Xeografía d'Uruguái

Xeografía d'Uruguái
Coordenaes	30°S 60°W / 30°S 60°O
	[editar datos en Wikidata]

Uruguái ta asitiáu nel sureste d'América del Sur y llinda al sur col océanu Atlánticu, ente Arxentina y Brasil. Con una superficie terrestre de 176.215 km² (de la que 175.016 km² ye la suma total de los departamentos y 1.199 km² entiende la suma de los llagos artificiales del Ríu Negru) exerz, amás, la so soberanía sobre delles islles allugaes nel Ríu Uruguái (con un total de 105 km²), 16.799 km² d'agües xurisdiccionales (Ríu Uruguái, Ríu de la Plata y Llaguna Merín) y una área de mar territorial de 125.057 km². De la mesma, Uruguái caltién dos apuestes estremeros con Brasil alrodiu de los territorios conocíos como Isla Brasilana y Rincón de Artigas, qu'ocupen una área de 237 km². L'área total del territoriu uruguayu toma 318.413 km².^[1]

Llendes

Tamañu de la frontera

Total: 1564 km
Llendes per país: con Arxentina 579 km, con Brasil 985 km

Llendes con Arxentina

Ríu Uruguái:

-Dende la Isla Brasilana hasta'l norte del Ayuí síguese la llinia media del calce del ríu Uruguái (según la configuración que tenía antes de la construcción de la represa de Reblincu). -Dende'l Ayuí hasta l'archipiélagu frente a la llocalidá de Nuevu Berlín, la llende sigue la canal de navegación hasta la bifurcación d'ésti na canal de La Filomena y la canal del Mediu. -Na bifurcación ente dambes canales esiste dos tipos de llendes: a) pa les agües, la canal de La Filomena y b) pa les islles, la canal Del Mediu. -Dende la confluencia de dambes canales hasta'l paralelu que pasa por Punta Gorda (desaguada del ríu Uruguái) retómase la canal de navegación o talweg.

Ríu de la Plata:

-Dende'l paralelu de Punta Gorda hasta la llinia que xune Punta Espinillo con Punta Piedres (Arxentina), ye la canal de navegación. -Y dende ésti hasta la llinia que xune Punta del Este con Punta del Cabu San Antonio (Arxentina) establecióse la llinia media.

Océanu Atlánticu: afitóse una llinia convencional del Ríu de la Plata hasta les 200 milles.

Llendes con Brasil

Sector 1) Ríu Cuareim:

-Na confluencia de los ríos Uruguái y Cuareim, nel sector de la Isla Brasilana, nun esiste alcuerdu total, ente dambos países ("llende contestada"). -Nel ríu Cuareim, dende la Isla Brasilana hasta la desaguada del regueru de la Ivernada, les agües son comunes (álveo). -Nel sector entendíu ente los regueros de la Ivernada, Maneco y cuchiella Negra, ye "llende contestada".

Sector 2) Cuchiella Negra:

-Nes cuchielles Negro y Santa Ana (hasta la Cañada del Campusantu) síguese la divisoria d'agües, sacante nel tramu entendíu ente'l marcu Sobradinho y el Cuetu de les Canteres, esto ye, ente les ciudaes de Rivera y Santana do Livramento, equí marcóse una llinia convencional (una cai).

Sector 3) Cañada del Campusantu - Ríu Yaguarón:

-Dende la Cañada del Campusantu hasta la confluencia cola Cañada de la Cerrillada utilízase como llende'l álveo; sigue una llinia recta hasta la parte norte del regueru San Luis. -Nel sector del bañáu establecióse una llinia convencional hasta'l regueru San Luis. -Nel San Luis hasta la so desaguada nel ríu Negru volver al álveo. -Dende la barra del regueru San Luis hasta les nacientes del regueru de la Mina, na Cuchiella Grande, haise demarcado una llinia recta convencional. -Nel regueru de la Mina utiliza'l álveo, ente que nel regueru Yaguarón Mozu, desque desagua nél el regueru de la Mina, hasta la so desaguada nel ríu Yaguarón y nésti ríu hasta primero qu'arrame les sos agües na llaguna Merín, la llende establecer na llinia media. -Nel baxu Yaguarón, por ser navegable, el criteriu camuda y ríxese pol talweg.

Sector 4) Llaguna Merín - Regueru Chuy:

-Dende la desaguada del ríu Yaguarón na llaguna Merín establezse una llinia convencional recta, hasta un puntu asitiáu frente a Punta Muniz; ente dichu puntu y Punta Parobé, ye'l talweg. -Dende Punta Parobé hasta Punta Rabotieso ye una llinia quebrada convencional. -Y dende equí hasta la barra del regueru San Miguel, síguese la llinia media, inclusive nel regueru, hasta'l llugar denomináu Pasu Real del San Miguel. -Dende esti pasu hasta'l Pasu Real del regueru Chuy, la llende ye una llinia recta convencional que dixebra de la mesma les llocalidaes Chuy de Chui (equí ye una cai). -Dende'l regueru Chuy hasta la so desaguada nel Océanu Atlánticu, considérense les agües comunes (álveo).

Sector 5) Océanu Atlánticu:

-La llende llateral marítimu toma como referencia la llinia que parte del faru Chuy en forma perpendicular a la llinia de mariña. Esta llinia forma un ángulu de 128° col meridianu que pasa pol faru. Estender hasta les 200 milles.

Llende costera

660 km

Reivindicaciones marítimes

Plataforma continental: 200 metros de fondura o a la fondura d'esplotación. Agües territoriales: 200 milles náutiques, los vuelos y la navegación tán garantizaos pasaes los dolce milles náutiques.

Clima

Pola so llatitú, ente 30°S y 35°S, les cuatro estaciones tán claramente estremaes pola temperatura. Sicasí, el territoriu ta carauterizáu por una gran variabilidá nos estaos del tiempu, lo que lleva a afirmar que nun día "Uruguái puede vivir toles estaciones".

Factores influyentes nel clima d'Uruguái son la escasa altitú del territoriu, que dexa una llibre circulación atmosférica, y la incidencia de les corrientes marines templada (de Brasil dende'l norte) y fría (de les Malvines dende'l sur).

Nos postreros 20 años -y como espresión llocal del cambéu climáticu global- les precipitaciones aumentaron promedialmente casi un 15%.

Les xelaes son habituales pel hibiernu en tol país, pero tamién se dan na seronda y primavera. Les nevaes son rares y bien alcontraes, anque l'agua nieve y la nieve granular son eventos qu'asoceden práuticamente tolos iviernos.

Fuertes vientos estacionales (el pampero ye un vientu fríu y dacuando violentu que sopla dende'l norte de les pampes arxentines), seques, agües enchentes; por causa de la ausencia de montes, tol territoriu ye bien vulnerable a los rápidos cambeos nel frente climáticu.

Les temperatures máximes y mínimes pel branu (xineru) en Montevideo son de 28 °C y 17 °C respeutivamente, con un máximu absolutu de 43 °C; similares indicadores pa la ciudá de Artigas son de 33 °C y 18 °C. Les máximes y mínimes permediu nel iviernu (xunetu) en Montevideo son de 14 °C y 6 °C respeutivamente, magar l'eleváu mugor fai que la sensación térmica sía más fría; la temperatura más baxo rexistrada en Montevideo ye de −5,4 °C. Pela so parte, los iviernos nel noroeste son más moderaos, con máximes y mínimes de 18 °C y 7 °C en Artigas; pero aun así, nesa zona rexistró la mínima nacional −11 °C na ciudá de Melo, por cuenta del so mayor continentalidad.

Peligros naturales

Fuertes vientos estacionales (el pampero ye un fríu y, dacuando, violentu vientu que sopla dende'l norte de les pampes arxentines), seques, agües enchentes; por causa de la ausencia de montes, que actúen como barreres climátiques, toles llocalizaciones son particularmente vulnerables a los rápidos cambeos nel frente climáticu.

Relieve

El relieve uruguayu ta carauterizáu pola so escasa altitú, estremáu en dos grandes árees estructurales: les penillanuras y les llanures. Les penillanuras, estendíes pela mayor parte del país y tres sectores (el sedimentariu nel nordeste, el basálticu na mariña y el cristalín nel centru-sur y na islla cristalina de Rivera), tán aniciaes na erosión de relieves antes más elevaos. Les llanures, estendíes en forma periférica y tamién subdividíes en tres sectores (la Planicie de la Mariña del ríu Uruguái, la Platense y l'Atlántica, esta postrera enllargada en redol a la llaguna Merín), aniciada nel depósitu de materiales sedimentarios. El puntu más eleváu del país ye'l cuetu Catedral, con 514 metros.

Puntos estremos

Puntu más baxu: Océanu Atlánticu, 0 msnm

Puntu más altu: Cerro Catedral, 514 msnm, Departamentu de Maldonado

Usu de la tierra

Nes últimes décades, Uruguái esperimentó cambeos nel usu de les sos tierres,^[2] según un creciente procesu de rexonalización granible.^[3]

Usu	1961	1966	1970	1980	1990	2000
Campu ganadero natural	78,6%	74,7%	72,6%	70,3%	71,8%	66,2%
Campu ganadero con meyoramientos estensivos	s/d	1,3%	2,7%	4,3%	1,8%	3,8%
Campu ganadero con praderíes artificiales	s/d	1,8%	2,0%	2,8%	3,7%	6,8%
Tierres con cultivos forrajeros añales	3,5%	2,8%	1,8%	1,3%	1,9%	2,4%
Tierres cultivaes	7,8%	7,5%	6,4%	4,9%	3,5%	3,4%
Frutales, viñeos y cultivos hortícolas	0,7%	0,6%	0,6%	0,6%	0,5%	0,4%
Monte nativu	2,6%	2,4%	2,7%	2,5%	2,8%	3,3%
Tierres forestales	0,8%	0,8%	0,7%	1,0%	1,1%	3,8%
Tierres improductives	1,7%	1,8%	2,4%	1,8%	1,2%	1,2%
Otros usos	4,4%	6,4%	7,9%	10,5%	11,8%	8,7%
Total	100,0%	100,0%	100,0%	100,0%	100,0%	100,0%

Tierra irrigada

7.700 km² (1997 est.)

Mediu ambiente

Problemes actuales

Contaminación de l'agua pola industria de la curtiembre y casos de eurofización en cursos d'agua; casos de disposición desaparente de les refugayes sólides y de les agües negres en grandes ciudaes; depredación forestal en montes nativos y erosión de suelos.^{[ensin referencies]}

Alcuerdos internacionales

Ye partidariu d'alcuerdos en:^{[ensin referencies]} Biodiversidá, Caza de ballenes, Convención Marco de les Naciones Xuníes sobre'l Cambéu Climáticu, Conveniu de Cambéu Ambiental, Convención de les Naciones Xuníes sobre'l Derechu del Mar, Desertificación, Especie en peligru d'estinción, Güelga, Impautu medioambiental del tresporte marítimu, Protocolu de Kioto sobre'l cambéu climáticu, Protocolu de Montreal, Protocolu sobre Proteición del Mediu Ambiente del Tratáu Antárticu, Residuu peligrosa, Tratáu Antárticu, Tratáu de Prohibición Completa de los Ensayos Nucleares.
Robló pero ensin ratificar^[ensin referencies]: Convención sobre Pesca y Caltenimientu de los Recursos Vivos de l'Alta Mar, Convención pa la Prevención de la Contaminación del Mar por Vertimiento de Refugayes y Otres Materies.

Enllaces esternos

Portal del Estáu Uruguayu

Ver tamién

Institutu Históricu y Xeográficu del Uruguái

Referencies

↑ Serviciu Xeográficu Militar - Uruguái: superficie territorial.
↑ Cambeos nel usu de la tierra Ambiental.net Consultáu'l 9 de xunetu de 2011.
↑ «Un país distintu». EL PAIS (24 de febreru de 2014).

[1] Serviciu Xeográficu Militar - Uruguái: superficie territorial.

[2] Cambeos nel usu de la tierra Ambiental.net Consultáu'l 9 de xunetu de 2011.

[3] «Un país distintu». EL PAIS (24 de febreru de 2014).

[1]

[2]

[3]

Xeografía d'Uruguái
Coordenaes	30°S 60°W / 30°S 60°O / -30; -60

[editar datos en Wikidata]