Trondheim

Pa ver otros usos d'esti términu, Trondheim (dixebra).
Trondheim
Bandera de Trondheim (es) Traducir
Alministración
PaísBandera de Noruega Noruega
Condáu Trøndelag
Tipu d'entidá área urbana en Noruega (es) Traducir
Nome oficial Trondheim (no)
Nidaros (nn)[1]
Nome llocal Trondheim (no)
Códigu postal 7004
Xeografía
Coordenaes 63°26′N 10°24′E / 63.44°N 10.4°E / 63.44; 10.4
Trondheim alcuéntrase en Noruega
Trondheim
Trondheim
Trondheim (Noruega)
Superficie 57.49 km²
Demografía
Población 212 660 hab. (1r xineru 2023)
Porcentaxe 100% de Trøndelag
Densidá 3699,08 hab/km²
Más información
Fundación 997
Estaya horaria UTC+01:00 (horariu estándar)
Llocalidaes hermaniaes
trondheim.kommune.no
Cambiar los datos en Wikidata

Trondheim (Tocante a esti soníu [ˈtrɔnhæjm] (?·i)), d'antiguo llamada Nidaros y tamién Trondhjem, ye una ciudá y conceyu de Noruega, capital de la provincia de Sør-Trøndelag. Con una población de 184.960 habitantes (2015),[2] ye la tercer ciudá más poblada de Noruega. El conceyu tien una estensión de 342,27 km². L'área metropolitana de Trondheim inclúi 7 conceyos y ronda los 260 000 habitantes, siendo la cuarta aglomeración urbana del país.[ensin referencies]

La ciudá de Trondheim establecióse como conceyu'l 1 de xineru de 1838 (vease formannskapsdistrikt). Los conceyos rurales de Byneset, Leinstrand, Strinda y Tiller fundir con Trondheim el 1 de xineru de 1964.

Foi fundada a finales del sieglu X como un nucleu comercial. Mientres la Edá Media foi de volao capital de Noruega, y sede arzobispal del país. La so crecedera posterior sofitóse básicamente nel comerciu, pero la ciudá careció repitíes crisis por causa de quemes devastadores. Ente'l so patrimoniu destaca la catedral de Nidaros, una obra maestra de l'arquiteutura gótica nos países nórdicos. Ye de resaltar tamién la so importancia como centru educativu y cultural, al ser la sede de la Universidá Noruega de Ciencia y Teunoloxía —una de les instituciones educatives más grandes del país—, y de diversos festivales culturales.

Etímología

[editar | editar la fonte]
El ríu Nid (Nidelva) dio-y a la ciudá'l so primer nome: Nidaros.

El primer nome de la ciudá foi Nidaros, (esto ye, «la boca del [ríu] Nid») (Ninðarós en nórdicu antiguu).[3] De la mesma, la etimoloxía del ríu Nid ye aldericada, y suxúrese que significa «el que cuerre escontra baxo», «resplandorientu», «estruendoso», ente otres hipótesis. Nidaros foi utilizáu como'l nome oficial hasta'l sieglu XVI, cuando sumió l'arzobispáu. El nome cayó en desusu dende'l sieglu XVI y les sos úniques referencies permanecieron na catedral, conocida como la catedral de Nidaros, y na diócesis de la Ilesia de Noruega.

El nome de Trondheim (Þróndheimr en nórdicu antiguu) significa aproximao «llar onde se crecer sanu» y por estensión «llugar prósperu».[4] Orixinalmente'l nome designaba a tola rexón bañada pol Fiordu de Trondheim, esto ye, tol actual Trøndelag.[4] En Roma la ciudá tamién aportó a conocida como Trundum mientres un curtiu periodu nel sieglu XII.[5] Dende finales de la Edá Media empezar a emplegar, xunto con Nidaros, el nome de Kaupangen i Trondheimen ("sitiu comercial nel Trondheim [Trøndelag]"), y a cencielles Trondheim como forma curtia.[6] Mientres la unión con Dinamarca, l'únicu nome de la ciudá foi la forma danesa Trondhjem.

Siguiendo una corriente nacionalista, en 1930 el gobiernu de Noruega recuperó'l nome medieval de Nidaros como topónimu oficial,[7][6] pero al contrariu de lo qu'asocedió n'Oslu (nome que sustituyó al de Cristianía), la población y el gobiernu de la ciudá habíense inclináu, nun plebiscitu de 1928, por caltener el nome de Trondhjem, y dempués de protestes populares el Storting (parllamentu noruegu) decretó una llei puesta en marcha'l 6 de marzu de 1931 que reconocía como oficial el nome de Trondheim, una forma considerada más noruega que Trondhjem.[7][6] Con tou, la última forma ye entá usada nos nomes de delles empreses ya instituciones.[8]

En sami meridional, la ciudá ye conocida como Tråante.

Historia

[editar | editar la fonte]
Olaf Tryggvason, fundador de la ciudá.
La catedral de Nidaros foi'l santuariu de San Olaf y la única sede arzobispal de Noruega. La so importancia convirtió a Trondheim na capital relixosa de Noruega mientres la Edá Media.
Panorámica de Trondheim dende Bakklandet, la imaxe más antigua de la ciudá. Grabáu de Jacob Maschius de ca. 1600. En primer planu, los almacenes comerciales del ríu, y en círculu coloráu, la ilesia de La nuesa Señora.

Orixinalmente'l territoriu llamábase Þróndheimr en nórdicu antiguu y formaba parte del reinu de Trøndelag, anque nunca tuvieron reis y gobernóse colos poderosos jarls de Lade na Era Viquinga. Trondheim como ciudá foi fundada pol rei viquingu Olaf Tryggvason, col nome de Nidaros, nel añu 997. Sicasí, esisten investigaciones arqueolóxiques que demuestren que na mariña, na desaguada del ríu, hubo un nucleu de población anterior, posiblemente con fines comerciales. Según la tradición, Olaf Tryggvason estableció la so residencia nes cercaníes de la desaguada del ríu, y nos mesmos terrenales reales, el rei Olaf el Santu llevantó una ilesia dedicada a San Clemente, el patronu de los marineros. En principiu, Nidaros foi la residencia del rei, y por ello, mientres un tiempu, la capital de Noruega.

Na primer metá del sieglu XI la ciudá creció, ocupando la península que se forma ente la mariña y el ríu. La cai principal corría de norte a sur, y nesa dómina construyó la ponte de Elgeseter, que coneuta la península col restu de tierra firme pel sur. El rei Olaf el Santu foi soterráu en Nidaros, y nel llugar de la so tumba llevantar escontra 1070 una pequeña ilesia de piedra que col tiempu convertir na catedral. Na Edá Media, Trondheim foi escenariu de delles batalles, ente elles la batalla de Kalvskinnet ente'l rei Sverre y Erling Skakke, en 1179.

La primer quema rexistrar en 1219, y en 1295 la mayor parte de la ciudá quedó amenorgada a cenices. L'Alta Edá Media foi una dómina de crecedera, especialmente dempués de que la ciudá fuera designada see arzobispal en 1152. A finales del sieglu XIII había unes 20 ilesies y na periferia llevantárense los monesterios d'Elgeseter, Bakke y Munkholmen.

A finales de la Edá Media hubo un estancamientu na crecedera de la población y les quemes de 1481 y especialmente el de 1532 marcaron l'entamu d'una fase de decadencia. L'últimu arzobispu de Noruega, Olav Engelbrektsson, intentó detener la influencia danesa nel país. Como respuesta, en 1531 tropes daneses amburaron el palaciu arzobispal, la catedral y bona parte de la ciudá. Cola reforma protestante de 1537 Nidaros perdió la so estatus como centru eclesiásticu de Noruega.

L'aumentu del comerciu nel sieglu XVII benefició a Trondheim, y el primer suburbiu fora de les sos llendes históriques foi Bakklandet, na vera oriental del Nidelva. La ciudá tuvo una marcada influencia de families de comerciantes estranxeros, especialmente los llegaos de Flensburgu, entós una ciudá danesa. En 1658, la ciudá foi sitiada por tropes sueques y pol Tratáu de Roskilde, Trondheim y tol Trøndelag pertenecieron a Suecia ente 1658 y 1660.

La ciudá sobrevivió a les quemes de 1599 y 1651, tres los cualos trazáronse les cais con mayor anchor, pero ello nun evitó que fuera afarada nuevamente pol gran quema de 1681, qu'afaró Trondheim casi por completu. El rei Cristián V ordenó'l diseñu d'un nuevu plan urbanu, del que s'encargaría'l luxemburgués Johan Caspar von Cicignon.

La Munkegata, una de les amplies cais surdíes col plan urbanu de Johan Caspar von Cicignon nel sieglu XVII, que buscaba embrivir l'espardimientu de quemes. Fotografía d'Axel Lindhal de finales del sieglu XIX. A la izquierda, el Stiftsgården, y al fondu, la catedral.

El plan de Cicignon consistía nuna rede vial ortogonal con cinco calles anches en direición norte-sur y cinco d'este a oeste, ensin tener en considerancia los derechos sobre la propiedá, con cuenta de prevenir quemes posteriores, lo que coles mesmes dio a la pequeña y sele ciudá un aire más «curioso» pa posibles inmigrantes. Mientres esta dómina, Trondheim cuntaba con unos 8.000 habitantes.

Nel oriente estableció una direición noreste-suroeste. Estableciéronse dos calles principales, la Kjøpmannsgata («cai del comerciante»), na ribera occidental del Nidelva, y la Munkegata («cai del monxu»), que cuerre de la catedral en direición al castru de Munkholmen. A la metá de la Munkegata diseñóse la plaza principal. Cicignon consideró sobremanera la proteición contra quemes y la defensa militar, y trató d'acabar coles callejuelas y caleyones medievales (conocíos en Trondheim como veit), pero varios d'éstos entá perviven na actualidá. Estableciéronse fortificaciones al norte, sur y oeste. D'esta dómina data la fortaleza de Kristiansten y la Ponte Viejo.

Nel sieglu XVIII fundóse'l segundu suburbiu de Trondheim, Ila, nel occidente. A entamos del sieglu hubo una nueva quema que destruyó los edificios ente la Munkegata y la Kjøpmannsgata, pero esta postrera sirvió de barrera por que'l fueu nun algamar los almacenes de la ribera del ríu, lo que representó un aliviu pa los comerciantes. Ente 1760 y 1810 hubo una intensa actividá constructora nel cascu central, y la mayoría de los palacios de madera de la ciudá daten d'esi periodu.

Hubo tres incendios más na década de 1840: dos de grandes dimensiones en 1841 y 1842 y unu menor en 1844. Tres los accidentes, les autoridaes tomaron delles iniciatives pa los edificios de madera: les cases teníen de ser de dos pisos, con techu llanu y ensin áticu o otres construcciones nel techu. La planta baxa habilitar pa comercios, mientres la planta alta sirvía de vivienda. La mayoría de les cases de madera que sobrevivieron na dómina actual nel centru de Trondheim daten de principios d'esa década. Sicasí, en 1845 dictóse una nueva llei que fizo obligatoria la construcción en mampostería.

Mapa de Trondheim de 1898.
Trondheim en 1939.

Hasta entós, alministrativamente, Trondheim namái consistía na península onde s'asitia'l centru. En 1847, los suburbios de Bakklandet y Ila (hasta entós parte de la centena de Strinda) fueron incluyíos en Trondheim, y en 1864 tocó la vez a Elgeseter, Øyá y Rosenborg. Na década de 1860 l'inxenieru Carl Adolf Dahl construyó les primeres redes d'agua potable y alcantarelláu. En 1864 la ciudá foi coneutada per ferrocarril con Støren (conceyu de Midtre Gauldal), en 1877 con Cristianía y en 1882 con Storlien, Suecia. Les nueves instalaciones portuaries de 1882 contribuyeron a un notable ameyoramientu de les comunicaciones de la ciudá col esterior.

En 1893 incorporáronse como barrios les llocalidaes de Singsaker, Øvre Rosenborg, Lademoen y una parte de Byåsen. La llei de construcción contra quemes, namái vixente pal centru de la ciudá, estender a tol conceyu tres una quema en Rosenborg en 1899, pero dalgunos años dempués volvióse a dexar la construcción en madera en delles partes.

La gran crecedera d'entamos del sieglu XX fixo necesaria la regulación urbana de tol conceyu, y creóse un nuevu plan urbanu en 1913, que regionalizaba el territoriu d'alcuerdu al usu del suelu.

Mientres la Segunda Guerra Mundial, Trondheim foi ocupada pola Alemaña Nazi dende'l 9 d'abril de 1940, el primer día de la invasión del país, hasta'l 8 de mayu de 1945. Nesta ciudá roblóse la capitulación de les fuercies armaes noruegues.

En 1952 Byåsen y la península de Lade incorporar a Trondheim. La crecedera de la ciudá siguió nos años siguientes y el 1 de xineru de 1964 Trondheim, Strinda, Tiller, Leinstrand y Byneset fundir nun gran conceyu, lo que definió les llendes actuales de Trondheim. Nes últimes décades, la crecedera urbana estendióse a delles de les otrora árees rurales, onde se construyeron árees residenciales ante la falta de vivienda nel centru históricu.

Símbolos

[editar | editar la fonte]
Artículos principales: Escudu de Trondheim y Bandera de Trondheim

Unu de los símbolos del conceyu de Trondheim son l'escudu d'armes con un obispu y un rei, rematáu con una corona mural. Ye un diseñu de 1897 basáu nun sellu medieval de la ciudá, de tiempos del arzobispáu católicu.

Trondheim ye unu de los pocos conceyos noruegos con una bandera propia que nun tien nada que ver col so escudu. El so enseña ye una bandera colorada con una rosa montés mariella nel centru (los colores del escudu nacional noruegu) nun diseñu conocíu como «rosa de Trondheim» o «rosa de San Olaf», pola identificación del símbolu col santu patronu de la ciudá.

Demografía

[editar | editar la fonte]

Según los datos del Departamentu Central d'Estadística de Noruega, el conceyu de Trondheim cuntaba con 184 960 habitantes el 1 de xineru de 2015.[9] L'eleváu númberu d'estudiantes (cerca d'un sestu de la población total) fai que'l númberu d'habitantes de la ciudá sía mayor nos fechos.[10]

Gráficu de la evolución demográfica
de Trondheim ente 1951 y 2010[11]
Fonte:Departamentu Central d'Estadística de Noruega
Gráfica ellaborada por: Wikipedia

La población estranxera en Trondheim llegaba en 2006 a les 11 474 persones, lo que representaba'l 7,2 % de la población total del conceyu (llixeramente per debaxo de la media nacional, 8,3 %).[12] La población estranxera provién de 148 países distintos y la mayoría (39,8 %) de países asiáticos.[12] L'orixe de la población inmigrante per país correspuende en primer llugar a Turquía (principalmente de la etnia curda), siguíu de Vietnam, Suecia, Irán ya Iraq.[12]

La población de Trondheim aumenta añu con añu, y esperimentó una crecedera considerable dende la segunda metá del sieglu XIX. La crecedera foi relativamente moderáu dende la segunda metá del sieglu XX, ensin tomar en considerancia la fusión de 1964 con otros conceyos, que resultó nun aumentu de cerca del 100 % con respectu al añu anterior.[13] La tasa de crecedera añal nos postreros 10 años tiende a amontase, y nel periodu 2007-2009 rexistráronse les mayores medríes añales a lo menos dende 1950: más de 3000 habitantes.[13]

La relixón mayoritaria ye la Ilesia de Noruega. Esta institución luterana caltién na ciudá una de les sos 11 diócesis, a la que pertenecen 20 parroquies nel conceyu, y la so sede ye la catedral de Nidaros.[14] Otres comunidaes relixoses pequeñes inclúin a la Ilesia Católica, que tien una prelatura y catedral;[15] la comunidá mormona;[16] la musulmana, y una pequeña pero históricamente significativa comunidá xudía,[17] ente otres.

Área metropolitana

[editar | editar la fonte]

L'área metropolitana de Trondheim, conocida como Stor-Trondheim («Gran Trondheim»), ye definida como tal pol Departamentu Noruegu d'Estadística. Inclúi 7 conceyos y la so población ye cercana a los 260 000 habitantes, de los cualos el conceyu de Trondheim apurre aproximao'l 70 %. Ye la cuarta área metropolitana noruega, por detrás d'Oslu, Bergen y Stavanger.

Amás de la ciudá central, el restu de los conceyos inclúi pequeñes llocalidaes cercanes más o menos rellacionaes económicamente con Trondheim. Como parte de la integración d'esta zona metropolitana los puertos de Trondheim, Orkdal y Stjordal funcionen de manera coordinada so una mesma alministración. L'aeropuertu del área metropolitana alcontrar na ciudá de Stjørdalshalsen.

Xeografía y clima

[editar | editar la fonte]
Vista panorámica de Trondheim nel iviernu.

La ciudá de Trondheim ta asitiada onde'l ríu Nidelva («ríu Nid») conflúi col Trondheimsfjorden. La mayor elevación de la ciudá ye la llomba Storheia, con 565 metros sobre'l nivel del mar. Nel solsticiu de branu'l sol sale a les 03:00 y ponse a les 23:40, pero caltiénse xusto percima del horizonte - nun hai escuridá dende'l 20 de mayu al 20 de xunetu.[18] Nel solsticiu d'iviernu'l sol sale a les 10:00, calteniéndose bien so sobre l'horizonte, y ponse a les 14:30.

Trondheim tien principalmente un clima oceánicu,[19] pero ta bastante protexíu de los vientos de la mariña, más fuertes. La temperatura más alto rexistrada foi de 35 °C el 22 de xunetu de 1901, y la más baxa foi -26.1 °C en febreru de 1899. Trondheim esperimenta nevaes moderaes de payares a marzu,[20] alternándose con un tiempu nidiu y precipitaciones. Hai de media 14 díes pel hibiernu con una capa de siquier 25 centímetros de nieve nel suelu y 22 díes con una temperatura mínimo de -10 °C o más baxa. De cutiu hai munches más nevaes en zones d'alredor, asitiaes a mayor altitú, como Byåsen y Heimdal, con bones condiciones pa esquiar en Bymarka. La primavera ye de cutiu bastante soleyera, pero les nueches suelen ser fresques o fríes. La temperatura máximo mientres el día puede devasar los 20 °C dende principios de mayu a finales de setiembre y de media hai 34 díes cada branu con temperatures cimeres a los 20 °C. Ochobre ye'l mes más típicamente serondiegu con baxes temperatures y cayida de fueyes de los árboles, ente que payares ye muncho más escuru y fríu. La precipitación media añal ye de 892 mm bastante partida mientres tol añu, anque en setiembre y ochobre llueve'l doble que marzu, abril y mayu. Les temperatures tienden a ser más altes nos últimos años. La zona de Trøndelag vio xubir la so temperatura medio casi 2 °C nos postreros 25 años (2007).[21]

  Parámetros climáticos permediu de Trondheim (1995-2013) 
Mes Xin Feb Mar Abr May Xun Xnt Ago Set Och Pay Avi añal
Temperatura máxima absoluta (°C) 12.0 15.0 16.0 21.4 28.0 31.2 32.5 31.3 26.0 21.0 16.1 13.1 32.5
Temperatura máxima media (°C) 0.2 1.5 4.3 8.6 13.5 16.4 19.0 18.2 14.3 8.2 4.4 0.7 9.3
Temperatura media (°C) -4.0 -2.6 0.9 2.3 7.8 11.2 14.7 13.0 9.4 4.8 1.2 -3.4 5.6
Temperatura mínima media (°C) -9.0 -5.8 -3.3 0.5 3.6 7.7 10.3 6.5 3.0 -0.8 -5.9 -8.2 2.3
Temperatura mínima absoluta (°C) -28.0 -25.0 -21.5 -14.0 -6.0 -1.1 1.6 0.1 -4.5 -12.0 -19.0 -24.0 -27.0
Precipitación total (mm) 69 70 84 46 49 78 79 82 88 79 75 71 870
Díes de precipitaciones (≥ 1 mm) 13 12 13 10 11 13 12 12 13 13 12 12 146
Hores de sol 11 65 119 159 215 197 178 176 112 62 32 9 0
Humedá relativa (%) 77.2 77.0 71.4 67.9 67.4 70.9 73.5 75.9 77.8 77.8 76.6 76.9 0
Fonte: Norwegian Meteorological Institute - eKlima[22]

Economía

[editar | editar la fonte]
Plaza comercial en Trondheim.

Históricamente, la economía de Trondheim xiró en redol al comerciu, y na actualidá'l sector servicios ye la principal actividá económica. La principal empresa de la ciudá ye'l Grupu Reitan, dedicada al manexu de franquicies de ventes de mayoreo y menudeo. Ente les franquicies que remana atópense los supermercaos REMA 1000, les tiendes de conveniencia 7-Eleven y les gasolineres YX Energi, ente otros. La mayor parte de les sos tiendes alcontrar en Noruega, pero tien tamién cañes en Dinamarca, Suecia y Letonia. Ente les instituciones de creitu son dignes de mención el Fokusbank (una caña del danés Danske Bank) y el SpareBank 1 SMN, el mayor de la Noruega Central. Les instituciones educatives de Trondheim, cuantimás la Universidá Noruega de Ciencia y Teunoloxía y el Colexu Universitariu de Sør-Trøndelag suponen una importante fonte d'empléu pa la ciudá.

Campu de cebera en plena zona urbana de Trondheim.

Alcontrada nuna zona privilexada pa les actividaes agropecuaries, esiste entá la práutica de l'agricultura nes partes rurales de Trondheim. Los terrenes agrícoles suponíen, en 2007, el 17 % de la superficie del conceyu, y ésti yera'l de mayor producción de ceberes de Sør-Trøndelag. Los principales productos agrícoles son ceberes, forraxes y en tercer llugar lácteos.

En Trondheim esisten les empreses Tine Midt Norge, de lácteos, Gilde, de cárnicos, y la cooperativa Felleskjøpet, que viende productos pa l'agricultura y alimentos p'animales. De gran tradición son una fábrica de cerveza y una de chocolates.

Coles mesmes, esiste cierta actividá de la industria pesao, del tresporte, llétrica y de la industria pesquero.

Educación ya investigación

[editar | editar la fonte]
Universidá Noruega de Ciencia y Teunoloxía.

Esisten 11 escueles de bachilleratu (gymnasium); ente elles, la Escuela Catedralicia de Trondheim, fundada en 1152, destacar por ser el centru educativu más antiguu de Noruega.

Trondheim ye sede de la Universidá Noruega de Ciencia y Teunoloxía (Norges Teknisk-Naturvitenskapelige Universitet, embrivíu NTNU), una institución nacional y la segunda más grande de Noruega, con unos 20 000 estudiantes.[23] La universidá cunta con dellos campus en tola ciudá, especializaos n'inxeniería y ciencies; ciencies sociales y humanidaes, ciencies naturales, teunoloxía marina, amás del Hospital Universitariu San Olaf pa medicina; l'Academia d'Artes de Trondheim pa les artes visuales, y el Conservatoriu de Trondheim pa música.[24] La Universidá cunta amás cola mayor biblioteca de llibros d'inxeniería de toa Noruega.

Escuela Catedralicia de Trondheim, la escuela más antigua de Noruega.

Otra institución pública de prestíu ye'l Colexu Universitariu de Sør-Trøndelag (Høgskolen i Sør-Trøndelag, embrivíu HiST), con 7000 estudiantes matriculaos y seis campus.[25] Tanto la NTNU como'l HiT reciben cotidianamente miles d'estudiantes procedentes de tol país, lo que significa que la población de la ciudá ye pocu mayor de les cifres oficiales.

Otros dos escueles dignes de mención son de calter priváu. Una d'elles ye un campus de la prestixosa Escuela de Comerciu BI, y la otra ye'l Colexu Reina Maud pa la Enseñanza Preescolar, l'únicu especializáu en formación de profesores d'educación preescolar y una de les más antigües nel ramu, financiada pola Ilesia de Noruega.

SINTEF, l'organismu d'investigación independiente más grande d'Escandinavia, tien 1800 emplegaos, de los cualos 1300 alcontrar en Trondheim.[26] La compañía petrolera Statoil tien un centru d'investigación. Finalmente, l'Academia de la Real Fuercia Aérea Noruega alcontrar en Kuhaugen.

Importancia de les nueves teunoloxíes

[editar | editar la fonte]

Trondheim ye una de les ciudaes con mayor penetración de les nueves teunoloxíes a nivel mundial, particularmente no referente al accesu a Internet. Esto foi favorecíu principalmente pola universidá NTNU, que foi una de les primeres entidaes en conectase a Internet (ello ye que dicha universidá disponía nel so momentu d'una direición IP de clase A).

L'altu nivel d'accesu a les nueves teunoloxíes, xunto col terrible númberu d'inxenieros informáticos formaos añalmente na ciudá, favoreció qu'en Trondheim instalárense delles empreses, como Google, Yahoo, Opera o Sun Microsystems.

Museos

[editar | editar la fonte]
Muséu Nacional d'Artes Decoratives.
Muséu del Palaciu del Arzobispu.

El Muséu d'Arte de Trondheim cunta cola tercera mayor coleición pública d'arte en Noruega, principalmente obres d'arte noruegu de los postreros 150 años.[27] El Muséu Nacional d'Artes Decoratives alluga una amplia coleición del xéneru, según la única exhibición permanente en Noruega d'artes y artesaníes xaponeses.[28] El Muséu Popular de Trøndelag , alcontráu nes faldes de lo que foi la fortaleza de Sverresborg, ye un muséu al campu qu'inclúi unos 60 edificios que dan cuenta de la historia cultural de la rexón.[29] Del Muséu Popular tamién depende'l Muséu Nacional de Sordos[30] y el Muséu de la Navegación.[31]

El Palaciu del Arzobispu, que fora la residencia de los arzobispos católicos de Nidaros, cuenta con un muséu de sitiu d'historia y arte relixosu;[32] un muséu militar[33] y la sala d'exhibición de les xoyes de la corona noruega.[34][35]

El Centru de Ciencia de Trondheim ye un muséu interactivo referente a les ciencies. El Muséu d'Historia Natural y Arqueoloxía, fundáu pola Real Sociedá Científica de Noruega, pertenez a la NTNU. Hai tamién una variedá de pequeños museos d'historia, ciencia y historia natural, como por casu el Muséu Marítimu de Trondheim, axacente al palaciu del Arzobispu; el Muséu Ringve, cola so coleición de preseos musicales y xardín botánicu; el Muséu de la Tranvía de Trondheim, y el Muséu Xudíu, na sinagoga de la ciudá, una de les más nortices del mundu.

Amás hai delles galeríes privaes d'arte contemporáneo y diseñu.

Cultura

[editar | editar la fonte]

La Biblioteca Pública de Trondheim foi inaugurada en 1908 y ye amás la biblioteca pública que sirve a tou Sør-Trøndelag. El so inmueble principal ye'l vieyu conceyu y cuenta con cinco sucursales na ciudá. El serviciu de préstamu mueve aproximao 1 130 000 volumes añalmente.[36]

El modernu Teatru de Trøndelag.
Nova kinosenter.

El Teatru de Trøndelag ye'l principal teatru rexonal, y data dende 1816, anque en 1997 foi treslladáu a nueves y modernes instalaciones. Puede allugar representaciones teatrales, dancísticas y musicales de gran escala. Hai otros teatros en Trondheim, como'l Avant Garden y el Fusentast.

La NTNU cuenta cola so propia compañía de danza. Hai tamién asociaciones que promueven les dances folclóriques, según clubes independientes de diversos xéneros.

Los dos cines de Trondheim, Prinsens kino y Nova kinosenter pertenecen a la compañía municipal de cine de Trondheim (Trondheim kino), fundada en 1918. En xunto tienen 13 sales de distintos tamaños, que tamién pueden utilizase con otros fines cultural y social. La compañía entama añalmente'l festival internacional Kosmorama, na primer metá de marzu. El Cineclub de Trondheim y la Cinemateket, son dos organizaciones independientes que formen parte de l'Asociación de Cineclubes Noruegos. El primeru fai usu del vieyu cine Rosendal, un inmueble de los años 1920, y la segunda del Nova kinosenter y la ilesia de La nuesa Señora.

En Trondheim hai una amplia comunidá musical de rock, jazz y música clásica. Los dos últimos xéneros son encabezaos pol conservatoriu de la Universidá y la escuela de música municipal, y los escaparates más conocíos son la Orquesta Sinfónica de Trondheim y l'ensamble Los Solistes de Trondheim (Trondheimsolistene). Ente los artistes clásicos procedentes de la ciudá pueden citase los violinistes Arve Tellefsen, Elise Båtnes y Marianne Thorsen, y el Coru de Neños de la Catedral de Nidaros. El tubista Øystein Baadsvik, con gran proyeición internacional, nació y empecipió los sos estudios en Trondheim.

Artistes y bandes de pop/rock rellacionaos con Trondheim son Ågue Aleksandersen, Margaret Berger, DumDum Boys, Gåte, Keep of Kalessin, Lumsk, Motorpsycho, Kari Rueslåtten, The 3rd and the Mortal, TNT, Tre Små Kinesere, The Kids, y Malin Reitan.

L'equipu de producción musical Stargate tuvo los sos oríxenes en Trondheim.

El festival más importante de Trondheim ye'l Festival de San Olaf (Olavsfestdagene), que tien llugar nos 10 díes alredor del 29 de xunetu, día de San Olaf.[37] Esta celebración d'oríxenes patronales integra exhibiciones musicales de diversos xéneros y pieces teatrales que se desenvuelven nos principales sitios culturales de la ciudá y axunten dellos cientos d'artistes noruegos ya internacionales. Tamién hai celebraciones relixoses, recreaciones medievales y una feria comercial.

Edificiu de l'Asociación d'Estudiantes de Trondheim.

Otros festivales importantes son el Festival de Jazz de Trondheim, celebráu na segunda selmana de mayu, y el Festival de música de cámara Música de Cámara, a finales de setiembre.

Como cerca d'una quinta parte de la so población son estudiantes, en Trondheim tien muncha influencia la cultura estudiantil. Ello ye que l'Asociación d'Estudiantes de Trondheim ye la mayor de toa Noruega. La cultura estudiantil de Trondheim carauterizar pola so llarga tradición de voluntariáu, y na organización de l'asociación participen más de 1200 voluntarios. Los estudiantes de Trondheim entamen tamién dos grandes festivales culturales cada dos años: el UKA (La Selmana), el mayor festival cultural de Noruega, y el ISFiT (Festival Estudiantil Internacional de Trondheim), que coles sos temes globales atrai a la ciudá a representantes de decenes de países y a personalidaes de sonadía internacional.

Los estudiantes de Trondheim son miembros de l'Asociación pal Bienestar de los Estudiantes de Trondheim, unu de los 25 órganos del so tipu nel país.

Deporte y recreación

[editar | editar la fonte]
El Rosenborg (de blancu y negru) contra'l Valencia, en partíu de la Lliga de la UEFA nel Lerkendal Stadion (2007).

Trondheim ye la sede del Rosenborg Ballklub (embrivíu RBK), un equipu de fútbol procedente del barriu de Rosenborg y el que más títulos ganó na Tippeligaen de Noruega. Coles mesmes ye unu de los equipos europeos con mayor participación na Lliga de Campeones de la UEFA. El so estadiu ye'l Lerkendal Stadion. El club de fútbol más antiguo de Trondheim, sicasí, ye'l FK Kvik, fundáu en 1900 y anguaño parte de la tercer división.

Trondheim tien en 2010 dos clubes na Toppserien, la lliga mayor de fútbol femenín: Trondheims-Ørn (Águiles de Trondheim) y el Kattem Idrettslag. El primeru ye unu de los clubes femeninos de fútbol más famosu de Noruega y tien el récor de títulos na Toppserien.

El mayor club deportivu de Trondheim y unu de los más grandes de Noruega ye'l NTNUI, el club universitariu de la NTNU, que cunta con 10 000 miembros y más de 50 deportes. Otros clubes deportivos importantes son el Byåsen Idrettslag y el Strindheim Idrettslag, que al igual que Trondheims-Ørn y Kattem Idrettslag, tienen opciones deportives como fútbol, balonmano y atletismu, ente otros deportes, tantu en categoría femenina como masculina y pa diverses edaes.

La plataforma de saltu d'esquí de Granåsen.

Hai una intensa actividá de deportes d'iviernu. El Trondhjems Skiklub (Club d'Esquí de Trondhjem), fundáu a finales del sieglu XIX, ye'l club consagráu a eses actividaes. En Bymarka y l'área de Estenstadmarka realícense competencies y pruebes d'esquí de fondu, y na plataforma de Granåsen, saltu d'esquí; tamién hai posibilidaes d'esquí alpín nel monte Vassfjellet. Trondheim foi sede del Campeonatu Mundial d'Esquí Nórdicu de 1997. En febreru de 2004 el campeonatu mundial de sprint celebrar nes cais de la ciudá y en 2006 equí llevóse a cabu'l Campeonatu Nacional de Biatlón.

El club de ḥoquei sobre xelu Rosenborg xuega na Primer División (la segunda categoría), y ye socesor del una vegada campeón de la lliga d'élite Trondheim Black Panthers, desapaecíu en 2008.

El senderismu ye una actividá popular nes árees montascoses próximes a la ciudá, como Trollheimen, Dovrefjell y Sylane. Esiste tamién un campu de golf de 9 fuexos na llende de Bymarka y otru de 18 fuexos nes cercaníes de Byneset.

La pesca de salmón gocia tamién de adeptos. El récor nel ríu Nidelva ye de 31,8 kg. El ríu Gaula, unu de los meyores ríos pa pescar salmón n'Europa, desagua en Gaulosen (una ramificación del fiordu de Trondheim), nel conceyu de Trondheim, al sur del centru de la ciudá.

Zona de cafeteríes nel barriu de Bakklandet.

Trondheim ufierta una amplia variedá de restoranes y chigres. Hai establecimientos de cocina internacional, de cocina noruega y de comida rápida, dende los esclusivos hasta de baxu costu. Allúguense principalmente nel centru y nos barrios de Bakklandet y Solsiden. Son tamién típiques les cafeteríes de terraza y los pianu chigres. La ciudá ufierta munches posibilidaes de vida nocherniega, con establecimientos de música en direuto y populares discoteques de diversos xéneros musicales y de cultures urbanes.

Monumentos

[editar | editar la fonte]
La Fachada principal de la catedral de Nidaros.
Catedral de Nidaros
Artículu principal: Catedral de Nidaros

La catedral ye famosa por ser el principal templu de Noruega y unu de los principales monumentos históricos del país. Anguaño ye una ilesia luterana, pero na Edá Media foi un importante centru de pelegrinación de la Ilesia católica, pos nella atopaba la tumba de San Olaf, el patronu de Noruega. Ye unu de los mayores templos de tolos países nórdicos. Ta construyida fundamentalmente n'estilu góticu d'inspiración inglesa, anque bona parte del edificiu ye una reconstrucción de los sieglos XIX y XX financiada direutamente pol Estáu n'ares de recuperar la dignidá del monumentu, que permaneció por sieglos nun estáu ruinosu.

Palaciu del arzobispu
Artículu principal: Palaciu del Arzobispu de Trondheim

Bien amestáu cola historia de la catedral ta'l palaciu del arzobispu, axacente a la primera. Delles partes de la so estructura caltienen ciertes carauterístiques romániques. Antes de la reforma, foi la residencia de los poderosos arzobispos de Nidaros. Darréu, cuando Noruega taba xunida a Dinamarca, foi sede de los representantes del rei na ciudá y depués cuartel xeneral del exércitu. Anguaño ye un muséu históricu y sitiu de diversos eventos culturales.

Ilesia de La nuesa Señora
Artículu principal: Ilesia de La nuesa Señora de Trondheim
Ilesia de La nuesa Señora.

Amás de la catedral, l'otru templu medieval de la ciudá ye la ilesia de La nuesa Señora. Ésta ye un templu que data d'entamos del sieglu XII y que dempués de les catedrales de Nidaros y de Stavanger, ye'l mayor templu medieval de Noruega. El so estilu artísticu, románicu y góticu, foi interveníu en delles ocasiones por remodelaciones y ampliaciones qu'introducieron aspeutos barrocos y neogóticos.

Otres ilesies medievales

Fora del cascu históricu de la ciudá de Trondheim, n'antigües llocalidaes que fueron absorbíes pol conceyu, atópense la ilesia de Lade, al oriente de la zona metropolitana, y la ilesia de Byneset, nuna briguera rural del occidente del conceyu. Son dos pequeñes ilesies romániques de piedra que daten de la segunda metá del sieglu XII y qu'exhiben una notable austeridá típica de les ilesies rurales noruegues.

Mención estreme merez la ilesia de madera de Haltdalen, una pequeña y senciella stavkirke (ilesia de madera) que data del sieglu XII. En realidá nun ye orixinaria de Trondheim, sinón de Holtålen, un conceyu al sureste de la ciudá, pero güei ye l'atracción principal del Muséu Popular de Trøndelag.

Arquiteutura monumental en madera
El bryggen, xunto al ríu Nidelva.

Nel centru y zones axacentes, como Bakklandet y Ila, entá perviven numberoses edificaciones de madera. Delles d'elles son palacios y casones de los sieglos XVII y XVIII que sirvíen de vivienda a los comerciantes adineraos de la ciudá y que presenten motivos barrocos, neoclásicos y del estilu imperiu. Ente ellos puédense mentar el Stiftsgården, anguaño un palaciu de la familia real noruega; la Sukkerhuset («casa del azucre»), una antigua refinería azucrera que se benefició del comerciu coles Indies Occidentales Daneses; la Tronka, un antiguu hospital pa enfermos mentales; el Sommergården, anguaño una farmacia; el Hornemansgården, la Weisenhuset, y les ilesies de Leinstrand, Bakke y del hospital, ente otros.

La zona de los antiguos almacenes comerciales, conocida como bryggen («el cai»), a entrambos llaos del ríu Nidelva, ye unu de los llugares más típicos de Trondheim. Son edificios de madera parcialmente construyíu sobre'l ríu. Güei son ocupaos por viviendes y locales comerciales y tán, como tol patrimoniu de madera de Trondheim, en constante amenaza de quemes.

  • Stiftsgården
    Stiftsgården
  • Sukkerhuset
    Sukkerhuset
  • Hornemansgården
    Hornemansgården
  • Ponte vieyu
    Ponte vieyu


Arquiteutura militar

Nel llugar más estrechu de la península onde s'alcuentra'l cascu históricu de Trondheim, hubo dende finales del sieglu XII una pequeña fortificación defensiva de madera, que na década de 1640 foi reconstruyida en piedra. Esa fortificación, llamada Skansen (lliteralmente, «el fortín»), yera la defensa de la ciudá pol occidente. Entá son visibles los sos restos y dellos cañones no que güei ye un parque.

Munkholmen.

La fortaleza de Sion, conocida tamién como Sverresborg, foi construyida en piedra y madera pol rei Sverre en 1182 p'abellugar la ciudá de los sos rivales mientres la yera de les guerres civiles. Esmantelada dende'l sieglu XIII, na actualidá namái perviven los sos cimientos na llomba onde s'asitiaba esta fortaleza, la más antigua de la que se tien noticia na ciudá.

La fortaleza de Kristiansten.

Frente al puertu, nel fiordu, tópase un pequeñu castru llamáu Munkholmen, con tola so área ocupada por una fortificación. Nesta islla fundóse un monesteriu benedictín nel sieglu XII. Cola desapaición de la orde monástica mientres la reforma, nel sitiu alzóse la fortaleza actual, que funcionó tamién como prisión. Güei ye una área de recreación.

La fortaleza de Kristiansten debe'l so nome al rei Cristián V. Foi construyida na segunda metá del sieglu XVII sobre una llomba pa protexer la ciudá pol oriente. Ye una fortaleza con bastiones con una torre del homenaxe abondo bien caltenida. Foi fundamental na defensa de Trondheim mientres la Gran Guerra del Norte, na que tropes sueques invadieron Noruega en 1716. Mientres la Segunda Guerra Mundial foi utilizada polos nazis como sitiu d'execución d'opositores.

Finalmente, el búnker Dora ye una construcción nazi que sirvió de base pa submarinos alemanes mientres la Segunda Guerra Mundial.

Otros monumentos
Jugendkvartalet («mazana modernista»).

Dellos edificios d'estilu historicista, eclécticu y modernista de finales del sieglu XIX y principios del XX son parte del patrimoniu arquiteutónicu y históricu de la ciudá y dellos d'ellos tán protexíos por llei. Ente ellos tán l'edificiu principal de la Biblioteca Pública de Trondheim (antes ayuntamiento), el Muséu Nacional de Xusticia, la casa Ringve, la Ponte Viejo, o l'edificiu de la cervecera EC Dahl. Otros edificios d'esti periodu dignos de mención son l'edificiu del Bancu de Datos Biolóxicos, d'Olaf Nordhagen, la sinagoga, l'asilu pa marineros, l'Hotel Britannia y l'edificiu Mathesongården. Nel modernismu, los meyores exemplos son quiciabes la casa de la fundación EC Dahl, güei delegación del gobiernu de Noruega, y el bloque d'edificios conocíu como Jugendkvartalet (mazana modernista), anque tamién puede mentase la ilesia de Lademoen, una ilesia de gran tamañu que paez un amiestu ente modernismu y neorrománico.

Escultura
La columna de Olaf Tryggvason, na plaza mayor (Torget).

La escultura urbana en Trondheim intenta honrar a personaxes históricos. Asina, nos llugares públicos atópense estatues n'honor de reis, héroes nacionales y filántropos locales, según monumentos escultóricos n'honor de los cayíos na Segunda Guerra Mundial, qu'inclúin memoriales al holocaustu xudíu. La columna de Olaf Tryggvason, obra de Wilhelm Rasmussen na plaza central, ye quiciabes la escultura más conocida de la ciudá. Na so base hai un reló solar. Otra escultura famosa ye la de El postreru viquingu, de Nils Aas, que remembra la novela homónima de Johan Bojer y ta emplazada na plaza de Ravnkloa, xunto al fiordu. La estatua de Leif Eriksson (1997), de August Werner, foi un regalu de la comunidá noruega de Seattle, Estaos Xuníos, como conmemoración de los mil años de la fundación de Trondheim y del descubrimientu viquingu d'América.

Parques y xardinos

[editar | editar la fonte]
Xardín botánicu de Ringve.

Trondheim ye una ciudá arrodiada d'árees montiegues, que representen el 52 % del territoriu municipal.[38] Les principales árees verdes de la ciudá son les zones montascoses de Bymarka y Estenstadsmarka, allugaes al oeste y al sur de la ciudá, respeutivamente. Dambes son visitaes polos habitantes de Trondheim como sitiu de recréu y constitúin amplies árees naturales de montes, llagos y estanques.

Campu de golf en Bymarka.

Na zona urbana hai numberosos parques pequeños. Ente los más grandes ta Marinen (lliteralmente, «la marina»), xusto al sur de la catedral, ente ésta y el ríu. Esti parque asina ye llamáu por cuenta de dalguna vegada hubo equí un puertu militar. Ye una área de praos y árboles bien apta pa paseos y tomar el sol mientres el branu. Nel centru hai otros parques pequeños, como'l parque Tordenskjold, el parque del Conceyu, el xardín del Stiftsgården y el parque de Ila.

Parque del Stiftsgården.

Al sur de la ciudá la ribera del Nidelva constitúi un espaciu arboláu natural. Otru parque d'esta zona ye'l parque de Elgeseter, que se coneuta col parque del Colexu Universitariu y les árees verdes de la Universidá.

Nel oriente, tán les árees verdes de Duedalen y de Småbergan (ésta ye una llomba onde s'alcuentra la fortaleza de Kristiansten); el parque de Lademoen y el xardín botánicu de Ringve. La zona de Ladestien ye una franxa de 14 km de vexetación natural axacente al fiordu.

Medios de comunicación

[editar | editar la fonte]
Vieya sede del Adresseavisen, nel centru de Trondheim.

Trondheim ye'l centru de comunicaciones de la rexón de Noruega Central. Los dos empreses dominantes na ciudá son dos: el conglomeráu Adresseavisen, que cotiza na Bolsa d'Oslu, tien la so sede en Heimdal, y NRK, que tien nel distritu de Tyholt una de los sos dos sedes nacionales (la otra ta en Oslo), según la redaición de dos canales de radio de cobertoria nacional.

Periódicos

[editar | editar la fonte]

Enantes esistíen na ciudá dellos diarios; anguaño namái sobrevive'l Adresseavisen, fundáu en 1767, que s'ostenta como'l periódicu más antiguu de toa Noruega.

Otros diarios importantes fueron Avisa Trondheim (orixinalmente Arbeider-Avisen), que dexó de publicar en 1996; Trondheimsavisa (orixinalmente Venstreavis, dempués Nidaros), hasta 1991; Dagsavisa, de 1945 a 1954, Ny Tid, de 1899 a 1947, y el mayor diariu de la ciudá hasta'l términu de la Segunda Guerra Mundial, Dagsposten, qu'esistió de 1877 a 1945.

El selmanariu Byavisa ye de distribución gratuita; publicar dende 1996 y sale los martes. Finalmente, el periódicu Under Dusken ye un mediu informativu estudiantil que sale cada dos martes.

Televisión

[editar | editar la fonte]
La Tyholttårnet («Torre Tyholt»).

El noticieru local Midtnytt, que'l so ámbitu ye la provincia de Sør-Trøndelag, ye parte de la canal NRK1. Trondheim tien la so propia canal de televisión, TV-Adressa.

Radio

[editar | editar la fonte]

La cadena NRK tien en Trondheim la sede de dos de les sos canales nacionales (P1 y P3), según la canal musical NRK mp3. Amás de les emisiones locales de NRK, Trondheim tien tamién delles estaciones de radio locales, ente otres Radioadressa, que ye propiedá de Adresseavisen. Radio Revolt ye la estación de los estudiantes de Trondheim, estrechamente coneutada a l'Asociación d'Estudiantes de Trondheim y a l'Asociación pal Bienestar de los Estudiantes.

Política y gobierno

[editar | editar la fonte]

Gobiernu central

[editar | editar la fonte]
Delegación del Gobiernu de Noruega en Sør-Trøndelag.
Sede de los tribunales d'apelación y de distritu.
Asamblea Provincial de Sør-Trøndelag.

Trondheim alluga la sede del Gobernador de Sør-Trøndelag, un delegáu de gobiernu que representa al rei y al gobiernu de Noruega, y como tal encargar de que les decisiones a nivel nacional executar na provincia. La so sede ye l'antiguu edificiu art nouveau de la Fundación Y. C. Dahl, na cai Y. C. Dahl Non. 10.

El poder xudicial tien en Trondheim la sede del Tribunal de Distritu de Sør-Trøndelag, con xurisdicción sobre 17 de los 25 conceyos de la provincia y la sede del Frostathing, unu de los seis tribunales d'apelación de Noruega, con xurisdicción sobre les provincies de Møre og Romsdal, Sør-Trøndelag y Nord-Trøndelag.

Trondheim ye sede de delles instituciones públiques a nivel nacional: l'Alministración Nacional de los Tribunales Noruegos;[39] la Direición pa l'Alministración de la Naturaleza (dependiente del Ministeriu de Mediu Ambiente),[40] y l'Autoridá d'Inspección Llaboral, una dependencia del Ministeriu del Trabayu enfocada na seguridá y la salú.[41]

Gobiernu provincial

[editar | editar la fonte]

Como capital de provincia, la ciudá alluga l'Asamblea Provincial, una asamblea llexislativa electa por sufraxu universal y encargada de delles responsabilidaes de servicios y alministración pública a nivel provincial. L'edificiu de l'Asamblea Provincial (Sør-Trøndelag fylkeshus) alcontrar na esquina de les cais Erling Skakke y la Munkegata.

Gobiernu municipal

[editar | editar la fonte]
Conceyu de Trondheim.
Rita Ottervik, de filiación llaborista, ye la presidenta municipal de Trondheim dende 2003.

El conceyu de Trondheim ye gobernáu por un conceyu municipal (bystyre). La so sede ye'l Conceyu de Trondheim, un edificiu de finales del sieglu XIX en Munkegata Non. 1. El conceyu vieyu, del sieglu XVIII, ta güei ocupáu pola Biblioteca Pública de Trondheim.

Hasta 2011, el Conceyu Municipal de Trondheim yera'l mayor de toa Noruega, con 85 miembros. Dende les eleiciones de 2011, el númberu de conceyales amenorgar a 67 —el mesmu númberu que Bergen y Stavanger.[42] Nel periodu ente 2011 y 2015 el conceyu ta integráu por 10 partíos políticos. La mesa direutiva (formannskap) consiste en 11 conceyales escoyíos proporcionalmente d'ente'l conceyu y ye l'órganu que constitúi'l gobiernu del conceyu.[43][44]

La fuercia político de mayoría relativa ye'l Partíu Llaborista, que s'atopa en coalición con otres fuercies de centru y esquierda dende 2003, magar la so votación decayó nes últimes eleiciones. Los llaboristes suman 27 conseyeros (39,5 % de la última votación);[43] de los cualos 4 forma parte de la mesa direutiva, a la que pertenez la presidenta municipal, la llaborista Rita Ottervik, y el vicepresidente, el socialista Knut Fagerbakke.[44]

Na última eleición xubió considerablemente la votación escontra'l Partíu Conservador (27,2 %, contra 15 % en 2007).[43] Esti partíu gobernó Trondheim de 1990 a 2003, y ye la segunda fuercia político nel conceyu.

Llista de presidentes
Periodu Nome
1980-1981 Olav Gjærevoll (PL)
1982-1984 Anne Kathrine Parow (PL)
1985-1989 Per Berge (PL)
1990-1998 Marvin Wiseth (H)
1998-2003 Anne Kathrine Slungård (H)
2003- Rita Ottervik (PL)
Partíos políticos nel Conceyu de Trondheim (2015-2019)
Partíu Conceyales Miembros
de la mesa
direutiva
Partíu Llaborista 28 4
Partíu Conservador 14 2
Partíu de los Verdes 5 1
Partíu del Progresu 4 1
Partíu Lliberal 4 1
Partíu de la Izquierda Socialista 4 1
Coloráu 2
Partíu Demócrata Cristianu 2 1
Partíu de Centru 2
Partíu de los Pensionistes 2
Total 67 11

Distritos de Trondheim

[editar | editar la fonte]

Dende 2005, el conceyu de Trondheim estremar en 4 distritos alministrativos (administrative bydeler):

  • Midtbyen: Inclúi los barrios del Centru, Byåsen, Ila, Tempe, Elgeseter Stavne, Tyholt y Trolla.
  • Østbyen: Inclúi los barrios de Møllenberg, Nedre Elvehavn, Rosenborg, Lade, Strindheim, Jakobsli, Ranheim y Vikåsen.
  • Lerkendal: Entiende los barrios de Lerkendal, Nardo, Risvollan, Flatåsen, Moholt, Gløshaugen, Åsvang, y Sjetnmarka.
  • Heimdal: Entiende los barrios de Heimdal, Byneset, Tiller, Kattem, Kolstad/Saupstad y Klett.

La división de los distritos nun tien una base histórica, sinón puramente demográfica. Cada unu d'ellos tien una población envalorada de 40 000 persones. Esta distribución ta basada na Alministración de Trabayu y Bienestar de Noruega, na que collabora'l gobiernu municipal y el Ministeriu Noruegu del Trabayu, y que tien como fin el velar pola seguridá social, l'empléu y l'estáu de bienestar. Cada distritu de Trondheim tien una oficina con esa función.

Los barrios y les vieyes llocalidaes del conceyu nun tienen nengún significáu alministrativu, sinón namái históricu o de referencia xeográfica, y en munchos casos nin siquier tán bien definíos les sos llendes.

Tresporte

[editar | editar la fonte]

Carreteres

[editar | editar la fonte]

Les principales carreteres de la ciudá y el conceyu son dos carreteres europees. La Y6 enllaza la ciudá con Lillehammer y Oslu pel sur, y pel norte con Kirkenes, na frontera con Rusia. La E39 cuerre de Trondheim escontra'l sur al traviés de la mariña, a Ålesund, Bergen, Stavanger y Kristiansand.

Autobuses

[editar | editar la fonte]
Autobuses urbanos na Munkegata.

La rede d'autobuses urbanos y suburbanos de Trondheim ye operada pola compañía Team Trafikk, una subsidiaria de la empresa estatal Nettbuss. Cuenta con 200 autobuses partíos en 41 llinies y tresporta en permediu 60 000 pasaxeros diariamente. Casi toles llinies parten d'una terminal na cai Munkegata, nel centru de la ciudá —anque dalgunes estiéndense hasta la Estación Central de ferrocarril, xunto al puertu—, y dende ende sirven a tola área metropolitana. Hai un serviciu especial, el Nattbuss (Autobús Nocherniegu), que funciona nes nueches de les fines de selmana.

El serviciu foranu d'autobuses ye operáu por delles empreses tanto públiques como privaes y el so terminal atópase dientro de la Estación Central de Ferrocarril. Hai salíes a tolos conceyos de la provincia y a dalgunos de la provincia de Nord-Trøndelag, según a Oslo y Bergen.

Tranvía

[editar | editar la fonte]
Tranvía.

Trondheim, amás d'Oslu, ye la única ciudá de Noruega que cunta con tranvía. Ésti consiste nuna sola llinia de 8,8 km, la Gråkallbanen, que s'estiende dende'l centru hasta la zona montiega de Bymarka, al oeste.[45][46]

Ye un tresporte en serviciu dende 1901. Algamó'l so apoxéu nes décades de 1950 y 1960, cuando cuntaba con 4 llinies. A partir d'entós presentáronse bancies ente postures atopaes sobre'l so inviabilidad y el so preservación que resultaron nel amenorgamientu de llinies hasta que namái permaneció en serviciu l'actual. La tranvía ye propiedá de la multinacional Veolia Transport dende 2005.

Tresporte aereu

[editar | editar la fonte]
L'Aeropuertu de Trondheim-Værnes.

L'Aeropuertu de Trondheim-Værnes alcontrar a 19 km al este de la ciudá, en Værnes, dientro del términu municipal de Stjørdal. Empezó a operar como base de la fuercia aérea noruega dende 1917 y foi abiertu a l'aviación civil en 1951. Ye'l cuartu aeropuertu de Noruega en términos de tráficu, con 4 313 547 pasaxeros tresportaos y 60 830 movimientos realizaos en 2013.

Les rutes principales son vuelos direutos a Oslu, Bergen y Bodø, pero esiste conexón con otros 11 aeropuertos noruegos. Hai vuelos internacionales a Copenḥague (el principal destín nel estranxeru), Ámsterdam, Östersund, Estocolmu, Londres y Reikiavik. Tamién hai vuelos chárter al centru d'Europa, el Mediterraneu y Les Palmes de Gran Canaria.

Ferrocarril

[editar | editar la fonte]
Estación Central de Trondheim.

Na Estación Central, alcontrada xunto al puertu, Trondheim ye terminal de cuatro llinies ferroviaries. La Nordlandsbanen cuerre escontra'l norte, con destín a Bodø; la Meråkerbanen dirixir escontra l'oriente hasta les llocalidaes sueques de Storlien, Åre y Östersund; la Rørosbanen coneuta a la ciudá con Hamar, y finalmente la Dovrebanen enllaza a Trondheim con Oslu.

La primer estación de trenes alcontrar nel barriu de Kalvskinnet y foi inaugurada en 1864 como parte de la Størenbanen, una llinia de modestu llargor que comunicaba a Trondheim col pueblu de Støren (güei parte del conceyu de Midtre Gauldal). Esa llinia foi absorbida dafechu pola Rørosbanen en 1877. La estación central abrió en 1882 pa sirvir de terminal de la Meråkerbanen, pero terminó siendo terminal de dambes llinies, lo que xeneró un discutiniu na ciudá. La estación tuvo que ser ampliada y remocicada por cuenta de la inauguración de la Dobvrebanen (en 1921) y a la medría del tráficu de pasaxeros, lo que la convirtió nun nuedu ferroviariu.

Tresporte marítimu

[editar | editar la fonte]

Dende 2006 el puertu de Trondheim forma parte d'una asociación intermunicipal, llamada oficialmente Puertu Intermunicipal del Fiordu de Trondheim, qu'inclúi tamién los puertos de los conceyos de Stjørdal y Orkdal y que s'encarga de controlar les operaciones de manera coordinada.[47] Esti complexu portuariu mueve cerca de 2 millones de tonelaes de mercancíes y 2 millones de pasaxeros añalmente. En Brattøra, una de los cinco zones portuaries de Trondheim, esiste conexón intermodal con ferrocarril y autobuses.

Cruceru y buque de la Hurtigruten fondiaos en Trondheim.

El tresporte de pasaxeros per vía marítima hai ablayáu en favor de les carreteres y el ferrocarril, pero entá caltién una importancia turística. Amás, sigue siendo la meyor opción de comunicación ente Trondheim y los conceyos de la península de Fosen, y la única ente la ciudá y les islles de Hitra y Frøya. Nesti aspeutu, hai rutes diaries de catamaranes y tresbordadores a lo llargo del fiordu, que lleguen a llocalidaes tan sureñes como Kristiansund. El serviciu de tresbordadores tresporta un averáu de 1,5 millones de vehículos añalmente.

La Hurtigruten, el serviciu exprés de pasaxeros a lo llargo de la mariña occidental noruega, tien dos llegaes diaries a Trondheim, una con direición al sur y otra al norte. La ruta foi inaugurada en 1893 precisamente pa comunicar a Trondheim cola mariña septentrional noruega, pero nel sieglu XX la terminal sur mover hasta Bergen.

Pocu más de 31 000 pasaxeros, partíos nun permediu de 60 cruceros turísticos, lleguen al puertu de Trondheim añalmente.

L'ascensor de bicicletes de la cai Brubakken.

Bicicletes

[editar | editar la fonte]

Como nes demás ciudaes nórdiques, en Trondheim esiste tamién una enraigonada cultura del usu de la bicicleta. El conceyu empresta serviciu de renta de bicicletes en distintos módulos a ciudadanos y turistes, principalmente nel centru y árees axacentes, incluyida la universidá. El préstamu ye al traviés d'una tarxeta electrónica que l'usuariu paga añalmente por un módico costu.

Trondheim cunta con un novedosu ascensor de bicicletes nuna cai empinada del barriu de Bakklandet que se considera únicu nel mundu. Nél les bicicletes y los sos ciclistes son xubíos hasta'l visu de la cai.

Hermanancies

[editar | editar la fonte]

Les siguientes ciudaes tán hermaniaes con Trondheim:[48]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ ««Nidaros – Trondheims hjerte»». Språknytt. Conseyu del Idioma Noruegu. Consultáu'l 20 febreru 2022.
  2. ↑ «Population 1 January. The whole country, counties and municipalities» (inglés). Statistisk sentralbyrå (1 de xineru de 2015). Archiváu dende l'orixinal, el 24 de setiembre de 2015. Consultáu'l 4 de setiembre de 2015.
  3. ↑ (en suecu) Nordisk familjebok: Uggleuplagan vol. 19 (1913).
  4. ↑ 4,0 4,1 Conceyu de Trondheim. «Dean frodige bygda - Nidarneset før byanlegget» (noruegu). Consultáu'l 4 de marzu de 2010.
  5. ↑ Lockertsen, Roger (mayu 2001). «Noreg i Europa på 1100-talet:Nidaros var namnet» (en noruegu). Dag og Tid (20). Archivado del original el 2012-10-27. https://web.archive.org/web/20121027105640/http://www.dagogtid.no/arkiv/2001/20/nidaros.html. Consultáu'l 4 de marzu de 2010. 
  6. ↑ 7,0 7,1 Bergesen, Norunn (xunu 2009). «Trondhjemmere hetset Nidaros» (en noruegu). adressa.non. Archivado del original el 2009-06-12. https://web.archive.org/web/20090612234149/http://www.adressa.no/nyheter/trondheim/article1336597.ece. Consultáu'l 4 de marzu de 2010. 
  7. ↑ Por casu, en Trondhjems provincialloge [1] (Loxa provincial de Trondheim), Trondhjems Hospital [2] (Hospital de Trondheim), o Studentersamfundet i Trondhjem [3] (Sociedá d'Estudiantes de Trondheim)
  8. ↑ «Population 1 January. The whole country, counties and municipalities» (inglés). Statistisk sentralbyrå (1 de xineru de 2015). Archiváu dende l'orixinal, el 24 de setiembre de 2015. Consultáu'l 4 de setiembre de 2015.
  9. ↑ Conceyu de Trondheim. «Trondheim i dag» (noruegu). Consultáu'l 5 de marzu de 2010.
  10. ↑ Departamentu Central d'Estadística de Noruega. «Trondheim. Population 1 January and population changes during the year. 1951-» (inglés). Consultáu'l 14 de setiembre de 2010.
  11. ↑ 12,0 12,1 12,2 Direutorado d'Integración y Diversidá (IMDI) (2007). «Fakta om innvandrerbefolkningen i Trondheim» (en noruegu). IMDi-rapport 5K-2007. http://www.imdi.no/Documents/Rapporter/566620Faktaark20Trondheim20internett.pdf. Consultáu'l 5 de marzu de 2010. 
  12. ↑ 13,0 13,1 Departamentu Central d'Estadística de Noruega. «Population changes in municipalities. 1951 - 2009 (Trondheim)» (inglés). Consultáu'l 14 de setiembre de 2010.
  13. ↑ Iglesia de Noruega. «Nidaros bispedømme (Trondheim kirkelige fellesråd)» (noruegu). Consultáu'l 8 de marzu de 2010.
  14. ↑ Iglesia Católica en Noruega. «Trondheim Stift - Midt-Norge» (noruegu). Consultáu'l 8 de marzu de 2010.
  15. ↑ Iglesia de Xesucristu de los Santos de los Últimos Díes. «Trondheim menighet» (noruegu). Archiváu dende l'orixinal, el 26 de febreru de 2010. Consultáu'l 8 de marzu de 2010.
  16. ↑ Iglesia de Noruega. «DMT Trondheim The Jewish Community of Trondheim, Norway» (noruegu ya inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 3 de febreru de 2010. Consultáu'l 8 de marzu de 2010.
  17. ↑ Trondheim, Norway - Sunrise, sunset, dawn and dusk times for the whole year - Gaisma
  18. ↑ World Weather Information Service - Trondheim
  19. ↑ «See Norway's snow, weather, water and climate anytime anywhere». Consultáu'l 29 d'avientu de 2007.
  20. ↑ met.non: ->
  21. ↑ Norwegian Meteorological Institute (ed.): «Norwegian Meteorological Institute - eKlima». Consultáu'l 5 d'avientu de 2014.
  22. ↑ Universidá Noruega de Ciencia y Tecnología. «NTNU Facts and figures» (inglés). Consultáu'l 26 de marzu de 2010.
  23. ↑ Universidá Noruega de Ciencia y Tecnología. «Map of NTNU in Trondheim» (inglés). Consultáu'l 26 de marzu de 2010.
  24. ↑ Universidá Noruega de Ciencia y Tecnología. «Høgskolen i Sør-Trøndelag - Curriculum Vitae» (noruegu). Archiváu dende l'orixinal, el 11 d'abril de 2010. Consultáu'l 26 de marzu de 2010.
  25. ↑ SINTEF. «About us» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2009-12-27. Consultáu'l 26 de marzu de 2010.
  26. ↑ Muséu d'Arte de Trondheim. «Trondheim Kunstmuseum» (noruegu). Archiváu dende l'orixinal, el 24 de xunetu de 2011. Consultáu'l 25 de xunu de 2010.
  27. ↑ Frommer's (Guíes de viaxe). «Nordenfjeldske Kunstindustrimuseum» (inglés). Consultáu'l 25 de xunu de 2010.
  28. ↑ Muséu Popular de Trøndelag-Sverresborg. «Historikk» (noruegu). Archiváu dende l'orixinal, el 7 de mayu de 2010. Consultáu'l 25 de xunu de 2010.
  29. ↑ Muséu Popular de Trøndelag-Sverresborg. «Norsk Døvemuseum» (noruegu). Archiváu dende l'orixinal, el 28 d'abril de 2010. Consultáu'l 25 de xunu de 2010.
  30. ↑ Muséu Popular de Trøndelag-Sverresborg. «Sjøfartsmuseet» (noruegu). Archiváu dende l'orixinal, el 11 de xineru de 2011. Consultáu'l 25 de xunu de 2010.
  31. ↑ Sitio oficial del palaciu del arzobispu. «Museet Erkebispegården» (noruegu). Archiváu dende l'orixinal, el 12 d'agostu de 2007. Consultáu'l 25 de xunu de 2010.
  32. ↑ Sitio oficial del palaciu del arzobispu. «Rustkammeret og Hjemmefrontmuseet» (noruegu). Archiváu dende l'orixinal, el 11 de xineru de 2011. Consultáu'l 25 de xunu de 2010.
  33. ↑ Sitio oficial de la catedral de Nidaros. «Riksregalieutstillingen» (noruegu). Archiváu dende l'orixinal, el 24 de marzu de 2009. Consultáu'l 25 de xunu de 2010.
  34. ↑ Sitio oficial de les xoyes de la Corona Noruega. «Riksregalieutstillingen i Erkebispegården» (noruegu). Consultáu'l 25 de xunu de 2010.
  35. ↑ Biblioteca Municipal de Trondheim. «Biblioteca Municipal de Trondheim - presentación xeneral». Archiváu dende l'orixinal, el 8 de xunu de 2010. Consultáu'l 25 de xunu de 2010.
  36. ↑ Páxina oficial del Festival de San Olaf. «Olsok - The festival of Saint Olav» (inglés). Consultáu'l 25 de xunu de 2010.
  37. ↑ Conceyu de Trondheim. «Markaområdene» (noruegu). Archiváu dende l'orixinal, el 28 de xunetu de 2011. Consultáu'l 1 d'agostu de 2011.
  38. ↑ Alministración Nacional de Tribunales. «About the National Courts Administration» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 15 d'agostu de 2009. Consultáu'l 20 d'abril de 2010.
  39. ↑ Direición pa l'Alministración de la Naturaleza. «Páxina oficial» (noruegu). Consultáu'l 20 d'abril de 2010.
  40. ↑ Autoridad d'Inspección Llaboral. «The Norwegian Labour Inspection Authority» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2017-09-14. Consultáu'l 20 d'abril de 2010.
  41. ↑ Sitio oficial del conceyu de Trondheim (20 de mayu de 2010). «Bystyret reduseres til 67 representanter etter neste valg.» (noruegu). Archiváu dende l'orixinal, el 2021-02-25. Consultáu'l 13 d'avientu de 2011.
  42. ↑ 43,0 43,1 43,2 Gobierno de Noruega. Departamentu de Conceyos y Región. «Trondheim i Sør-Trøndelag. Kommunestyrevalget» (noruegu). Archiváu dende l'orixinal, el 25 d'avientu de 2011. Consultáu'l 13 d'avientu de 2011.
  43. ↑ 44,0 44,1 Sitio oficial del conceyu de Trondheim. «Formannskapets/bygningsrådets medlemmer» (noruegu). Archiváu dende l'orixinal, el 1 de xunetu de 2012. Consultáu'l 13 d'avientu de 2011.
  44. ↑ Páxina oficial de la Gråkalbanen. «Gråkallbanen - Tram in Trondheim» (inglés). Consultáu'l 29 de xunu de 2010.
  45. ↑ Páxina oficial de la Gråkalbanen. «Graakalbanen – 80 år siden åpningen» (noruegu). Consultáu'l 29 de xunu de 2010.
  46. ↑ Puertu Intermunicipal del Fiordu de Trondheim. «Trondheim Havn» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2010-04-04. Consultáu'l 29 de xunu de 2010.
  47. ↑ Conceyu de Trondheim. «Trondheims vennskapsbyer» (noruegu). Archiváu dende l'orixinal, el 16 de xunu de 2011. Consultáu'l 13 de xunu de 2011.

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]