Tratáu de Lausana

Tratáu de Lausana

Tipu	tratáu de paz
Llingua orixinal	francés
Llocalización	Lausana
Creación	24 xunetu 1923
Robláu por	Turquía, Reinu Xuníu, Tercer República Francesa, Reinu d'Italia, Imperiu del Xapón, Grecia, Reinu de los Serbios, Croates y Eslovenos y Reinu de Rumanía

El Tratáu de Lausana (en francés: «Traité de Lausanne») foi un tratáu de paz qu'estableció les fronteres de la Turquía moderna.^[1] Foi robláu na ciudá suiza de Lausana el 24 de xunetu de 1923 ente los gobiernos de Grecia, Turquía y les naciones aliaes de la Primer Guerra Mundial y considérase parte de la partición del Imperiu Otomanu.

Carauterístiques

El tratáu de Lausana invalidó'l Tratáu de Sèvres, robláu pol Imperiu otomanu tres la Primer Guerra Mundial, pero que nun fuera aceptáu pol nuevu Estáu turcu fundáu por Kemal Atatürk tres la guerra d'Independencia Turca. El 20 d'ochobre de 1922 dio empiezu la conferencia de paz, que foi atayada tres intensos discutinios el 4 de febreru de 1923 y retomada el 23 d'abril del mesmu añu. El testu final foi robláu'l 24 de xunetu, dempués d'ocho meses de deliberaciones.

Los principales signatarios fueron İsmet İnönü pela parte turca y Eleftherios Venizelos pola griega. El tratáu otorgaba a Turquía la Tracia oriental, les islles d'Imbros y Ténedos nel Exéu nororiental, y garantizaba la proteición de la minoría griega en Turquía y de la turca en Grecia, respeutivamente. Sicasí, acordies con el llamáu alcuerdo d'intercambiu de población, la mayoría de la población griega de Turquía foi treslladada a Grecia, de la mesma forma qu'una parte importante de la población turca de Tracia occidental foi treslladada a Turquía.

En total calcúlase qu'aprosimao 1 650 000 griegos fueron movíos de los sos llares n'Anatolia y 670 000 turcos de Grecia fueron treslladaos a Turquía. Salvar a la minoría griega d'Istambul (cientu venticinco mil griegos) y a los habitantes griegos de les islles de Imbros y Ténedos. En Grecia permanecieron cientu diez mil turcos, fundamentalmente na Tracia occidental. La república de Turquía reconoció coles mesmes el mandatu británicu sobre la isla de Xipre.

Nueves fronteres

La nueva frontera turca en Tracia. El territoriu rayáu amuesa la zona desmilitarizada.

El Tratáu definió les fronteres europees de Grecia, Bulgaria y Turquía. Oficialmente concluyó toa soberanía turca sobre les islles del Dodecaneso (artículu 15), Xipre (artículu 20), Exiptu y Sudán (artículu 17), Mandatu Francés de Siria Siria y Iraq (artículu 3). Los territorios de Curdistán fueron partíos ente dellos países, y Armenia foi estremada ente'l nuevu Estáu turcu y la URSS. Yá hasta l'añu de 1991, tres la disolución de la URSS, l'estremu oriental d'Armenia constituyir nun país independiente.^{[ensin referencies]}

Les fronteres turques con Arabia Saudita y Yeme fueron controlaes por tropes turques hasta la 23 de xineru de 1919, en que fueron tresferíes al Reinu Xuníu, y quedaron definíes (como perdíes pa los turcos) nel artículu 3.^[2][3]

Turquía tamién arrenunció (artículu 22) en favor del Reinu d'Italia a los sos intereses en Libia, según lo primeramente establecío en 1912 nel artículu 10 del Tratáu de Ouchy. Sicasí, Turquía desquitóse parcialmente de los reveses del Tratáu de Lausana en 1938, cuando llogró la provincia de Hatay de manes de Francia, y en 1974, cuando ocupó'l terciu septentrional de Xipre.

Referencies

1. Treaty of Peace with Turkey signed at Lausanne, Lausanne, Switzerland, 24 de xunetu de 1923, http://wwi.lib.byu.edu/index.php/Treaty_of_Lausanne, consultáu'l 28 de payares de 2012 
2. Ottoman Web Site: "Arabia (Yemen-Hejaz) Front"
3. Osmanlı Web Sitesi: "Arabistan Cephesi"

Ver tamién

• Kemal Atatürk

Enllaces esternos

• Testu del tratáu (n'inglés)