Ponciano Leiva

Ponciano Leiva
Presidente d'Hondures 30 payares 1891 - 7 agostu 1893 ← Luis Bográn - Domingo Vásquez → Presidente d'Hondures 13 xineru 1874 - 8 xunu 1876 ← Céleo Arias - Marcelino Mejía →
Vida
Nacimientu	Ceguaca ^(es) , payares de 1821
Nacionalidá	Hondures
Muerte	Santa Cruz de Yojoa ^(es) , 1896 (74/75 años)
Oficiu	políticu
Creencies
Relixón	catolicismu
Partíu políticu	Partíu Nacional d'Honduras

Ponciano Leiva Madrid (payares de 1821, Ceguaca ^(es)  – 1896, Santa Cruz de Yojoa ^(es) ) foi un militar col grau de Xeneral de División y políticu de la facción conservadora, presidente^[1] en cuatro causes, dos provisionales, la primera d'elles ente 1873 a 1874, darréu electu Décimu sestu Presidente constitucional d'Hondures ente'l 13 de xineru de 1874 al 8 de xunu de 1876, darréu designáu presidente provisional en 1885 y de nuevu electu como ventenu cuartu presidente constitucional d'Hondures nel periodu del 30 de payares de 1891 al 7 d'agostu de 1893.

Biografía

Ponciano Leiva Madrid, nació na comunidá de Ceguaca, nel departamentu de Santa Bárbara,^[2] un 19 de payares de 1821 y finaría el 12 d'avientu de 1896 en Santa Cruz de Yojoa. siendo fíu del matrimoniu ente Marcos Leiva y Presentación Madrid. Leiva, casóse con Luisa Castro Acosta nel añu 1858.^[3]

Vida

Ponciano Leiva Madrid ingresa como soldáu al Exércitu d'Hondures, llegando en tol tiempu que sirvió en tal, hasta'l rangu de Xeneral. Asímismo fíxose parte de la política de la nación, al ser diputáu pol departamentu de Santa Bárbara en 1865. al añu siguiente nomáu Ministru de Fomentu, Gobernación y Xusticia ente 1865 a 1871 duranate l'alministración del Capitán xeneral José María Medina.

Ponciano Leiva Madrid entra a Hondurasa pela ciudá de Choluteca, col sofitu del exércitu realizó'l so ascensu a la presidencia d'Hondures, el 6 de xineru sitia la ciudá capital de Comayagua la qu'aguanta fieramente siete díes y por fin el 13 de xineru'l presidente Céleo Arias capítula y ye ordenáu'l so destierru, darréu Leiva ordena que pongan so llibertá al Capitán xeneral José María Medina, amigu so y símbolu del conservaurismo hondureñu, que guardaba detención. Leiva declara nula la Constitución emitida por Arias y restitúi la Constitución de 1865, ordenando celébrense eleiciones presidenciales, que asoceden de manera en Consensu en Comayagua y onde llogra la mayoría absoluta de votos, ye asina que se proclama Presidente Constitucional.

El 20 de setiembre de 1875, Leiva Madrid emite un uevo Reglamentu pa la Imprenta, nel que se suprime'l cargu d'Alministrador y vuelve al tradicional Direutor.^[4]

Un 13 de xunu de 1876 atopar na presidencia provisional el llicenciáu Marcelino Mejía dende'l 8 de xunu, por motivu del Conveniu de Cedros celebráu ente'l presidente Ponciano Leiva y José María Medina, Mejía al nun tener respuesta dexa la presidencia provisional en manes de Crescencio Gómez Valladares^[5]quien yera l'indicáu por Medina pa xubir nuevamente a la gobernación de la nación.

En 1876 dexó'l cargu en manes de José María Zelaya Ayes por cuenta de la presión de Justo Rufino Barrios, presidente de la vecina Guatemala.^[6] En 1880 ye nomáu Ministru de Rellaciones Esteriores d'Hondures y más tarde en 1884 nomáu Ministru de Guerra nel gabinete del Presidente Xeneral Luis Bográn quien-y confía la presidencia provisional ente'l 7 de marzu al 21 de xunu de 1885; Bográn al ver la completa fidelidá de Leiva, resulta escoyíu candidatu presidencial na convención del Partíu Progresista d'Hondures o "Partíu Nacional Progresista d'Hondures" celebráu un 22 de febreru de 1891.^[7]

Presidencia constitucional

Nes eleiciones xenerales celebraes el 10 de payares de 1891 Leiva recibió la mayoría de los votos frente a Policarpo Bonilla. Celebraes que fueron les eleiciones nacionales ente los díes 4 y 6 de payares de 1891, salió triunfante la candidatura de Ponciano Leiva. La oposición reclamó resultaos como illexítimos; Mientres el Presidente entá en función Luis Bográn convoca al Congresu Nacional p'axuntase'l 1 de payares na ciudá de Comayagua; instaladose el 6 de payares d'esi añu, preparar pa declarar electu a Ponciano Leiva, como ganador de les eleiciones. El 30 de payares de 1891, Ponciano Leiva empresta la so promesa de llei, y ye declaráu oficialmente Presidente de la República d'Hondures. Leiva pa asu primer añu de gobiernu constitucional, yera de 1.345,298 Pesos con 78 centavos, que da la idea deplorable de la fiscalidá nesos tiempos.^[8]

Intentu de golpe d'estáu

Ente payares y avientu de 1891, el xeneral Terencio Sierra intenta derrocar al gobiernu de Leiva, quien noma al Xeneral Domingo Vásquez comandante d'armes de la ciudá de Tegucigalpa el 2 d'abril de 1892, pa sustituyir al Xeneral Pablo Nuila que conspiraba nel so contra, darréu espulsa a líderes de la oposición política y Decreta "L'Estáu de Sitiu" nos departamentos de Tegucigalpa, Choluteca, Olancho, El Paraísu, Colón y Yoro. El 9 d'abril de 1892 Ponciano Leiva alegando razones de salú dexa la presidencia y l'Asamblea designó como'l so sustitutu al Diputáu presidencial Rosendo Aguero Ariza. Nel mes de xunu de 1892 hubo un pequeñu amonitamiento empobinada pol Teniente coronel José Leonardo Nuila Leiva^{[Nota 1]} Xefe de La Ceiba contra la so presidencia, Nuila apoderárase de rifles winchester y municiones que llegaren dende Estaos Xuníos d'América pal Exércitu d'Hondures, que foi eslleíu poles fuercies gubernamentales al mandu de Manuel Bonilla quien baxu orde del Ministru de Guerra Carlos F. Alvarado, un 27 de setiembre d'esi añu, treslláu a Leonardo Nuila a la ciudá de Comayagua^[9] y oyer xuiciu. Más tarde, Ponciano Leiva en 1893 Leiva, dexó definitivamente'l poder por mieu a una revolución, Aguero toma'l cargu hasta ser sustituyíu pol Xeneral Domingo Vásquez.^[10]

Fechos Sobresalientes

• DECRETU de fecha 8 d'ochobre de 1874, nel cual ordena la creación del "Instituto San Carlos" na ciudá de Santa Rosa d'Acopen.
• Emitió la Llei Orgánica d'Instrucción Pública 15 de setiembre de 1874.
• Funda la Escuela de Derechu en Santa María de Comayagua, el 25 de xineru de 1891.
• Fixu les llendes fronterices de los departamentos de Comayagua y Yoro

Partíu Progresista

El "Movimientu Progresista" foi'l mesmu Partíu conservador hondureñu del sieglu XIX, dambes bases del actual Partíu Nacional d'Hondures fundáu en 1902.

Notes

1. José Leonardo Nuila Leiva, fíu de Pablo Nuila y Felipa Leiva.

Referencies

1. [1]
2. Biografía de Ponciano Leiva Madrid. [2]
3. Presidente Ponciano Leiva Madrid[3] Archiváu 2018-07-30 en Wayback Machine
4. Miguel Angel García (direutor de la Biblioteca Nacional d'Hondures.) La imprenta n'Hondures, 1828-1975. Númberu 35 de Coleición Letra hondureñes. Universidá Nacional Autonoma d'Hondures, Editorial Universitaria, 1988. (páxina 101)
5. Cáceres Lara, Víctor. Efemérides nacionales, Volume 2, Coleición Sextante, Editorial Nuevu Continente, 1980 (páxina 201)
6. The Five Republics of Central America, p. 123
7. Cáceres Lara, Víctor. Efemérides nacionales, Volume 2, Coleición Sextante, Editorial Nuevu Continente, 1980 (páxina 67)
8. Cáceres Lara, Víctor. Gobernantes d'Hondures nel sieglu 19. Editor Bancu Central d'Hondures, 1978 (páxina 320)
9. Cáceres Lara, Víctor. Efemérides nacionales, Volume 2, Coleición Sextante, Editorial Nuevu Continente, 1980 (páxina 324)
10. Ponciano Leiva.[4]

Predecesor: Conseyu de Ministros d'Hondures de 1873	Presidente d'Hondures 1874–1876	Socesor: José María Medina
Predecesor: Luis Bográn	Presidente d'Hondures 1891–1893	Socesor: Domingo Vásquez