y ye llibre d'abandonar el monesteriu en cualquier momentu. Si'l postulante y la comunidá tán d'alcuerdu en que tien de faese monxu, ye recibíu como un noviciu, nel momentu que se-y apurre'l so hábitu relixosu y empieza a participar más dafechu na vida del monesteriu. Dempués d'un periodu como noviciu, xeneralmente de seis meses a un añu, el noviciu profesa los votos temporales, que pueden ser anovaos per años. Dempués d'unos pocos años, el monxu profesa los votos permanentes, que son venceyantes pa tola vida.
La vida monástica polo xeneral, consiste na oración en forma de Lliturxa de les Hores (tamién conocida como Oficiu divín) y la llectura divina (lectio divina) y el trabayu manual. Na mayoría de les órdenes relixoses, los monxos viven n'habitaciones sencielles y austeres llamaes celdes y xúntense tolos díes pa celebrar la misa conventual y al rezu de la Lliturxa de les Hores. Na mayoría de les comunidaes, los monxos comen xuntos nel refectorio. Anque nun haya votu de silenciu, munches comunidaes tienen establecíu un periodu de silenciu que dura dende la tarde hasta la mañana siguiente y delles otres llinden la fala a les ocasiones en que sían necesaries pa realizar el so trabayu y mientres el so recréu selmanal.
A los monxos que fueron o van ser ordenaos nes órdenes sagraes como sacerdotes o diáconos puede llamáse-yos "monxos del coru", yá que tienen la obligación de recitar diariamente tol Oficiu divín nel área reservada pa ellos denomináu coru. A los que nun son ordenaos n'órdenes sagraes denominar hermanos legos. Anguaño, na mayoría de les comunidaes monástiques esiste poca diferencia ente legos y monxos del coru. Sicasí, históricamente, los papeles de los dos grupos de monxos nel monesteriu yeren distintos. El trabayu de los monxos del coru yera la oración, el cantar de los siete hores del Oficiu divín y la celebración de la misa diaria, ente que los hermanos legos apurríen les necesidaes materiales de la comunidá por aciu el cultivu d'alimentos, preparación de les comíes y el caltenimientu del monesteriu y los xardinos. Esta distinción surdió históricamente, yá que xeneralmente, los monxos que podíen lleer llatín convertir en monxos del coru, ente que los monxos que yeren analfabetos o nun podíen lleer llatín convertir n'hermanos legos. Yá que los legos nun podíen recitar l'Oficiu divín en llatín, nel so llugar, podíen rezar oraciones fácilmente memorizables como'l Padre Nuesu o'l Ave María a lo menos 150 vegaes al día. Dende'l Conceyu Vaticanu II, la distinción ente monxos del coru y hermanos legos haise desenfatizado, yá que se dexó que l'Oficiu divín dicir na llingua vernácula, abriendo la participación efectiva a tolos monxos.
Dientro del monacato occidental, ye importante estremar ente monxos y flaires. Los monxos xeneralmente viven una vida contemplativa d'oración confináu dientro d'un monesteriu, ente que los flaires, polo xeneral arreyar nun ministeriu activu de serviciu a la comunidá esterior. Les órdenes monástiques inclúin a tolos Benedictinos (la orde de San Benitu y les sos posteriores reformes, como los cistercienses y los trapenses) y los cartuxos, que viven acordies colos sos propios estatutos, y non d'alcuerdu puramente cola Regla de San Benitu. Les órdenes de flaires inclúin a franciscanos, dominicos, carmelites y agustinos. Anque los canónigos regulares, como los norbertinos, que viven en comunidá, pero nun son nin monxos nin flaires, yá que se caractericen pol so tao clerical y non polos votos monásticos.
Anglicanismu
[editar | editar la fonte]La vida monástica n'Inglaterra llegó a un abrupto final cuando'l rei Enrique VIII rompió cola Ilesia católica y nomóse gobernador supremu de la Ilesia d'Inglaterra. Empecipióse asina la disolución de los monesterios, que llevó a que tolos monesterios n'Inglaterra fueron destruyíos. Unos monxos fueron executaos y otros fuxeron a monesterios d'Europa continental onde siguieron la so vida monástica.
Poco dempués del entamu de la reactivación del movimientu católicu na Ilesia d'Inglaterra, nun se consideró la necesidá de la restauración de la vida monástica. Na década de 1840, el sacerdote anglicanu John Henry Newman estableció una comunidá d'homes en Littlemore, cerca d'Oxford. A partir d'entós, estableciéronse munches comunidaes de monxos, flaires y otres comunidaes relixoses pa homes na Comunión Anglicana. Hai anglicanos benedictinos, franciscanos, cistercienses, y na Ilesia Episcopal nos Estaos Xuníos, dominicos. Tamién hai órdenes monástiques namái anglicanes como la Sociedá de San Xuan Evanxelista.
Monxos n'otres relixones
[editar | editar la fonte]Amás d'en la relixón cristiana, esisten n'otres relixones monxos jainistas, budistes, sintoístes, taoístes o hindús.
Ver tamién
[editar | editar la fonte]Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: monxu
- ↑ Henry George Liddell, Robert Scott. Perseus project (ed.): «μοναχός» (inglés). Consultáu'l 9 d'agostu de 2016.
- ↑ Mateo
- ↑ VV. AA. (2009). Cristianismu. Solitarios y célibes. H. F. Ullmann, páx. 82-83. ISBN 978-3-8331-5314-3.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Monxu.- Monxu (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
