Riocavado de la Sierra

Riocavado de la Sierra
Alministración
País	España
Autonomía	Castiella y Lleón
Provincia	provincia de Burgos
Tipu d'entidá	conceyu d'España
Alcalde de Riocavado de la Sierra ^(es)	Martín Hoyuelos Sedano
Nome oficial	Riocavado de la Sierra (es)[1]
Códigu postal	09615
Xeografía
Coordenaes	42°09′07″N 3°11′53″W / 42.151944444444°N 3.1980555555556°O / 42.151944444444; -3.1980555555556
Riocavado de la Sierra Riocavado de la Sierra (España)
Superficie	43316 km²
Altitú	1181 m
Llenda con	Barbadillo del Pez, Jaramillo de la Fuente, San Millán de Lara, Pineda de la Sierra y Barbadillo de Herreros
Demografía
Población	54 hab. (2023) - 39 homes (2019) - 21 muyeres (2019)
Porcentaxe	0.02% de provincia de Burgos
Densidá	0 hab/km²
Más información
Estaya horaria	UTC+01:00
riocavadodelasierra.es

Riocavado de la Sierra ye una llocalidá y un conceyu^[2] asitiaos na provincia de Burgos, comunidá autónoma de Castiella y Llión (España), contorna de La Demanda, partíu xudicial de Salas de los Infantes, cabecera del conceyu del so nome. En 2017 cuntaba con una población de 59 habitantes.

Símbolos

Escudu de Riocavado de la Sierra

L'escudu heráldicu que representen al conceyu foi aprobáu oficialmente la 8 de febreru de 2001 col siguiente blasona:

«Escudu partíu. Primero, n'oru, árbol de sinople con tueru arrincáu y al so color. Segundu, en gules, fachada d'ilesia n'oru, mazonada de sable con puerta y trés buecos de campanes. Entado en plata con onda d'azur. Bordura de plata cargao con carneru y xabalín pasantes y con venáu y osos rampantes, a los sos respeutivos colores. Al timbre, corona real zarrada.»

Boletín Oficial de Castiella y Lleón nᵘ42 de 28 de febreru de 2001^[3]

Xeografía

Riocavado de la Sierra ta asitiáu a 1.180 metros sobre'l nivel del mar na aguada sur del Puertu de Manquillo; tien un términu municipal de 4.330 hectárees, que cunta con una población de 59 habitantes. INE 2010 Ye ricu n'arboláu y en paraxes. El Puertu de Manquillo estrema les cuenques de los ríos Arlanza y Arlanzón, amás ye en términos de Riocavado de la Sierra onde naz el ríu Arlanzón. El pueblu ye travesáu pel ríu Valdorcas que desagua nel ríu Pedroso.

Monumentos

Tamién cunta con una ilesia románica del sieglu XII, en que les sos puertes atopar la famosa olma de Riocavado de la Sierra, (anguaño hai dos arbolinos que se diz, son de la so procedencia), onde agora hai un lletreru informativu.

Traviesa'l so términu municipal la Vía Verde de la Sierra de la Demanda la cual aprovecha l'antiguu trazáu del ferrocarril mineru pa enfusanos ensin dificultá nel corazón de la Sierra.

Xacimientu de plomu nes mines Carmina y el puertu del Manquillo y, al norte de la llocalidá, un xacimientu de fierro.^[4]

Clima

El clima de Riocavado de la Sierra ye mediterraneu con clara influencia continental. Ye bien fríu, de frescos branos (poques vegaes superando los 30º) y acusaos iviernos. La temperatura medio añal ye de 7,8 °C, la mínima rexistrada en 2010 más baxa, foi de -18,4 graos.^[5]

Historia

La primer referencia histórica topada de Riocavado de la Sierra data del añu 1028 y preséntase en perfectu orde y de, siquier, un sieglu de vida. Riocavado nació probablemente a principios del sieglu X. Dende les bases de Burgos y Cardeña, ya inclusive dende'l sector d'Oca, los foramontanos encarar cola sierra que dixebra la cuenca del Ebro y la del Duero. Foi entós cuando s'estableció'l condáu de Lara, na familia del Conde Gonzalo Fernández, padre de Fernán González.

L'alfoz de Lara estazar n'otros menores como'l de Barbadillo del Pez, nel cual foi enclavada la villa de Riocavado de la Sierra. Foi una dómina de vida dificultosa na Sierra, pero más asegurada qu'otres frente a les invasiones árabes, anque la vía romana que dende Clunia algamaba'l valle del Ebro yera de tránsitu obligáu de los exércitos árabes. Nesta texitura, la villa de Riocavado, arrodiada de frondosos montes poblaos d'osos y llobos, yera una plaza segura. Nel añu 1028 la reina de Navarra tien una importante facienda en Riocavado, llocalidá sobre la qu'exerz una especie de señoríu. Por aciu un documentu notarial la reina de Navarra dona los derechos que tien sobre la villa al monesteriu rioxanu de San Millán de la Cogolla; pero nun yera la reina navarra la única propietaria de bienes na llocalidá burgalesa, una y bones una escritura del añu 1062 revela qu'otra señora pudiente entrega al Monesteriu de San Pedro de Arlanza la facienda que tien en Riocavado y n'otros pueblos cercanos.

Ilesia de Santa Columba

Años más tarde, en 1083, el caballeru Pedro Fernández fai una donación al Monesteriu de San Pedro de Cardeña de los bienes que tien en Riocavado, incluyida una propiedá col so llabrador p'atendela. Foi esti últimu monesteriu'l que por más tiempu retuvo los bienes, hasta la desamortización del añu 1835. Per otru llau, na dómina medieval yera Riocavado una apostada población pola so riqueza cinexética, siendo amás cazar una afición bien estendida. Unu de los munchos monarques aficionaos a la caza escribió inclusive un llibru nel qu'esplicaba la riqueza de Riocavado; tratar d'Alfonsu XI, que ye la so obra "La Montería" dicía: Ríu Caváu ye bonu d'osu y de puercu (xabalín) pel branu. Y pónense les vocerías (ojeadores) la una dende Zaballa hasta Urjandente; y les armaes (los puestos) la una en Navallana y la otra n'Era Grande... Yera entós habitual que les caceríes reales duraren dellos díes y nelles, amás de los nobles, participaben tamién cortesanos y xentes de los pueblos serranos. Nel Llibru de les Behetrías de Castiella (1352) figura la ficha de Riocavado de la Sierra, y según esta publicación la villa correspondía yá a don Pedro Fernández de Velasco, que la so familia va llevar los títulos de Conde de Haro, duque de Fríes, Condestables de Castiella..., una de les más poderoses d'España.

Los Velasco van ser dueños y señores de Riocavado hasta'l sieglu XIX. Polos llibros de préstamos y otros documentos, el cronista oficial de la provincia de Burgos, Fray Valentín de la Cruz, apunta que nun foi Riocavado una villa poblada por demás, por casu, nel añu 1843 cuntaba con 194 habitantes, que vivíen del monte, del suelu y de les transhumancia ovina; actividaes qu'entá güei signifiquen abondo nel sustentu de la zona. Había amás nesti pueblu un elementu bien característicu xunto a la so ilesia, tratar d'una olma xigantesca, que'l so tueru demostraba'l so poderíu vexetal, fai yá unos años una plaga supunxo'l final d'esta enorme olma, anguaño puede vese un lletreru cola so hestoria.

Nel Censo de Vecinderos de la Corona de Castiella realizáu en 1591^[6] denominábase Rucauado, pertenecía al Partíu de los Arauces, incluyida na provincia de Burgos. El partíu cuntaba con 876 vecinos pecheros.

Referencies

1. Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
2. Códigu INE 318
3. «RESOLVIMIENTU de 8 de febreru de 2001, de la Diputación de Burgos, pola que se fai pública l'aprobación d'Escudu Heráldicu de Ríu Cabado de la Sierra.» (castellanu) (pdf). Boletín Oficial de Castiella y Lleón nᵘ42. Xunta de Castiella y Lleón (28 de febreru de 2001).
4. Termalismo antiguu. Madrid: Universidá Nacional d'Educación a Distancia, 1997, p. 269-270
5. Sociedá Albacetense d'Ornitoloxía.Estaciones del INM más fríes (1961-1990) Archiváu 2022-07-05 en Wayback Machine.
6. Reseña publicación: Censu de la Corona de Castiella de 1591 [1]

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Riocavado de la Sierra.

• Sitiu web oficial

• Riocavado de la Sierra n'OpenStreetMap.
• Riocavado de la Sierra n'OpenWeatherMap