New criticism ("Nueva crítica", en idioma inglés) o formalismu norteamericanu ye una corriente de la teoría lliteraria del sieglu XX, aniciada nel sur de los Estaos Xuníos. Propón una llectura "interior" del testu (close reading), qu'empreste particular atención a les sos ambigüedáes y contradicciones internes, puramente llingüísticas y lliteraries, cola voluntá d'escluyir los componentes históricos y psicolóxicos de los estudios lliterarios, na creencia de qu'hai qu'analizar la obra en sí, prescindiendo del fundamentu científicu, lo que yera en gran midida la clave del formalismu rusu. En reacción clara a esti movimientu surdió, años más tarde, el neohistoricismo.
Ye un movimientu formalista que surde n'Estaos Xuníos ente la década de 1930 y 1940 y ganó importancia ente 1940 y 1960, algamando la máxima representación na enseñanza americana. John Crowe Ranson da-y nome al movimientu en The New Criticism (1941), un llibru sobre Yvor Winters y T. S. Eliot, ente otros. Ye una escuela independiente del formalismu rusu, anque s'asitia na mesma llinia de inmanentismo críticu; estremar del formalismu rusu en que van más allá d'él buscando lo humano universal, non lo humano individual. Pero'l poema ye impenetrable racionalmente y concíbese orgánicamente (nun hai separación ente forma y conteníu).
Ente los autores principales del movimientu new criticism tán una serie de críticos estauxunidenses y ingleses bien distintos ente sigo (pos nun constitúin una escuela puramente dicha): T. S. Eliot, F. R. Leavis, I. A. Richards, Charles Kay Ogden, W. K. Wimsatt, William Empson, Robert Penn Warren, John Crowe Ransom, Cleanth Brooks etc.
Nos años trenta, con independencia de lo que pasaba na Europa continental y lo que pasara nel formalismu rusu y checu, hai una serie d'autores que se planteguen una crítica profesoral, esto ye, una crítica lliteraria que fuera transmisible de profesor a alumnu y pudiera educar el gustu pa estremar lo que ye bona lliteratura de lo que nun lo ye. Los primeros enclinos xiren alredor del nome de John Crowe Ransom. Esti autor denunciaba que la crítica académica taba más esmolecida pola erudición histórica que pola "téunica" de la poesía; per otru llau, esta escuela y estos primeros autores –precedentes del que va ser llamáu new criticism- ven con esmolición la nacencia d'una crítica lliteraria marxista n'Estaos Xuníos.
La crítica de T. S. Eliot, coherente cola so concepción de la poesía, va representar un papel importante nesta corriente crítica. Eliot defende que namái puede ser bon críticu aquel que tien capacidá de creador, prexuiciu que va ser atacáu pol new criticism y que suel tar presente nos críticos que son al empar creadores. Les aportaciones de Eliot a esta corriente son básicamente dos:
El denominador común de los autores del new criticism foi sistematizado por William K. Wimsatt nuna serie de puntos que critiquen dellos supuestos de los estudios lliterarios tradicionales:
La doctrina de los nuevos críticos conduz a una conclusión próxima a la de los formalistes rusos nel sentíu d'abolir la tradicional diferencia ente una forma y un fondu. Nun ye posible dixebrar dambos conceutos yá que los elementos de conteníu reciben una ellaboración formal y los elementos significantes reciben valores de significación o conteníu. Nel new criticism llegar a falar de materiales, tanto de forma como de fondu, y de construcción al traviés de la cual constitúyese'l poema. Nesto coincide col formalismu rusu, pero estremar en tou lo demás. Si'l new criticism cunta que la construcción nel poema ye daqué a que'l so serviciu ta la manipulación, el formalismu rusu piensa que lo que constitúi'l poema ye, precisamente, la manipulación, esto ye, la literariedad.[1][2][3]
El analís temáticu-estructural del hispanismo británicu exercíu sobre'l teatru del Sieglu d'Oru ye un procedimientu deriváu de la Nueva Crítica; derivó d'Edward M. Wilson, foi consolidáu por Alexander A. Parker y completáu por Robert Pring-Mill.