Tychy | |||
---|---|---|---|
| |||
Alministración | |||
País | Polonia | ||
Voivodatos | Voivodatu de Silesia | ||
Tipu d'entidá | ciudá con derechos de distritu | ||
Nome oficial | Tychy (pl) | ||
Nome llocal | Tychy (pl) | ||
Códigu postal |
43-100 à 43-135 | ||
Xeografía | |||
Coordenaes | 50°07′25″N 18°59′12″E / 50.1236°N 18.9867°E | ||
Superficie | 81.64 km² | ||
Llenda con |
Katowice, Condado de Bieruń-Lędziny (es) , Condado de Pszczyna (es) , Condado de Mikołów (es) , Lędziny (es) , Bieruń (es) , Gmina Bojszowy (en) , Gmina Kobiór (es) , Gmina Wyry (es) y Mikołów
| ||
Demografía | |||
Población |
124 882 hab. (31 marzu 2021) - 59 944 homes (31 marzu 2021) - 64 938 muyeres (31 marzu 2021) | ||
Porcentaxe | 2.7% de Voivodatu de Silesia | ||
Densidá | 1529,67 hab/km² | ||
Más información | |||
Fundación | 1467 (Gregorianu) | ||
Estaya horaria |
UTC+01:00 (horariu estándar) UTC+02:00 (horariu de branu) | ||
Llocalidaes hermaniaes |
| ||
umtychy.pl | |||
Tychy ye una ciudá en Silesia, Polonia, aproximao a 20 quilómetros (12 milles) al sur de Katowice. Asitiada nel estremu sur del distritu industrial d'Alta Silesia, la ciudá fai frontera con Katowice al norte, Mikołów al oeste, Bieruń al este y Kobiór al sur. El ríu Gostynia, un afluente del ríu Vístula, flúi al traviés de Tychy.
Dende 1999, Tychy asitióse nel Voivodatu de Silesia, una provincia que consiste en 71 ciudaes rexonales y ciudaes. Tychy tamién ye una de les ciudaes fundadores de la Unión Metropolitana d'Alta Silesia, una unión económica y política formada coles mires de llevar les árees más populares de Silesia so un únicu organismu alministrativu.
Tychy ye conocida pola so industria cervecera, que se remonta del sieglu XVII.[1] Dende 1950, Tychy creció rápido, principalmente como un resultáu de la posguerra comunista promulgada pa esvalixar la población d'Alta Silesia.[2][3]
El llamatu Tychy derivar de la pallabra polaca cichy, que significa "aselu" o "simple".[4] El nome ye de dalguna manera irónicu considerando la crecedera de la ciudá a partir de 1950.
Orixinalmente creada como un asentamientu pequeñu agrícola na ruta comercial ente Oświęcim y Mikołów, Tychy se documentó per primer vegada en 1467.[5] En 1629, el primer rastru d'actividá económica foi documentada na Cervecería Książęcy, qu'agora ye una de les mayores fábriques de cerveza en Polonia.[6]
Dende 1526 d'equí p'arriba, l'área en que Tychy construyóse yera parte de la Monarquía de los Habsburgu d'Austria. Esta situación terminó cuando Prusia tomó pola fuercia la tierra en 1742, antes de convertise nel Imperiu alemán ente 1871 y 1918. Mientres un curtiu periodu ente 1918 y 1921, Tychy taba dientro de la frontera d'agora la República de Weimar ya inda parte de la Provincia de Silesia, namái asegurando'l so llugar na Segunda República Polaca dempués de los llevantamientos armaos de Silesia (1919 hasta 1921).[7]
Poco dempués del so regresu al territoriu polacu, Tychy empezó a desenvolver un pequeñu asentamientu urbanu, cola alquisición d'un hospital, estación de bomberos, una oficina de correos, una escuela, una piscina, una bolera y un númberu de tiendes y restoranes. La so población tamién creció ente la Primer Guerra Mundial y la Segunda Guerra Mundial, llegando a 11,000 nel so puntu más altu mientres esi tiempu.
Xunto col restu de los sectores industriales d'Alta Silesia, Tychy foi ocupada poles fuercies nazis dempués de la invasión de Polonia y foi absorbida pol Tercer Reich,[8] ente que munchos de los sos habitantes que nun fueron espulsaos o esterminaos, viéronse obligaos a camudar la so nacionalidá al alemán pa cumplir coles polítiques racistes de l'Alemaña nazi.[9] Afortunadamente la ciudá recibió poco dañu mientres la invasión, gracies en gran parte al fechu que la mayoría de los llugares tuvieron llugar nel área de Mikołów-Wyry.[10]
La "Nueva Ciudá" foi designada pol gobiernu polacu en 1950 y deliberadamente asitiada cerca de Katowice cola intención que nun sería una ciudá autosuficiente. Tychy ye la mayor de les llamaes "ciudaes planiaes" en Polonia y foi construyida en 1950 a 1985 pa dexar una espansión urbana nel sureste de la rexón industrial de Upper Silesia. Pal añu 2006, la población llegara a 132,500.
El diseñu y planificación de Nueva Tychy foi confiada a Kazimierz Wejchert y la so esposa Hanna Adamczewska-Wejchert.
Nes reformes alministratives qu'entraron a valir en 1999, Tychy foi fecha una ciudá col estáu de powiat. Dende 1999-2002 foi la sede alministrativa de (pero nun parte de) una entidá llamada Condáu de Tychy; ye conocíu como'l Condáu de Bieruń-Lędziny. Tychy ta hermanda cola ciudá de Milton Keynes, Reinu Xuníu.
Una gran fábrica de Fiat Group ta alcontrada en Tychy, cola producción derca de mediu millón de coches en 2008.[11] L'autu 500 foi fechu puramente en Tychy. Otru modelu fechu en Tychye, ye'l Fiat Panda.
Dende mayu de 2011, en Tychy va empezar la producción del primer modelu d'esta marca - Lancia Ypsilon.
Tychy foi'l llugar de nacencia y llar de notables persones, nel pasáu y presente. L'escultor August Kiss (1802-1865) nació en Paprotzan, Prusia, qu'agora ta asitiáu en Tychy. Kiss esculpió la ilesia St. Adalbert nel vecinderu de Mikołów. Augustyn Dyrda (nacíu en 1926) ye un escultor qu'anguaño vive na ciudá y ye conocíu pol so realismu socialista y trabayos modernistes, incluyendo nellos a Tychy.
El Soldáu Roman Polko (nacíu en 1962) ye un fíu de Tychy que los sos llogros tienen importancia nacional. La so distinguida carrera llevar al puestu de Xefe na Oficina de Polonia de Segurdiad Nacional.
Józef Krupiński, lletrista * Krzysztof Oliwa, xugador de ḥoquei sobre xelu * Lucyna Langer, muyer atleta * Lukas Sinkiewicz, futbolista * Mariusz Czerkawski, xugador de ḥoquei sobre xelu * Roman Ogaza, futbolista * Ryszard Riedel, músicu, vivió ellí * Ireneusz Krosny, comediante pantomima * Arkadiusz Milik, futbolista