Pinus lambertiana | ||
---|---|---|
Estáu de caltenimientu | ||
Preocupación menor (IUCN 2.3)[1] | ||
Clasificación científica | ||
Reinu: | Plantae | |
División: | Pinophyta | |
Clas: | Pinopsida | |
Orde: | Pinales | |
Familia: | Pinaceae | |
Xéneru: | Pinus | |
Subxéneru: | Strobus | |
Especie: |
Pinus lambertiana Douglas | |
Distribución | ||
Consultes | ||
Royal Botanic Gardens, Kew | Royal Botanic Gardens, Kew | |
World Flora Online | World Flora online | |
[editar datos en Wikidata] |
Pinus lambertiana ye una especie arbórea de la familia de les pinacees.
Ye orixinaria de los montes d'Oregón y California al oeste de los Estaos Xuníos, y Baxa California nel noroeste de Méxicu; específicamente la Sierra Nevada, la Cordal de les Cascaes, la Cadena costera del Pacíficu, y la Sierra de San Pedro Mártir.
Esti árbol ye'l más grande de les especies de pinu, crez davezu de 40 a 60 metros d'altor, esceicionalmente hasta 81 metros d'altor, y con un tueru del diámetru de 1,5 a 2,5 metros, esceicionalmente 3,5 metros.
Ye un miembru del grupu de pinu blancu, Pinos sub-xéneru Strobus, y lo mesmo que tolos miembros d'esi grupu, les fueyes ('aguyes') tán en bultos de cinco, con una envoltura de fueya caduca. Son de 6 a 11 centímetros de llargu. Pinus lambertiana carauterízase por tener piñes más llargues que cualesquier otra conífera, xeneralmente ye de 25 a 50 centímetros de llargu, escepcionalmente hasta 66 centímetros de llargu (anque les piñes del Pinu de Coulter son más sólides). Les granes son de 10 a 12 mm de llargu, con una aleta de 2 a 3 centímetros qu'ayuda a esvalixar el vientu.
Pinus lambertiana foi severamente afeutáu pol Cronartium ribicola, un fungu que foi por fuercia introducíu dende Europa en 1909. Una alta proporción del Pinu lambertiana foi matada por Roya vesicular, sobremanera na parte norte del rangu de les especies qu'esperimentaron el mofu per un llargu periodu de tiempu. El mofu tamién destruyó munches games de los Pinos Blancos del Oeste y de los Pinos de Corteya Blanca.[2] El Serviciu Forestal de los Estaos Xuníos tien un programa pal desenvolvimientu de Pinos lambertiana y Pino Blanco del Oeste resistentes al mofu. Les plantes de pebidal d'estos árboles foron introducíes nel mediu montés. La Fundación de Pinu d'Azucre na Cuenca del Llagu Tahoe foi esitosa n'atopar granes d'árboles de pinu lambertiana y demostraron que ye importante pa los ciudadanos particulares ayudar al Serviciu Forestal de los Estaos Xuníos a restablecer estes especies.[3]
Nel mitu de la creación d'Achomawi, Annikadel, el creador fai una de les 'Primeres Persones' al refundiar intencionalmente una grana de Pinu d'Azucre nun llugar fayadizu pa la so crecedera. Unu de los descendientes d'esta descendencia ye l'home Piña-Pinu d'Azucre, quien tien un fíu guapu llamáu Ahsoballache. Dempués qu'Ahsoballache se casara cola fía de To'kis, la muyer Esguil, el so güelu aportunaba que la nueva pareya tendría de tener un fíu. Con esti fin, el güelu ruempe una balanza de la piña del Pinu d'Azucre, y de callao ordena a Ahsoballache a somorguiase nel conteníu de la balanza del manantial y escondelo adientro nuna cesta cubierta. Ahsoballache realiza'l llabor esa nueche; al siguiente amanecer, el y la so esposa afayen al ñácaru Edechewe cerca de la so cama.
Pinus lambertiana describióse por David Douglas y espublizóse en Transactions of the Linnean Society of London 15: 500. 1827.[4]
Pinus: nome xenéricu dadu en llatín al pinu.[5]
lambertiana: epítetu dau n'honor del botánicu inglés Aylmer Bourke Lambert (1761-1842).
Nun hai conseñaos nomes comunes n'asturianu pa esta especie.
Wikispecies tien un artículu sobre Pinus lambertiana. |