Mustela nivalis

Mustela nivalis
mustadiella
Estáu de caltenimientu
Esmolición menor (LC)
Esmolición menor (IUCN 3.1)[1]
Clasificación científica
Reinu: Animalia
Filu: Chordata
Clas: Mammalia
Orde: Carnivora
Suborde: Caniformia
Familia: Mustelidae
Subfamilia: Mustelinae
Xéneru: Mustela
Especie: M. nivalis
Linnaeus, 1766
Distribución
Consultes
[editar datos en Wikidata]
Mustela nivalis

La mustadiella (Mustela nivalis) ye un cazador eficiente que puede ablayar preses ente 5 y 10 vegaes el so propiu pesu.

Gustav Mützel para Alfred Brehm.

Nome común

[editar | editar la fonte]

Esta especie ye conocida nel dominiu llingüísticu asturlleonés colos siguientes nomes comunes: mustadiella[2], mustaliella[3], boniella[4], papalbiella[5], rataliga[6], retallina[7], denunciella[8], llira[9], lliria[10], rata lliria[10], rata liga[11], rata del siestu[12], rataliya[13] y ratalliria[14].

Descripción física

[editar | editar la fonte]
Cranios de Mustela frenata (enriba), a Mustela erminea (embaxo a la izquierda) y Mustela nivalis (embaxo a la derecha), ilustráu nel testu de Clinton Hart Merriam Synopsis of the Weasels of North America

La papalba común tien un cuerpu pequeñu, bien allargáu y desaxeradamente flexible con un focico pequeñu, anque daqué allargáu, cabeza roma que nun supera la grosez del pescuezu. Los güeyos son grandes, prominentes y de color escuru. Les estremidaes y cola son relativamente curties; esta última abarca menos de la metá del so llargor corporal. Les pates tán provistes de garres afilaes y les plantes son bastante peludas.[15] El craniu, especialmente les del grupu rixosa, tienen una apariencia infantil al comparales colos demás miembros del xéneru Mustela.[16] El craniu en llinies xenerales ye similar al del armiño (Mustela erminea), pero más pequeñu, anque'l craniu de los machos grandes puede comparase en tamañu col de les femes pequeñes de armiño.[17] Tienen de normal cuatro pares de tetos visibles solamente nes femes. El blagu ye curtiu (16-20 mm), gruesu y d'exa recta. La grasa  depositase a lo llargo del escayu dorsal, reñones, fégadu y mesenterio intestinal, y nes estremidaes. Tien una glándula añal muscular so la cola que mide 7 x 5 mm y contién sulfuros volátiles, incluyendo tietanos y ditiaciclopentanos. El golor y la composición química d'esta secreción son distintes de los del armiño.[17] La papalba común movilizase por mediu de saltos, la distancia ente los miembros delanteros y traseros varia ente 18-35 cm.[18]

Les sos dimensiones varien dependiendo del allugamientu xeográficu, nuna proporción inusual ente los mamíferos. Por casu, los exemplares del grupu vulgaris pueden superar en tamañu a la races más pequeñes en casi cuatro veces. En delles subespecies grandes, el machu puede ser 1,5 vegaes más grande que les femes. La proporción del tamañu de la cola tamién ye variable, constituyendo del 13-30% del llargor corporal. El llargor permediu en machos ye de 130-260 mm, mientres el permediu na femes ye de 114-204 mm. La cola mide de 12-87 mm en machos y 17-60 mm nes femes. Los machos pesen ente 36-250 gramos, mientres les femes pesen de 29,5-117 gramos.[19]

La pelame d'iviernu ye trupu, pero curtiu y cinxíu al cuerpu. Nes subespecies del norte, el pelo ye nidiu y sedosu, pero ye más toscu nes del sur. La pelame de branu ye bien curtiu más ralo y aspru. En llatitúes más altes la pelame mientres el branu ye escuru, pero varia xeográficamente de pardu leonado escuru o chocolate escuru a pardu acoloratáu maciu o roxu acoloratáu. El banduyu y zones inferiores, incluyendo'l quexal y cara interna de los miembros, son blanques. La llinia divisoria ente la zona escura cimera y l'inferior más clara, ye homoxénea, pero n'ocasiones describe una llinia irregular. Mientres l'iviernu, la pelame d'esta zona ye blancu puru y solo presenta pelo negru en circunstancies escepcionales.[16]

Carauterístiques

[editar | editar la fonte]

La papalba ye'l mustélidu más pequeñu. Ye similar al armiño (Mustela erminea), del que s'estrema nel tamañu y sobremanera na pelame: nel armiño, l'estremu de la cola permanez negru tantu pel branu como pel hibiernu. Vive en  cualquier hábitat, anque prefier los paisaxes abiertos, en redolaes rurales, con campos, praderíes, llindes de los montes y terrenales baldíos invadíos pola maleza. Magar el so epítetu específicu nivalis, nun tien preferencia especial pelos medios de monte, al contrariu qu'asocede col armiño nes rexones más meridionales del so área (Blanco, 1998).

Bioloxía

[editar | editar la fonte]

Ye un animal abondo común. Les papalbes pueden presentar sorprendentes variaciones de tamañu. Éstes deben, per una parte, al dimorfismu sexual, una y bones les femes son abondo más pequeñes que los machos y, por otra, a la esistencia nes poblaciones d'individuos de tamañu bien amenorgáu, consideraos hasta apocayá como pertenecientes a una especie autónoma.

Dos  comadrejes engarrándose.

Alimentación

[editar | editar la fonte]

El so minúsculu tamañu nun-y torga prindar preses mayores qu'ella, como aguarones, mures y topinos, royedores a los que sospriende introduciéndose nes sos propies llurigues nes que cabo gracies a la so estremada finura. Los machos, más grandes que les féminas, cacen coneyos y llebres. Les aves y, especialmente les qu'añeren nel suelu, son preses tamién consumíes con muncha frecuencia. Non yá confórmase coles adultes, sinón qu'escala y estroza los niales de los proxenitores. Ta físicamente perbién dotada: sabe engatar, correr, afletase per  pequeñu furacos, nadar ya inclusive buciar. Esto déxa-y un diversificáu réxime alimenticiu nel que tamién s'inclúin llagartos, culiebres (inclusive les venenoses), xaronques y peces. Los inseutos gústen-y bastante y tamién come otros invertebraos (crustáceos y moluscos, principalmente)..

Hábitat y distribución

[editar | editar la fonte]

La papalba tien una distribución holártica, viviendo en toa Europa, sacante n'Irlanda, delles islles del Mediterraneu ya Islandia, en bona parte d'Asia al norte de los Himalaya y de los desiertos centrales, nel Norte d'África y na metá norte d'América del Norte, sacante les rexones más fríes, septentrionales (Blanco, 1998). Foi introducida en Nueva Zelanda y Australia.

Vive en casi cualquier hábitat siempres qu'haya bayura de presa (micromamíferos) y cierta cobertoria vexetal, dende'l nivel del mar hasta l'altu monte, en medios naturales o rurales, ensin rehuir la cercanía de los asentamientos humanos (Blanco, 1998). Ye abondosu en redolaes rurales, onde suel ser vista na cercanía de murios de piedra, sebes, montones de lleña, en paisaxes mistos con praos, cultivos y montes, que son ricos en micromamíferos (Blanco, 1998).

Subespecies

[editar | editar la fonte]
  • Mustela nivalis aistoodonnivalis
  • Mustela nivalis allegheniensis
  • Mustela nivalis boccamela
  • Mustela nivalis campestris
  • Mustela nivalis heptneri
  • Mustela nivalis namiyei
  • Mustela nivalis numidica
  • Mustela nivalis pallida
  • Mustela nivalis pygmaea
  • Mustela nivalis rixosa
  • Mustela nivalis russelliana
  • Mustela nivalis stoliczkana
  • Mustela nivalis tonkinensis
  • Mustela nivalis vulgaris

Notes

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  • Dellos Autores (1971). "El mundu de los animales: Los mamíferos, volume 2: de los carnívoros a los proboscídeos". Abril·Noguer·Rizzoli·Larousse. 
  • BLANCO, Juan Carlos (1998). Mamíferos d'España. Ed. Planeta. Geoplaneta. 

  1. ↑ McDonald, R.A., Abramov, A.V., Stubbe, M., Herrero, J., Maran, T., Tikhonov, A., Cavallini, P., Kranz, A., Giannatos, G., Krytufek, B. & Reid, F. (2016). «Mustela nivalis» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2016.1. Consultáu'l 28 d'agostu de 2016.
  2. ↑ «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 31 ochobre 2023.
  3. ↑ «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 31 ochobre 2023.
  4. ↑ «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 31 ochobre 2023.
  5. ↑ «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 31 ochobre 2023.
  6. ↑ «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 31 ochobre 2023.
  7. ↑ «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 31 ochobre 2023.
  8. ↑ «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 31 ochobre 2023.
  9. ↑ «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 31 ochobre 2023.
  10. ↑ 10,0 10,1 «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 31 ochobre 2023.
  11. ↑ «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 31 ochobre 2023.
  12. ↑ «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 31 ochobre 2023.
  13. ↑ «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 31 ochobre 2023.
  14. ↑ «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 31 ochobre 2023.
  15. ↑ Heptner y Sludskii, 2002, pp. 967-969
  16. ↑ 16,0 16,1 Heptner y Sludskii, 2002, p. 969
  17. ↑ 17,0 17,1 Harris y Yalden, 2008, p. 468
  18. ↑ Heptner y Sludskii, 2002, p. 991
  19. ↑ Heptner y Sludskii, 2002, pp. 970-972

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]
  • Llista de nomes vernáculos, más unes cuantes fábules cola papalba como personaxe; nel mesmu sitiu.
  • Cómo atraer armiños y papalbes.
  • M. nivalis (como M. nivalis y M. iberica) en Fauna ibérica; mamíferos. Ángel Cabrera Latorre. 1914.[1] Facsímil electrónicu.
  • Mustela nivalis en HEPTNER, V. G.; SLUDSKII, A. A.: Mammals of the Soviet Union. Vol. II, parte 1b: Carnivores (Mustelidae and Procyonidae). Vysshaya Shkola. Moscú. 1967. Ed. estauxunidense de Robert S. Hoffmann; 2001. Smithsonian Institution Libraries y National Science Foundation. Washington D.C. Facsímil electrónicu. N'inglés.