Peleagonzalo

Peleagonzalo
Alministración
País España
Autonomía Castiella y Lleón
Provincia provincia de Zamora
Tipu d'entidá conceyu d'España
Alcalde de Peleagonzalo (es) Traducir Francisco Calvo Domínguez
Nome oficial Peleagonzalo (es)[1]
Códigu postal 49880
Xeografía
Coordenaes 41°28′55″N 5°28′55″W / 41.4819°N 5.4819°O / 41.4819; -5.4819
Peleagonzalo alcuéntrase n'España
Peleagonzalo
Peleagonzalo
Peleagonzalo (España)
Superficie 13.29 km²
Altitú 651 m[2]
Llenda con Toro
Demografía
Población 300 hab. (2023)
- 134 homes (2020)
- 142 muyeres (2020)
Porcentaxe 0% de provincia de Zamora
Densidá 22,57 hab/km²
Más información
Estaya horaria UTC+01:00
peleagonzalo.sedelectronica.es
Cambiar los datos en Wikidata

Peleagonzalo ye un conceyu d'España, asitiáu al este de la provincia de Zamora, comunidá autónoma de Castiella y Llión. El términu municipal atópase na ribera del ríu Duero, ente Toro y la capital provincial. El términu ta dafechu arrodiáu pol de Toro. Consta d'un únicu nucleu de población, de nome homónimu.

Tien una superficie de 13,31 km² con una población de 313 habitantes (2012) y una densidá de 23,52 hab/km².

Topónimu

[editar | editar la fonte]

Según Pancracio Celdrán, el pueblu debe'l so nome a líder de la repoblación d'esta llocalidá, Pelayo Gonzalo, que'l so nome propiu provenía del llatín "Pelagius". Esti nome evolucionó escontra la pallabra "engarradiella" posiblemente pola so proximidá al términu qu'agora tien, de significáu reña o apuesta). Francisco Javier García Martínez propón un orixe distintu, a partir del raigañu romance "pal/pel" o "pelio/pelia" que denotaría elevaciones del terrén o montículos.

Sía que non, la documentación amuésanos que nel sieglu XVI la llocalidá denominábase Pelay González,[3] lo que paez reafitar la teoría de que'l nome de la llocalidá procede del nome propiu de quien encabezó la repoblación local. Nesti sentíu, mientres el reináu d'Ordoño IV de Llión se documenta la esistencia d'un magnate cercanu al monarca llamáu Pelayo González,[4] de quien podría derivar el nome de la llocalidá, magar la falta de documentación nun dexa realizar una afirmación concluyente al respeutu.

Historia

[editar | editar la fonte]

La fundación de Peleagonzalo, que se topaba orixinalmente a veres del ríu Duero, enmarcaríase dientro de les repoblaciones llevaes a cabu na Edá Media polos reis lleoneses, que taría empobinada presumiblemente por un tal Pelayo González que dio nome a la llocalidá.

Per otru llau, dende les Cortes lleoneses de 1188, Peleagonzalo foi una de les llocalidaes representaes pela ciudá de Toro en Cortes, siendo una de les qu'integró darréu la provincia de Toro, dependiendo dende la Edá Media del arciprestalgu toresano.[5][6]

Sicasí, l'acontecimientu históricu más importante que tuvo llugar en Peleagonzalo dar nel contestu de la guerra socesoria pol tronu castellanu-lleonés qu'enfrentó a les huestes de Sabela la Católica coles de Xuana la Beltranexa, que se batieron nos campos de Peleagonzalo na denomada batalla de Toro.[7][8] Esta batalla, anque foi de resultancia incierta, moralmente acabó resultando decisiva pa la victoria final del bandu isabelín, desaguando na entronización de Sabela la Católica.

Yá na Edá Contemporánea, al crease les actuales provincies na división provincial de 1833, Peleagonzalo quedó encuadráu na provincia de Zamora, dientro de la Rexón Lleonesa.[9]

Darréu, la hestoria de Peleagonzalo nel so allugamientu orixinal viose sópito rematada na nueche del 28 d'avientu de 1860, cuando una riada del Duero destruyó Peleagonzalo y otros pueblos asitiaos na ribera del ríu, na redoma de Toro. El pueblu foi reconstruyíu nel so allugamientu actual, nel cuetu de San Benito, a un quilómetru del ríu, fuxendo d'otres posibles crecíes, siendo inauguráu como tal nel so nuevu allugamientu'l 29 de setiembre de 1862, allegando al actu numberoses autoridaes que collaboraren na reconstrucción, como Claudio Moyano, l'alcalde de Toro Román de la Figal, o'l de Zamora.[10]

Demografía

[editar | editar la fonte]
Gráfica d'evolución demográfica de Peleagonzalo ente 1900 y 2017
Fonte Institutu Nacional d'Estadística d'España - Ellaboración gráfica por Wikipedia.

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
  2. ↑ URL de la referencia: https://www.aemet.es/es/eltiempo/prediccion/municipios/peleagonzalo-id49147.
  3. ↑ González, Tomás (1829). Imprenta Real (Madrid): Censo de población de les provincies y partíos de la Corona de Castiella nel sieglu XVI (en castellanu), páx. 43.
  4. ↑ Ceballos-Escalera, Alfonso (2000). Reis de Llión: Ordoño III (951-956), Sancho I(956-966), Ordoño IV (958-959), Ramiro III (966-985), Vermudo II (982-999). Burgos: La Olmeda. Páx. 118
  5. ↑ Sánchez Herrero, José (1978). Centro d'Estudios ya Investigación 'San Isidoro': Les diócesis del reinu de Llión: sieglos XIV y XV (en castellanu), páx. 429.
  6. ↑ Salgado Fuentes, Carlos Javier (2016). Universidá de Salamanca: La evolución de la identidad regional en los territorios del antiguo Reino de León (Salamanca, Zamora y León) (en castellanu), páx. 152.
  7. ↑ Los portugueses poner n'orde de batalla nun llanu al este de Toro, onde s'estrelló, a principios de marzu, la famosa batalla de Peleagonzalo. Anque esti alcuentru terminó ensin una clara victoria pa cualquier llau, el prestíu de Juana […].Vease The council of the Santa Hermandá: a study of the pacification forces of Ferdinand and Isabella, Lunenfeld (1970), páxina 29 Archiváu 2024-06-17 en Wayback Machine.
  8. ↑ [...] los negrucos de Peleagonzalo. Nun hubo ellí nin vencedores nin vencíos, pos, a pesar del emburrie castellanu, l'infante Juan defendió con gallardía la ala del so exércitu. Pero Sabela y Fernando llograron el so propósitu: espulsar a Alfonsu V, que saltara'l Duero y alcanzáu tierres zamoranes en solemne procesión, [...] . Vease ala+de+la so+ej%C3%A9rcito%22 La Raya de Tordesillas: 1994 Archiváu 2024-06-17 en Wayback Machine, Agustín Remesal (1994), so+prop%C3%B3sito%22&dq=%22Sabela+y+Fernando+llograron+el so+prop%C3%B3sito%22&hl=pt-PT&sa=X&redir_esc=y p. 12 Archiváu 2024-06-17 en Wayback Machine.
  9. ↑ «Real Decretu de 30 de payares de 1833 sobre la división civil de territoriu español na Península ya islles axacentes en 49 provincies» (castellanu). Gaceta de Madrid. Archiváu dende l'orixinal, el 2009-11-25.
  10. ↑ http://www.laopiniondezamora.es/toro/2012/09/30/peleagonzalo-renacencia-centenaria/630685.html Peleagonzalo: renacencia centenaria

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]