Pecáu

The Fall of the Damned por Dirk Bouts.

Pecáu (llatín peccātum) ye la transgresión voluntaria y con conocencia d'un preceptu moral o relixosu. En Teoloxía moral considerar «un actu malu, o la omisión culpable d'un actu bonu obligatoriu».[1] Por estensión, denominar pecáu a tou aquello que s'estrema de lo recto y xusto, o que falta a lo que ye debíu.[2]

Orixe conceptual del pecáu

[editar | editar la fonte]

Pa los griegos pecáu dicíase hamartia: 'fallu de la meta, nun dar nel blancu'. Los escritores griegos solíen utilizar la forma verbal hamartánō con respectu al llanceru qu'erraba'l so blancu y, por implicación, aludía al conceutu de vivir al marxe d'un códigu moral o intelectual teníu por meta ideal, por cuenta de una actitú errónea, consciente o inconscientemente.[3] En tal casu la hamartia o pecáu suel ser una almaresía o hybris de daqué que realizáu armoniosamente ye correutu.

N'hebréu la pallabra común pa "pecáu" ye jattáʼth, חטא que tamién significa “errar” nel sentíu de nun algamar una meta, camín, oxetivu o blancu exactu. En Xueces 20:16 utilízase la forma verbal jatáʼ nuna frase negativa pa referise a los benjamitas como 'persones que podíen tirar piedres con fonda a un pelo y nun erraben' (vease tamién Job 5:24). Igualmente aplícase a esviase de metes morales, como en Proverbios 8:35-36, que diz que'l que topa sabiduría piadosa topa vida, pero 'el que nun algamar (heb. jatáʼ) la sabiduría ta faciéndo-y violencia a la so alma', pos la lleva a la muerte. N'Araméu la pallabra pa "pecáu" ye khata.

El conceutu relixosu entá vixente de pecáu como 'delitu moral' alude a la trasgresión voluntaria de normes o preceptos relixosos. Yá que esisten innumberables normes d'esti tipu, esisten innumberables pecaos, a los cualos asígnase-yos mayor, menor o nengún castigu según les distintes creencies.[4]

Nos estaos confesionales, que tienen una "relixón oficial", pue tar penáu cola privación de llibertá, ya inclusive de la vida, y en redolaes culturalmente probes, entá en sociedaes modernes, suélense achacar los problemes o accidentes físicos a la comisión de pecaos.

Pecáu según el cristianismu

[editar | editar la fonte]

La tradición xudeocristiana, que la so fonte fundamental ye la Biblia, entendió'l pecáu, en términos xenerales, como l'alloñamientu del home de la voluntá de Dios.

D'alcuerdu al Tanak o Vieyu Testamentu, esta voluntá ta representada pola Llei (Torah), preceptos y estatutos daos por Dios al pueblu d'Israel, y rexistraos nos llibros sagraos.

Entá güei, pal xudaísmu nun esiste un pecáu xenéricu a manera de naturaleza subxacente nos actos de los homes, sinón solo transgresiones oxetives y concretes (non pensamientos o intenciones del corazón) que se cometen voluntariamente. Sicasí, acordies con el Nuevu Testamentu, y la tradición del cristianismu, esiste una naturaleza pecaminosa nel ser humanu, heredada de la primera transgresión d'Adán y Eva. Esta naturaleza pecaminosa del home afecta tantu los sos actos como los sos pensamientos, y nun puede superase col solu esfuerciu de siguir la Llei de Dios, poro, solo por aciu el sangre de Xesucristu esti pecáu xenéricu del home, y les culpes individuales, son expiadas. Esta expiación faise válida pa la persona por aciu la fe en Xesucristu y la rexeneración espiritual per mediu de la nueva nacencia mentada nel Evanxeliu de Xuan 3:3-8, y 1ª Pedro 1:3. Asina puede vencese esta naturaleza, y poro, anular el so efeutu condenatorio final, que non el so efeutu sobre la vida del creyente.[ensin referencies]

Les distintes corrientes del cristianismu ellaboraron de distinta forma la doctrina que sofita esta concepción del home en llucha permanente contra'l pecáu, como naturaleza propia, y la victoria sobre él.

Definición de pecáu y clasificación

[editar | editar la fonte]

La Biblia y la tradición eclesiástica definen y refiérense a les distintes clases de pecaos:

El pecáu polo xeneral, consiste nuna transgresión llibre y apostada de la Llei de Dios. Por leve que sía, ye pecáu cualquier esviación de los mandatos divinos. La naturaleza esencial del pecáu ye la rebelión contra Dios, y ye pecaminosu cualquier actu nel cual la voluntá humana oponer a la voluntá divina conocida yá sía por un mandamientu reveláu o pola conciencia semada por Dios en cada ser humanu. El pecáu clasificóse de distintes formes:[1]

  • Por razón del autor: clasificar en pecáu orixinal o pecáu personal.
  • Por rellación al actu: clasificar en pecáu habitual (estáu típicu d'un pecador non represu) o pecáu actual.
  • Por razón de la so gravedá: clasificar en pecáu venial o leve, y pecáu mortal o grave;
  • Por razón de la so manera: puede tratase d'un pecáu de comisión (aición positiva contra un preceptu negativu; por casu, el homicidiu), o pecáu d'omisión (ausencia voluntaria d'un actu positivamente mandáu; por casu, nun honrar al padre y a la madre);
  • Por razón de la manifestación: puede ser un pecáu esternu (si realízase exteriormente, cola pallabra o colos fechos), o un pecáu internu (si peracabar na mente, por casu, el odiu).
  • Por razón del motivu: puede tratase d'un pecáu d'ignorancia (si procede d'un desconocimientu culpable de la llei), d'un pecáu de fraxilidá (la mayoría de los pecaos que vienen de una pasión que solicita a l'alma, pero que nun se calculen: típicamente, según Ambrosio de Milán, les negaciones de Pedro de conocer a Xesús inscribir nesta clase), o d'un pecáu de malicia (si producir por una perversión fría o calculada).
  • Por razón del términu: puede ser un pecáu contra Dios si opónse direutamente a los derechos de Dios (por casu, la blasfemia), o un pecáu contra'l próximu si oponer al bien del próximu; o un pecáu contra sigo mesmu, si oponer al bien propiu (por casu, el suicidiu, la embriaguez, etc.).[1]
  • Por razón del so nivel de desorde: puede ser un pecáu capital (si ye cabeza y orixe d'otros munchos; la sobeyosa, l'avaricia, la lluxuria, la roxura, la gula, la envidia y la galbana), un pecáu que clama al cielu (aquellos pecaos qu'alterien l'orde social, por casu, un homicidiu, o la defraudación de los jornales de los obreros, etc.), o pecáu contra l'Espíritu Santu (nesta categoría inclúyese'l despreciu a los dones sobrenaturales que retraen del pecáu, por casu, combatir la verdá).[1]

Pecáu según la Ilesia católica

[editar | editar la fonte]
La Cayida del Home (1592) por Cornelis van Haarlem;
El Pecáu orixinal, la espulsión d'Adán y Eva pal xudaísmu y el cristianismu.

D'alcuerdu a lo señalao nel Catecismu católicu, el pecáu ye "una falta contra la razón, la verdá, la conciencia recta; ye faltar al amor verdadero para con Dios y para col próximu, por causa de un apegu perverso a ciertos bienes. Manca la naturaleza del home y sollerte contra la solidaridá humana. Foi definíu como 'una pallabra, un actu o un deséu contrarios a la llei eterna' (S. Agustín, Faust. 22, 27; S. Tomás d'A., s. th., 1-2, 71, 6) )" [5]

Agustín d'Hipona define qu'hai pecáu «cuando la soberbia personal ama una parte del tou faciendo d'ella un falsu tou».[6] José María Cabodevilla señala al respeutu:

¿Nun ye acasu cualesquier pecáu una disgregación? Pecáu ye, define san Agustín con muncha fondura, amar na parte una falsa unidá. Alzar la parte en tou, romper los llazos que lu caltienen amestada al tou. Por eso'l pecáu ye muerte, porque ye amputación. El pecador ruempe y ruémpese. A la dispersión sigue, como'l carru al güe, la destrucción. [...] Quiero amar. Nada tan natural nin tan necesariu. Quiero amar a mi solo, por que tol caudal del mio amor emplegar en mi provechu. Nada tan desatináu. Pos nun puedo en verdá amar sinón tal que soi; amar d'otra forma sería una ficción. Yo soi un home venceyáu a los demás homes y amestáu a Dios [...][7]
José María Cabodevilla

El pecáu considérase "una ofiensa a Dios: 'Contra ti, contra ti solo pequé, lo malo a los tos güeyos cometí' (Salmo 51:6). El pecáu llevantar contra l'amor que Dios tiennos y estrema d'El nuesos corazones. Como'l primer pecáu, ye una desobediencia, una rebelión contra Dios pol deséu de faese 'como dioses', pretendiendo conocer y determinar el bien y el mal (Gen 3:5). El pecáu ye asina 'amor de sigo hasta'l despreciu de Dios' (S. Agustín, civ, 1, 14, 28). Por esta esaltación arguyosa de sigo, el pecáu ye diametralmente opuestu a la obediencia de Xesús que realiza la salvación (cf Flp 2, 6-9)" [8]

Sicasí ello, asumir que na Pasión, la misericordia de Cristu vence al pecáu. "Nella, ye onde esti manifiesta meyor la so violencia y la so multiplicidá: incredulidá, refugu y burlles per parte de los xefes y del pueblu, debilidá de Pilato y crueldá de los soldaos, traición de Judas tan dura a Xesús, negaciones de Pedro y abandonu de los discípulos. Sicasí, na hora mesma de les tiniebles y del príncipe d'esti mundu (Juan 14:30), el sacrificiu de Cristu conviértese secretamente na fonte de la que va brotar perenal el perdón de los nuesos pecaos". [9]

El pecáu imperdonable

[editar | editar la fonte]

El pecáu imperdonable ye aquel que, según la Biblia, cometer en contra del Espíritu Santu.

Por eso, dígovos, tou pecáu y toa blasfemia va ser perdonada a los homes, pero la blasfemia contra l'Espíritu Santu, nun va ser perdonada. Y si dalgunu fala contra'l Fíu del Home, esto va se-y perdonáu; pero al que falara contra l'Espíritu Santu, nun-y va ser perdonáu nin nesti sieglu nin nel viniente.
(Mateo 12:31-32)
De ciertu dígovos que tolos pecaos van ser perdonaos a los fíos de los homes, y les blasfemies cualesquier que sían; pero cualesquier que bocaye contra l'Espíritu Santu, nun tien enxamás perdón, sinón que ye reu de xuiciu eternu.
(Marcos 3:28-29)
A cualesquier que fale mal contra'l Fíu del Home, va se-y perdonáu, pero a quien bocayara contra'l Santu Espíritu, nun-y va ser perdonáu.
(Lucas 12:10)

Cabo especificar, que'l pecáu imperdonable, ye aquel que fixeron los fariseos al Espíritu Santu. La blasfemia contra l'Espíritu Santu (pecáu imperdonable: Los Fariseos clamaben que'l Señor taba teníu pol demoniu “Beelzebú” (Mateo 12:24) Agora, notemos qu'en Marcos 3:29-30, Xesús ye bien específicu alrodiu de lo qu'ellos cometieron esautamente: “la blasfemia contra l'Espíritu Santu”.

Pecáu n'otres relixones

[editar | editar la fonte]

Bahaísmo

[editar | editar la fonte]

Na Fe Bahá'í, los seres humanos son consideraos naturalmente bonos (perfectos), fundamentalmente seres espirituales. Los seres humanos fueron creaos pol amor inconmensurable de Dios. Sicasí, les enseñances bahá'ís comparar el corazón humanu a un espeyu que, si estremar de la lluz del sol (esto ye, Dios), ye incapaz de recibir l'amor de Dios.

Budismu

[editar | editar la fonte]

El budismu nun reconoz la idea detrás de pecáu, sinón que cree nel principiu del karma, polo que'l sufrimientu ye la consecuencia inevitable de la cobicia, la roxura y la inorancia (conocíu como los Trés venenos). Magar nun hai equivalente direutu del conceutu xudeocristianu de pecáu, el de "maldá" si ye reconocíu nel budismu. El conceutu de la ética budista ye consecuencialista na naturaleza y nun se basa en deberes para con una divinidá.

Hinduismu

[editar | editar la fonte]

Nel hinduismu, el términu pecáu (papa en sánscritu) utilízase de cutiu pa describir les aiciones que crean karma negativu por violar los códigos moral y éticu, que automáticamente trai consecuencies negatives. Esto ye distintu del conceutu de pecáu nes relixones xudeocristianes nel sentíu de que "pá" nun ye un crime en contra de la voluntá de Dios, sinón en contra (1) Dharma, o l'orde moral, y (2) l'orde propiu d'unu.

Islam

[editar | editar la fonte]

Los musulmanes ven el pecáu (dhanb, thanb ذنب) como daqué que va en contra de los mandamientos de Dios (Allah). L'Islam enseña que'l pecáu ye un actu y non un estáu del ser. El Corán enseña que "l'alma ye verdaderamente propensa al mal, nun siendo que'l Señor concéda-y el so misericordia" y qu'inclusive los profetes nun absolvese de la culpa. Créese que Iblís (Satanás) tien un papel importante na humanidá tentadora escontra'l pecáu. Nel Islam, hai dellos graos de pecáu: sayyia, khatia: errores (Suras 7:168; 17:31; 40:45; 48:2 47:19) itada, Junah, dhanb: inmoralidá (Suras 2:190,229; 17:17 33:55) haram: transgresiones (Suras 5:04; 6:146) ITHM, dhulam, fujur, el so, fasad, Fisk, kufr: la maldá y depravación (suras 2:99, 205, 4:50, 112, 123, 136; 12:79; 38:62; 82:14) shirk: atribuyir un sociu a Dios (Sura 4:48) Unu puede penase bonalmente a Dios polos pecaos cometíos y buscar el perdón, como se diz nel Corán: "¡Señor! Perdónanos los nuesos pecaos, quite de nós nueses enconíes, y toma pa ti a les nueses almes en compañía de los xustos". (Al-Imran.193 / 3.193). "Oi a los mios esclavos que se remontaron desesperadamente contra les sos almes, non de la misericordia de Dios, en verdá Él perdona tolos pecaos, verdaderamente Él ye l'Indulxente, el Misericordiosu" (al-Zumar)

Pecáu social

[editar | editar la fonte]

Magar tou pecáu ye personal, porque ye un actu de llibertá d'un home en particular, y non puramente d'un grupu o comunidá, ye coles mesmes social: "en virtú d'una solidaridá humana tan misteriosa y imperceptible como real y concreta, el pecáu de cada unu repercute en cierta manera nos demás." [10] Por ello mesmu la Ilesia, cuando fala de situaciones de pecáu o denuncia como pecaos sociales determinaes situaciones o comportamientos coleutivos de grupos sociales más o menos amplios, o hasta d'enteres naciones y bloques de naciones, sabe y proclama qu'estos casos de pecáu social son el frutu, l'acumuladura y la concentración de munchos pecaos personales. Les verdaderes responsabilidaes son de les persones» [11].

Dellos pecaossobremanera, constitúin pol so oxetu mesmu una agresión direuta al próximu. Estos pecaos califícquense como pecaos sociales. "Asina se considera como social tou pecáu cometíu contra la xusticia nes rellaciones ente persona y persona, ente la persona y la comunidá, y ente la comunidá y la persona. Ye social tou pecáu contra los derechos de la persona humana, empezando pol derechu a la vida, o contra la integridá física de daquién; tou pecáu contra la llibertá de los demás, especialmente contra la llibertá de creer en Dios y adoralo; tou pecáu contra la dignidá y l'honor del próximu. Ye social tou pecáu contra'l bien común y contra les sos esixencies, en tola amplia esfera de los derechos y deberes de los ciudadanos. A lo último ye social el pecáu que se refier a les rellaciones ente les distintes comunidaes humanes." [12]

Ver tamién

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Royo Marín, Auntonio (1979). «Los pecaos polo xeneral», Teoloxía moral pa seglares I:Moral fundamental y especial. Madrid: Biblioteca d'Autores Cristianos, páx. 188-217. ISBN 84-220-0441-0.
  2. ↑ Real Academia Española. «Diccionario de la lengua española». Consultáu'l 25 de marzu de 2016.
  3. ↑ James Strong, “New Strong's Complete Dictionary of the Biblical Words” (Nuevu Diccionariu Completu de Pallabres Bíbliques de Strong). G264 - G266.
  4. ↑ Na tradición xudeocristiana, puede pecase por pallabres (Job 2:10; Sl 39:1), fechos (por aición [-y 20:20; 2Co 12:21] o omisión [Nú 9:13; Snt 4:17]), o por actitúes impropies de la mente o'l corazón (Pr 21:4; compárese tamién con Ro 3:9-18; 2Pe 2:12-15). Por casu, la falta de fe en Dios ye un pecáu grave, pos en realidá presupon falta d'enfotu o de fe na so capacidá de realizar lo que se propón. (Heb 3:12, 13, 18, 19.)
  5. ↑ Catecismu de la Ilesia católica, 1849.
  6. ↑ San Agustín. Confesiones. Florida, Arxentina: Ediciones Paulinas, páx. 56. ISBN 950-09-0441-1.
  7. ↑ Cabodevilla, José María (1966). Carta de la caridá. Madrid: Biblioteca d'Autores Cristianos, páx. 170.
  8. ↑ Catecismu de la Ilesia católica, 1850.
  9. ↑ Catecismu de la Ilesia católica, 1851.
  10. ↑ Juan Pablo II, Ex ap. Reconciliatio et Paeinitentia.
  11. ↑ Juan Pablo II, Exhortación apostólica postsinodal Reconciliatio et paenitentia, (n. 16)
  12. ↑ Compendiu de Doctrina Social de la Ilesia nᵘ 118

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]