Tiempu del Suañu

La mítica pitón arcoiris dibuxada polos aboríxenes nuna roca. identificóse-y cola pitón alfombra Morelia spilota o cola estinguida Wonambi naracoortensis

Na mitoloxía aborixe australiana, El Suañu o Altjeringa (tamién llamáu Tiempu del Suañu) ye un 'erase una vegada' sagráu; un tiempu más allá del tiempu nel cual los Seres Totémicos Espirituales ancestrales formaron La Creación.^[1]

Fred Alan Wolf empieza'l capítulu nueve de The Dreaming Universe (1994) tituláu The Dreamtime con una cita de The Last Wave, un filme por Peter Weir:

Tiempu de Suañu y El Suañar

"El suañar" ye tamién usáu de cutiu pa referise al conxuntu de creencies o espiritualidá d'un individuu o d'un grupu. Por casu, un indíxena australianu podría dicir qu'ellos tienen "Suañar de canguru", o "Suañar de tiburón", o "Suañar de formiga de miel", o cualquier combinación de suañar pertinente al so "país". Sicasí, munchos indíxenes australianos tamién se refieren a la de creación como "El suañar". El tiempu de suañu espón los patrones de vida pa la xente aborixe. "El suañar" foi'l tiempu de creación.^[2]

Los cuentos de suañu varien al traviés d'Australia, y hai distintes versiones sobre la mesma tema. Por casu, el cuentu de como les aves llograron los sos colores ye distintu en Nueva Gales del Sur y n'Australia Occidental[cita ^{[ensin referencies]} Los cuentos cubren munches temes y tópicos, yá que hai cuentos o hestories alrodiu de la creación o de llugares sagraos, tierra, xente, animales y plantes, lleis y costumes. Ye una rede complexa de conocencia, fe y práutiques que deriven d'hestories de creación, y que permean ya informen tolos aspeutos físicu y espiritual de la vida d'un aborixe australianu

Ellos creen que cada persona esiste d'una manera esencial eternamente nel Suañar. Esta parte eterna esistió primero que la vida del individuu empiece, y sigue esistiendo cuando la vida del individuu termina. Tanto antes como dempués de la vida créese qu'estos espíritus infantiles esisten nel Suañar y solo ye empecipiáu a la vida al ser nacíu al traviés d'una madre. L'espíritu del infante entiéndese culturalmente qu'entra al fetu en desenvolvimientu mientres el quintu mes de la preñez.^[3] Cuando la madre siente que'l neñu movese por primer vegada nel so banduyu pensábase qu'esto yera'l trabayu del espíritu de la tierra na que la madre atopase nesi momentu. A la nacencia, el neñu ye consideráu ser un guardián especial d'esa parte del país y diz de les hestories y llinies de cantar d'esi llugar. Como indica Wolf (1994: p.14): "Un tipu" ("fella" n'inglés) negru puede considerar el so totem o'l llugar d'onde vieno'l so espíritu como'l so Suañar. El tamién puede considerar la so llei tribal como la so Suañar"^[4]

Una de les creencies yera que primero que les plantes, animales y humanos fueron creaos, ellos yeren almes que sabíen qu'adquiriríen cualidaes físiques, pero nun sabíen cuando. Ellos entós sabríen cuando'l tiempu fuera l'aparente, y entós diiríen toos ún por ún "nós vamos faer lo meyor posible pa tratar d'ayudar a aquel que curia de toos nós". Depués toos ellos convirtiéronse n'animales y nes plantes. Depués la última alma convirtiese na humana. Esti ye'l porqué la xente aborixe respeta'l mediu ambiente y quieren tar cola Naturaleza porque esta ye la so amiga.

Los pueblos indíxenes australianos tradicionales acueyen tolos fenómenos y vida como parte d'un vastu y complexu sistema reticular d'interrellaciones que les sos buelgues poder siguir escontra'l pasáu hasta los seres espírituales ancestrales totémicos d'El Suañar. Esta estructura de rellaciones, qu'inclúin alimentos tabús, foi importante pal caltenimientu de la biodiversidá biolóxica del mediu ambiente indíxena y puede contribuyir a la prevención de la sobrecacería d'especies en particular.[cita ^{[ensin referencies]}

El suañar, llei tribal y llinies de cantares

El suañar establez la estructura de les regles de sociedá pal comportamientu social y les ceremonies realizaes p'asegurar la continuidá de la vida y la tierra. El suañar gobierna les lleis de la comunidá, les tradiciones culturales y como se riquir que se porte la xente nes sos comunidaes. La condición qu'establez El Suañar llógrase cuando la xente vive d'alcuerdu a la llei, y vive la tradición: perpetuando les iniciaciones y tresmisiones o llinaxes del Suañar, cantar de los cantares, rellatu de los cuentos, l'ilustráu de les lletres de cantares y los Suaños.

Creíase que la creación yera'l trabayu d'héroes culturales que na dómina creativa viaxaron al traviés d'una tierra informe, creando los sitios sagraos de los aboríxenes y llugares significativos d'interés nos sos viaxes. D'esta manera les llinies de cantares fueren establecíes, dalgunes de les cualos podríen viaxar direutu al traviés d'Australia, al traviés de tantos como seis a diez grupos de llinguaxe distintos. Los cantares y dances d'una particular lletra de cantar fueron calteníes vives y actuaes en grandes xuntes entamaes nes estaciones bones.

Na visión del mundu del Aborixe australianu cada eventu dexa un rexistru na tierra. Tou nel mundu natural ye un resultáu de los seres arquetípicos, seres que les sos aiciones crearon el mundu. Ente que los europeos consideren estos ancestros culturales como máxicos muncha xente aborixe entá creen na so esistencia lliteral. El significáu de llugares particulares y de criatures ta amestáu al so orixe n'El Suañar, y ciertos llugares tienen un potencial particular que los aboríxenes llamen el so "suañar". Nesti suañar mora la sacralidad de la tierra. Por casu en Perth, nel oeste d'Australia, los noongar creen que la escarpia conocida como Montes Darling son una representación del cuerpu d'un "Wagyl" - un ser culiebra qu'analayó sobre la tierra creando ríos, regueros y llagos. Piénsase que la Wagyl creó'l ríu Swan (río Cisne), na Planicie Costera Swan.

Nuna versión (hai munches cultures aboríxenes) Altjira foi'l dios del Tiempu de Suañar; el creó la tierra y dempués retiróse mientres el Tiempu de Suañar esmorecíase. Nomes alternativos pa Altjira en diverses llingües australianes inclúin Alchera, Alcheringa, Mura-mura y Tjukurpa.

El Suañar y los senderos de los Seres Espirituales son les llinies de cantares (o "Yiri" nel idioma warlpiri). La señales de los Seres Espirituales pueden ser d'esencia espiritual, restos físicos tales como los petrosomatoglíficos d'impresiones corporales o de buelgues de pies, ente los simulacros naturales y elementales. Pa citar un exemplu, el pueblu Yarralín del valle del ríu Victoria veneren l'espíritu Walujapi como l'Espíritu del Suañar del Pitón de cabeza negra. Walujapi esculpió un senderu con forma de culiebra a lo llargo d'una de les cares del cantil y dexó una impresión del so traseru cuando ella sentóse p'acampar. Estos dos signos del suañar pueden discernise anguaño.

Tiempu del Suañu nes artes creatives

Lliteratura

• La épica de ciencia ficción de Tad Williams en cuatro volúmenes Otherland fala sobre'l Tiempu del Suañu y otros mitos aboríxenes australianos.

• Nel xuegu de rol Home Llobu: L'Apocalipsis de White Wolf denomínase El Tiempu del Suañu al mundu espiritual d'Australia.

Cine

• Ónde suañen les verdes formigues, 1984, de Werner Herzog. Narra la hestoria d'unos aboríxenes australianos que quieren torgar que s'escaven mines d'Uraniu nun llugar sagráu pa ellos, porque ye onde "suañen les verdes formigues con tiempos pasaos".

Videoxuegos

• Nel videoxuegu Dreamfall de 2006, Dreamtime, el suañu o'l tiempu del suañu, ye referenciáu como un espaciu non-físicu entendíu ente dos mundos.
• Una de los cantares del videoxuegu Pantera Rosa: Misión Peligrosa abarca la tema.

Referencies

1. La frase española 'Érase una vez' es empleada de una manera culturalmente sensitiva e intencionada como es usada frecuentemente en el relato oral de cuentos, tales como en el recuento de mitos, fábulas, y folclor.
2. El Tiempo de Sueño Aboriginal Australiano: una coleición de su historia, cosmogénesis, cosmología y ontología
3. Bates, Daisy (1996), "Aboriginal Perth and Bibbulmun biographies and legends" (Hesperion Press)
4. 'Fella' es en inglés una contraición coloquial de "fellow", aunque como en el uso coloquial de "guys" (amigos) en Australia, a menudo se refiere tanto a mujeres como a hombres.