Santibáñez de Tera
 Santibáñez de Tera | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Castiella y Lleón | ||||
| Provincia |  provincia de Zamora | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcalde de Santibáñez de Tera (es)  | Manuel Clerigue Ballesteros | ||||
| Nome oficial | Santibáñez de Tera (es)[1] | ||||
| Códigu postal |
49625 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 41°59′05″N 5°55′22″W / 41.984764°N 5.922736°O | ||||
  Santibáñez de Tera Santibáñez de Tera (España) | |||||
| Superficie | 18.95 km² | ||||
| Altitú | 725 m[2] | ||||
| Llenda con | Camarzana de Tera | ||||
| Demografía | |||||
| Población |
358 hab. (2024) - 191 homes (2019) - 192 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe | 0% de provincia de Zamora | ||||
| Densidá | 18,89 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria |
Hora de Europa Occidental (es) | ||||
| santibañezdetera.org | |||||
 | |||||
Santibáñez de Tera ye un conceyu y llocalidá española de la provincia de Zamora, na comunidá autónoma de Castiella y Llión.
Asítiase na marxe derecha del ríu Tera, a 24 km de Benavente. El so topónimu alude al santu patrón de la llocalidá, San Xuan, que la so fiesta celebrar cada 24 de xunu. La ilesia parroquial ye quiciabes l'inmueble más llamativu, nel que destaca especialmente la so espadaña triangular. Cuenta con una zona recreativa conocida popularmente como La Sablera, asitiada a veres del ríu Tera, a unos 800 metros de Santibáñez.
Toponimia y xentiliciu
[editar | editar la fonte]El topónimu alude al santu patrón de la ilesia parroquial. Trátase d'una forma popular de "[Ecclēsĭa] Sancti Iohannis", con –b- epentética o de frayatu d'hiatu, forma en tou equivalente a la que produció los apellíos Peribáñez o'l topónimu Valdeiváñez en Topas (Salamanca). López Santos y otros autores realizaron revisiones d'esta serie toponímica, aniciada pol nome del santu en forma genitiva.[3][4] Correas recueye en 1627 un refrán qu'atestigua la pervivencia popular d'esta evolución: “Santivaña si te diera non te ensaña”; y añade a manera de glosa: “el día de San Xuan danse kon un manoxo de xunzia en burlla”.[5] Esto ye, nel día de San Xuan, nun tomes a mal esta chancia. Con otros formantes, rexístrase la mesma evolución del xenitivu Iohannis. Ye'l casu, en Llión, del pueblu Villibañe (< villa Iohannis).[6]
El xentiliciu d'esta llocalidá ye santibañés.
Historia
[editar | editar la fonte]Na Edá Media, el territoriu nel que s'asitia Santibáñez de Tera quedó integráu nel Reinu de Llión, que los sos monarques entamaríen la fundación del pueblu.
Darréu, na Edá Moderna, Santibáñez foi una de les llocalidaes que s'integraron na provincia de les Tierres del Conde de Benavente y dientro d'esta na receptoría de Benavente.[7]
Sicasí, al reestructurase les provincies y crease les actuales en 1833, Santibáñez de Tera pasó a formar parte de la provincia de Zamora, dientro de la Rexón Lleonesa,[8] quedando integrada en 1834 nel partíu xudicial de Benavente.[9]
Símbolos
[editar | editar la fonte]L'escudu representar con una franxa de color azul, símbolu del ríu Tera. Na parte cimera dibúxase un corderu, sentáu sobre un llibru, que representa a San Xuan, patrón de Santibáñez de Tera y que da nome a la ilesia. El corderu lleva un estandarte con una cruz griega na punta. Na parte inferior, apaez un recímanu d'uves color oro, principal riqueza agrícola de la llocalidá. Finalmente, na parte cimera del escudu, dibúxase una corona de plata.
La bandera ye de color coloráu con una franxa diagonal azul y con cantos platiaos. Trazada del ángulu inferior al ángulu cimeru.
Xeografía física
[editar | editar la fonte]- Allugamientu
- Santibáñez ta comunicáu per una carretera qu'enllaza cola N-525. Güei día ye más fácil que nunca llegar a Santibáñez, gracies a la cercanía de l'A-52, la llamada autovía de les Ríes Baxes, qu'enllaza la población de Vigo cola A-6 y la nacional VI, que pasa cerca de Benavente.
- Clima
- Ye continental, llongures y fríos iviernos y curtios y calorosos branos con temperatures próximes a los 35 graos centígrados. Mientres dellos meses al añu la borrina con frecuencia caltener con intensidá siguiendo'l ciclu de los valles regaos per un ríu; ye ésti quien torga que suma y al empar la borrina protexe d'una mayor baxada de les temperatures. Pola so cercanía a la conocida como "sierra de la Culiebra" ye bultable la influencia d'esti pequeñu cordal cercanu, fai variar el fluxu de les umbaes entrantes apurriendo agua, detener y ralentiza n'ocasiones, pero n'otres llogra l'efectu opuestu causando que s'afiten nos valles.
- Xeoloxía
- El ríu Tera vertebra'l valle al que da'l so nome, incluyendo'l mesmu conceyu de Santibañez. Esti ríu naz en Sanabria y desagua nel ríu Esla, cuntando con un llargor averáu de 80 km. Mientres el branu la zona de bañu ta bien allegada, especialmente l'área recreativa de la Tablada. Esta postrera ye un brazu del ríu que favoreció un rincón de gran guapura.
Demografía
[editar | editar la fonte]| 1991 | 1996 | 2001 | 2006 | 2011 | 2012 | 2013 | 2017 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 683 | 627 | 632 | 559 | 474 | 450 | 437 | 393 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: Plantía:Ine) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Gráfica d'evolución demográfica de Santibáñez de Tera ente 1991 y 2017 |
 |
| Fonte: Institutu Nacional d'Estadística d'España - Ellaboración gráfica por Wikipedia. |
Patrimoniu
[editar | editar la fonte]- La ilesia
- La ilesia ye un
templu nel que llama especialmente l'atención la so espadaña triangular. El so interior tien un retablu mayor barrocu con columnes salomóniques. Foi apocayá restauráu.
- Otros
- Amás destaca la presencia d'una llábana del sieglu XV con personaxes destacaos de la dómina nel Condáu de Benavente y que foi estudiada y trancrita por Agustín Rodríguez Miguélez nel añu 2008. Tamién cunta con restos arqueolóxicos atopaos na zona de Villafré con oríxenes probablemente Templarios.
- La Sablera
- L'Adecuación
Recreativa La Tablada, tamién conocida como La Sablera, ye una zona d'ociu a veres del ríu Tera, una zona de picnic y barbacoa frente al ríu que convierte'l llugar nuna maraviyosa paraxa de descansu y relax. Asitiáu a unos 800 metros de Santibáñez, vieno sustituyir l'anterior zona de bañu frente a la ponte alcontrada na carretera d'accesu al pueblu.
Cultura
[editar | editar la fonte]- Fiestes
- La fiesta principal ye la de San Xuan, celebrada'l los díes 24 de xunu. Tien un marcáu calter relixosu, que'l so actu central ye la misa del santu, patrón de Santibáñez, xunto cola correspondiente procesión, na que los santibañeses tíren-y flores (sanjuanes).
- Otra de les fiestes notables ye la de Santiso, que'l so día grande ye'l penúltimu domingu d'agostu. Ente los actos festivos del so clebración destaquen la misa n'honor del Santu, el pasacalles, dances rexonales zamoranes, desfile de traxes típicos zamoranos, concursu y desfile d'amarutes, campeonatu de frontenis, partíu de fútbol, fiesta de la espluma, espectáculu de fueos artificiales, sesión de cine al campu na plaza Mayor o'l tradicional desfile de peñes.
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ URL de la referencia: https://www.aemet.es/es/eltiempo/prediccion/municipios/santibanez-de-tera-id49205.
- ↑ López Santos, Luis (1952) Influxu de la vida cristiana nos nomes de pueblos españoles, Llión, Imp. Católica,, páxs.84-85
- ↑ Casillas Antúnez, Francisco José (2008) La toponimia de la tierra de Coria (2 vols.), Universidá d'Estremadura.
- ↑ Correas, Gonzalo (1967) Vocabulariu de refranes y frases proverbiales (1627), Louis Combet, Institut d'Études Ibériques et Ibéro-Américaines de l'Université de Bordeaux (Burdeos).
- ↑ Riesco Chueca, Pascual (2003) Calzada de Valdunciel. Pallabres, coses y memories d'un pueblu de Salamanca, ediciones Diputación de Salamanca, p. 208.
- ↑ Salgado Fuentes, Carlos Javier (2016). Universidá de Salamanca: La evolución de la identidad regional en los territorios del antiguo Reino de León (Salamanca, Zamora y León) (en castellanu), páx. 149-150.
- ↑ «Real Decretu de 30 de payares de 1833 sobre la división civil de territoriu español na Península ya islles axacentes en 49 provincies» (castellanu). Gaceta de Madrid.
- ↑ Subdivisión en partíos xudiciales de la nueva división territorial de la Península ya islles axacentes / aprobada por S. M. nel real decretu de 21 d'abril de 1834
Datos: Q1766501
Multimedia: Santibáñez de Tera