Tuliu

Erbiu ← Tuliu → Iterbiu
 
 
69		 Tm
  
               
               
                                   
                                   
                                                               
                                                               
Tabla completa • Tabla enantada

Gris plateado
Información xeneral
Nome, símbolu, númberu Tuliu, Tm, 69
Serie química Lantánidos
Grupu, periodu, bloque

n/a, 6, f

masa atómico 168,934 O
Configuración electrónica [Xe]6s24f13
Durez Mohs ensin datos
Electrones per nivel 2, 8, 18, 31, 8, 2
Propiedaes atómiques
Radiu mediu 175 pm
Electronegatividá 1,25 (Pauling)
Radiu atómicu (calc) 222 pm (Radiu de Bohr)
Estáu(aos) d'oxidación 3
Óxidu Básicu
Propiedaes físiques
Estáu ordinariu Sólidu (__)
Densidá 9321 kg/m³
Puntu de fusión 1818 K (1545 °C)
Puntu de bullidura 2220 K (1947 °C)
Entalpía de vaporización 191 kJ/mol
Entalpía de fusión 16,84 kJ/mol
Presión de vapor Ensin datos
Varios
Estructura cristalina Hexagonal
Nᵘ CAS 7440-30-4
Nᵘ EINECS 231-140-2
Calor específica 160 J/(K·kg)
Conductividá llétrica 1,5·10⁶ S/m
Conductividá térmica 16,8 W/(m·K)
Isótopos más estables
Artículu principal: Isótopos del tuliu
iso AN Periodu MD Ed PD
MeV
167Tm9,25 d0,748167Er
168Tm93,1 d1.679168Er
169TmEstable con 100 neutrones
170Tm128,6 d0,968170Yb
171Tm1,92 a0,096171Yb
Valores nel SI y condiciones normales de presión y temperatura, sacante que se diga lo contrario.
[editar datos en Wikidata]

El tuliu[1] ye un elementu químicu de la tabla periódica que'l so símbolu ye Tm y el so númberu atómicu ye 69.

Foi afayáu por Per Teodor Cleve en Suecia nel añu 1879. El so nome procede del antiguu nome d'Escandinavia en llatín, Thule, yá que foi afayáu nesa rexón.

El Tuliu ye'l menos abondosu de los lantánidos (el prometiu ye menos abondosu que'l Tuliu, pero nun lo atopa naturalmente na Tierra). Ye un metal blandu, con un llustre gris platiáu brillosu. A pesar del so altu preciu y escasez, el tuliu ye utilizáu como fonte de radiación nos equipos de rayos X portátiles y láseres d'estáu sólidu.

Propiedaes

[editar | editar la fonte]

Propiedaes físiques

[editar | editar la fonte]

El metal de Tuliu puru tien un llustre platiáu. Ye medianamente estable al ser espuestu al aire, pero tien de ser protexíu del mugor. El metal ye blandu, maleable y dúctil.[2] El Tuliu ye ferromagnético a temperatures per debaxo de 32 K, antiferromagnético ente 32 y 56 K y paramagnético percima de 56 K.[3]

Propiedaes químiques

[editar | editar la fonte]
Tuliu puru

El metal de Tuliu desenvuelve una pátina amodo al ser espuestu al aire y quémase a una temperatura de 150 °C formando óxidu de Tuliu(III):

4 Tm + 3 O2 → 2 Tm2O3

El Tuliu ye bastante electropositivo y reacciona amodo con agua frío y abondo rápido con agua caliente pa formar hidróxidu de Tuliu:

2 Tm (s) + 6 H2O (l) → 2 Tm(OH)3 (aq) + 3 H2 (g)

El Tuliu reacciona con tolos halóxenos. Les reacciones son lentes a temperatura ambiente, pero brengoses percima de 200 °C:

2 Tm (s) + 3 F2 (g) → 2 TmF3 (s) [white]
2 Tm (s) + 3 Cl2 (g) → 2 TmCl3 (s) [yellow]
2 Tm (s) + 3 Br2 (g) → 2 TmBr3 (s) [white]
2 Tm (s) + 3 I2 (g) → 2 TmI3 (s) [yellow]

El Tuliu eslleir en ácidu sulfúricu esleíu pa formar soluciones que contienen los iones verde maciu de Tm(III), los qu'esisten como complexos de [Tm(OH2)9]3+:[4]

2 Tm (s) + 3 H2SO4 (aq) → 2 Tm3+ (aq) + 3 SO42- (aq) + 3 H2 (g)

El Tuliu reacciona con dellos elementos metálicos y non-metálicos formando un conxuntu de compuestos binarios, incluyíos TmN, TmS, TmC2, Tm2C3, TmH2, TmH3, TmSi2, TmGe3, TmB4, TmB6 y TmB12. Nestos compuestos, el Tuliu presenta estaos de valencia +2, +3 y +4, sicasí, l'estáu +3 ye más común y dichu estáu ye l'únicu que se reparó en soluciones de Tm.[5]

Bibliografía

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: tuliu
  2. ↑ C. R. Hammond (2000). The Elements, in Handbook of Chemestry and Physics 81st edition. CRC press.. ISBN 0849304814.
  3. ↑ M. Jackson (2000). «Magnetism of Rare Earth». The IRM quarterly 10 (3):  p. 1. http://www.irm.umn.edu/quarterly/irmq10-3.pdf. 
  4. ↑ «Chemical reactions of Thulium». Webelements. Consultáu'l 6 de xunu de 2009.
  5. ↑ Patnaik, Pradyot (2003). Handbook of Inorganic Chemical Compounds. McGraw-Hill, páx. 934. ISBN 0070494398. Consultáu'l 6 de xunu de 2009.

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]