Ácidu fólico | |
---|---|
Xeneral | |
Estructura química | |
Fórmula química | C₁₉H₁₉N₇O₆ |
SMILES canónicu | modelu 2D |
MolView | modelu 3D |
Propiedaes físiques | |
Masa | 441,14 unidá de masa atómica |
Propiedaes termoquímiques | |
Peligrosidá | |
Identificadores | |
El ácidu fólico, folacina o ácidu pteroil-L-glutámico (la forma aniónica llámase folato), conocida tamién como vitamina B9,[1] ye una vitamina hidrosoluble del complexu de vitamines B, necesaria pa la formación de proteínes estructurales y hemoglobina (y por esto, transitivamente, de los glóbulos coloraos); el so insuficiencia nos humanos ye bien rara. Los términos "fólico" y "folato" deriven el so nome de la pallabra llatina folium, que significa fueya vexetal.
L'actividá coenzimática del ácidu fólico ye l'ácidu tetrahidrofólico o THF (tetrahidrofolato).
L'ácidu fólico ye efeutivu nel tratamientu de ciertes anemies y la psilosis. Atópase nes coraes d'animales, verdures de fueya verde, llegumes, lleldu de cerveza y en frutos secos y granos enteros, como les almendres, según n'alimentos arriquecíos. L'ácidu fólico perder nos alimentos calteníos a temperatura ambiente y mientres la cocción. A diferencia d'otres vitamines hidrosolubles, l'ácidu fólico almacenar nel fégadu y nun ye necesariu inxerilo diariamente.
Les causes de la so falta son la mala alimentación y un déficit d'hidratación del folato xenéticu que ye asintomático hasta que la muyer quédase embarazada.
Si la muyer tien suficiente ácidu fólico nel cuerpu antes de quedase embarazada, esta vitamina puede prevenir deformaciones na llibradura que supondríen l'albuertu, defectos de nacencia nel cerebru (anencefalia) y la columna vertebral (espina bífida) del ñácaru por mal zarru del tubu neural nos estremos cefálicu y caudal respeutivamente. La espina bífida, un defectu de nacencia na columna, puede producir el paralís de la parte inferior del cuerpu, la falta de control del intestín y la vexiga, y dificultaes nel aprendizaxe. Si'l fetu sufre déficit d'ácidu fólico mientres la xestación tamién puede carecer anemia megaloblástica, ser prematuru o presentar so pesu al nacer. La madre puede sufrir eclampsia, un procesu que cursa con hipertensión y albuminuria. L'ácidu fólico tamién ayuda a caltener un úteru sanu.
Una observación clave realizada pola investigadora Lucy Wills en 1931 guio la identificación del folato como un nutriente riquíu pa prevenir l'anemia mientres l'embaranzu. Wills demostró que l'anemia podía ser revertida con lleldu de cerveza. El folato foi identificáu como una sustancia contenida nel lleldu de cerveza mientres 1930 y foi estrayida de la espinaca dempués en 1941. Foi sintetizada per primer vegada en 1946 por Yellapragada Subbarao.
Suelse señalar que les llegumes (garbanzos, llenteyes, etc.) y los vexetales de fueya verde como la espinaca, escarola, arbeyos, fabes seques, ceberes fortificaos, frutos secos, semilla de xirasol son fontes riques n'ácidu fólico. En realidá, l'ácidu fólico como tal nun s'atopa na naturaleza, sinón que ye un compuestu químicu utilizáu con fines terapéuticos pola industria farmacéutica. L'ácidu fólico inclúi un grupu pteridínico sustituyíu xuníu a una molécula d'ácidu pa-aminobenzoico, lo que constitúi l'ácidu pteroico. De la mesma, esti xunir a un restu d'ácidu glutámico por un enllaz amídico. Los compuestos naturales tán amenorgaos nel so nucleu pteridínico (ácidu tetrahidrofólico), suelen llevar grupos monocarbonados y son poliglutamatos. El númberu de restos d'ácidu glutámico puede variar ente dos y siete,[2] y en tolos casos la unión ye un enllaz peptídico de tipo gamma. Nel intestín humanu se hidroliza por aición de la folil poliglutamato hidrolasa, a la so forma monoglutámica, o ácidu fólico, y asina puede pasar a la sangre. Dalgunos ceberes pal almuerzu son fortificaos col 25 al 100% del requerimientu diariu d'ácidu fólico. La carne ye probe n'ácidu fólico, pero sí s'atopa nel fégadu de dellos animales, como la xata, y tamién nel pexe azul. L'ácidu fólico tien d'usase mientres el primer trimestre del embaranzu.
El folato ye necesariu pa la producción y caltenimientu de nueves célules.[3] Esto ye especialmente importante mientres periodos de división y crecedera celular rápido como na infancia y embaranzu. El folato ye necesariu pa la replicación del ADN. Por esto, el defectu de folato enzanca la síntesis y división celular, afectando principalmente'l migollu oseu, un sitiu de recambiu celular rápidu. Por cuenta de que la síntesis d'ARN y proteínes nun s'atrabanca dafechu, fórmense célules sanguínees llargues o ensin forma regular llamaes megaloblastos, resultando en anemia megaloblástica.[4] Dambos, tanto neños como adultos precisen folato pa producir célules sanguínees normales y prevenir l'anemia.[5]
La vitamina B9 ayuda a convertir la vitamina B12 nuna de les sos formes coenzimáticas y participa na síntesis d'ADN riquíu pa una rápida crecedera celular. De la mesma actúa como coenzima na tresferencia de grupos monocarbonados. Interactúa con B12 y Vit C.
L'ácidu fólico nun tener actividá coenzimática, pero sí la so forma amenorgada, el ácidu tetrahidrofólico, representáu frecuentemente como FH4 o TFH. Actúa como tresportador intermediariu de grupos con un átomu de carbonu, especialmente grupos formilo, que se precisa na síntesis de purines, compuestos que formen parte de los nucleótidos, sustancies presentes nel ADN y el ARN, y necesaries pa la so síntesis mientres la fase S del ciclu celular, y polo tanto pa la división celular; tamién actúa na tresferencia de grupos metenilo y metileno. L'ácidu tetrahidrofólico tamién actúa na ruta de les pirimidinas, al modificar l'aniellu de uridina pa formar la tiamina al dexar un grupu metilu.
Na forma d'una serie de componentes tetrahidrofolatos, el folato deriva como sustratu nun númberu de reacciones y tamién ta arreyáu na síntesis de dTMP (2´-deoxitimidina-5-fosfatu) a partir de dUMP (2´deoxiuridina-5-fosfatu). Ayuda a convertir la vitamina B12 nuna de les sos formes coenzimáticas y participa na síntesis d'ADN riquíu pa una rápida crecedera celular.
Les víes que lleven a la formación de tetrahidrofolato (FH4) empieza cuando'l folato (F) ye amenorgáu a dihidrofolato (FH2), que ye entós amenorgáu a tetrahidrofolato (FH4). La dihidrofolato reductasa cataliza, utilizando NADPH, dambos pasos.[6]
Un númberu de drogues interfier cola biosíntesis d'ácidu fólico o tetrahidrofolato. La mayoría son inhibidores de la dihidrofolato reductasa (como la trimetoprima y la pirimetamina), les sulfonamides y les drogues utilizaes contra'l cáncer como'l metrotexate (dambes inhiben la folato reductasa y dihidrofolato reductasa).
El N5,N10-metilen tetrahidrofolato o metileno tetrahidrofolato (CH2FH4) ye formáu a partir del tetrahidrofolato cola adición de grupos metileno d'unu de los carbonos apurridores: formaldehídu, serina o glicina. El N5-metil tetrahidrofolta o metil tetrahidrofolato (CH3FH4) pue ser formáu dende'l metileno tetrahidrofolato por amenorgamientu del grupu metileno por aciu NADH; el N5-formil tetrahidrofolato o formal tetrahidrofolato (CH3–FH4) resulta de la oxidación del metileno tetrahidrofolato. Les formes N5 y N10-formil tetrahidrofolato son isómeros intercambiables nes célules y la N10 puede formase direutamente dende'l ác. fórmicu, ATP y folato. La forma N5-forminino tetrahidrofolato crear dende N5, N10-metilen tetrahidrofolato más amoniacu, o dende'l folato y l'ácidu n-formiminoglutámico, que se crea a partir de la degradación de la histidina. Toes estes formes tienen un únicu propósitu, cual ye'l de "apurrir" diverses formes monocarbonadas (metil -CH3, metileno -CH2-, formil -CHO, formomino -CH=NH4 y metenil -CH=).
Les coenzimes de vitamina B9 (H4 folato) desempeñen un papel vital nel metabolismu del ADN al traviés de la síntesis d'ADN a partir de los sos precursores (timidina y purinas) y la síntesis del aminoácidu metionina, que ye necesariu pa la síntesis d'un donante del grupu metilu utilizáu en munches reacciones biolóxiques. La adición d'un grupu metilu (-CH3) (‘metilación') nun númberu de puntos del ADN podría tener importancia na prevención del cáncer.
Les coenzimes del folato son necesaries pa el metabolismu de diversos aminoácidos importantes, como la síntesis de metionina a partir de la homocisteína. Por ello, el defectu de vitamina B9 (folato) puede resultar nuna síntesis decreciente de metionina y una acumuladura de homocisteína, un factor de riesgu d'enfermedaes cardiaques, según otres enfermedaes cróniques.
La vitamina B9 (ácidu fólico) regula la cantidá de homocisteína nel sangre, anque lo faen tamién les vitamines B6 y B12 (4). Reparóse que ye la B9 la que tien el mayor efeutu nel amenorgamientu del nivel basal de homocisteína nel sangre cuando nun hai un defectu coesistente de vitamina B6 ó B12.
Homes | Muyeres | ||
---|---|---|---|
20 o más años | 19 o más años | Embaranzu | Lactantes |
400 µg | 400 µg | 600 µg | 500 µg |
1 µg de folato nos alimentos= 0.6 µg d'ácidu fólico de suplementos y alimentos fortificaos. |
L'estudiu NHANES III, 1988-91 (The National Health and Nutrition Examination Survey) y la Investigación continua de ingesta d'alimentos por individuos (CSFII 1994-96), indicaron que la mayoría d'adultos nun peracaben la cantidá fayadiza de folato. Sicasí; el programa de fortificación n'Estaos Xuníos amontó'l conteníu d'ácidu fólico comúnmente consumíu n'alimentos como ceberes y granos y como resultáu d'esto, la mayoría d'adultos agora inxeren cantidaes encamentaes de folato diariu.
Un defectu de folato puede asoceder cuando les necesidaes del nutriente tán aumentaes, cuando la ingesta diaria de folato ye desaparente y cuando'l cuerpu escreta más folato de lo avezáu (perdes). Delles investigaciones indiquen que la esposición a rayos ultravioleta incluyendo les cámares de morenura, puede conducir a defectu d'ácidu fólico. La evolución del color de la piel n'humanos ye particularmente controlada pola necesidá de tener un color escuru na piel pa protexer l'ácidu fólico de los rayos ultravioleta.
El defectu d'ácidu fólico manifestar con fories, perda del mambís, perda de pesu. Signos adicionales son debilidá, llingua dolorida, dolor de cabeza, taquicardia, irritabilidá y desórdenes de conducta. Les muyeres con defectu de folato que tán embarazaes, na so mayoría tienen neños de baxu pesu al nacer, prematuros y con defectos del tubu neural. N'adultos, l'anemia (macrocítica, megaloblástica) ye un signu avanzáu de defectu de folato. En neños, el defectu de folato puede retardar la crecedera.
L'ácidu fólico ye importante nes muyeres embarazaes (edá fértil). La ingesta fayadiza de folato mientres el periodu preconcepcional, el tiempu xustu antes y dempués de la concepción, ayuda a protexer al ñácaru contra un númberu de malformaciones conxénites incluyendo defectos del tubu neural.[7] Los defectos del tubu neural resulten nuna malformación de la espina(espina bífida), craniu y cerebru (anencefalia). El riesgu de los defectos del tubu neural ye significativamente amenorgáu cuando'l suplementu d'ácidu fólico ye utilizáu como consumu adicional a una dieta saludable antes y mientres el primer mes siguíu de la concepción.[8][9] La ingestión de 400 µg diarios d'ácidu fólico sintéticu d'alimentos fortificaos o suplementos foi suxerida pa evitar estos defectos. L'encamientu diariu o requerimientos diarios fayadizos del folato en muyeres embarazaes ye de 600 – 800 microgramos, casi'l doble encamentáu que pa muyeres ensin embarazar.[10]
Anque nun se conoz un nivel tóxicu pal ácidu fólico, sí qu'hai estudios qu'acomuñen l'escesu d'ácidu fólico nel últimu trimestre del embaranzu con que'l neñu por nacer desenvuelva asma. Por ello l'encamientu ye tomar un suplementu altu n'ácidu fólico antes de quedar embarazada y nel primer trimestre, que ye cuando la so falta sería más grave, sustituyéndolo nel segundu y tercer trimestre por un suplementu más moderáu.[11]
Ye bien conocida la interacción ente vitamina B12 y ácidu fólico.[12] El suplementu d'ácidu fólico puede correxir l'anemia acomuñada a defectu de vitamina B12. Desafortunadamente, l'ácidu fólico nun corrixe los cambeos nel sistema nerviosu causaos pol defectu de vitamina B12. Un dañu nerviosu permanente podría asoceder teóricamente si'l defectu de vitamina B12 nun ye tratada. Poro, los suplementos d'ácidu fólico nun pueden entepasar los 1000 microgramos per día, yá que amazcara los síntomes del defectu de vitamina B12.
El riesgu de toxicidá por ácidu fólico ye bastante baxu.[13] L'Institutu de medicina estableció una ingesta máxima tolerable de 1 mg p'adultos (homes y muyeres) y un máximu de 800 µg pa muyeres embarazaes y lactantes menores de 18 meses d'edá. Los suplementos d'ácidu fólico nun tendríen d'entepasar el máximu tolerable pa prevenir el defectu amazcaráu de vitamina B12.[14] Les investigaciones suxeren que niveles altos d'ácidu fólico pueden interferir con dellos tratamientos contra la malaria.[15]
Desque s'afayó la interacción ente'l defectu de folato y los defectos del tubu neural, los gobiernos y organizaciones de salú a nivel mundial intensificaron los encamientos tocantes a la suplementación d'ácidu fólico pa muyeres qu'intenten quedar embarazaes. Esto empunxo a la introducción de la fortificación en munchos países, nos que l'ácidu fólico ye amestáu a la farina col enfotu de que cada unu beneficiar del aumentu de los niveles de folato en sangre. Esto ye revesosu, teniendo en cuenta la llibertá sobre'l consumu de folato y l'efeutu amazcaráu de la fortificación del folato sobre l'anemia gafida (defectu de vitamina B12). Sicasí, la mayoría de los países d'América del Norte y Suramérica agora fortifiquen la so farina. En 1996, la Food and Drug Administration (FDA) d'Estaos Xuníos publicó les regulaciones riquíes pa la adición d'ácidu fólico a panes arriquecíos, ceberes, farines, farina de maíz, pastes, arroz y otros productos a base de granos.[16][17]Esta norma fíxose efeutiva en 1998 y foi específicamente dirixida a amenorgar el riesgu de defectos del tubu neural en naciellos.
Les concentraciones fayadices de folato, vitamina B12 o vitamina B6 pueden menguar los niveles na circulación de homocisteína, un aminoácidu de normal atopáu nel sangre. Esiste evidencia de qu'un eleváu nivel de homocisteína en sangre ye un factor independiente de riesgu pa enfermedá cardiovascular ya infartu.[18] La evidencia suxer que los altos niveles de homocisteína pueden estropiar les arteries coronaries o facilitar que les plaquetas arrexuntar y formen un coágulo.[19] Sicasí, nun esiste evidencia anguaño disponible que suxera que los niveles de homocisteína amenorgaos pol consumu de vitamines pueda amenorgar el riesgu d'enfermedá cardiaca.
Dende'l 2006, los estudios demostraron que la suplementación con ácidu fólico p'amenorgar los niveles de homocisteína, nun resulta en beneficios clínicos. Unu d'estos estudios suxer que l'ácidu fólico en combinación con vitamina B12 pueden amontar el riesgu cardiovascular.
L'ácidu fólico paez amenorgar el riesgu d'infartu. Les revisiones indiquen que solo en dellos individuos el riesgu d'infartu paez amenorgase, pero nun s'estableció un encamientu definíu con al respective de la suplementación más allá del diariu encamentáu actual, pa prevenir un infartu.[20]
L'asociación ente'l folato y el cáncer paez ser complexa.[21] Suxirióse que'l folato puede ayudar a prevenir el cáncer, pola so participación na síntesis, arreglu y funcionamientu del ADN, el nuesu mapa xenéticu, y un defectu de folato puede resultar en dañu al ADN que puede conducir al cáncer.[22] Inversamente, suxirióse que l'escesu de folato puede promover la iniciación del tumor.[23] Anque dietes altes en folato tán acomuñaes con amenorgamientu del cáncer colo-rectal, l'asociación ye más fuerte pal folato conteníu nos alimentos que'l proveniente de los suplementos.[24] y un ensayu clínicu realizáu al azar nel 2007, atopó que los suplementos con folato nun amenorguen el riesgu d'adenomes colorectales.[25] Un estudiu prospectivu en 2006 de 81.922 suecos adultos atopó que dietes altes en folato proveniente de los alimentos foi acomuñada con un riesgu amenorgáu de cáncer pancreáticu.[24] La mayoría d'estudios epidemiolóxicos suxeren que dietes altes n'ácidu fólico son acomuñaes con amenorgamientu del cáncer de senu, pero los resultaos nun son uniformemente consistentes: un ensayu grande d'investigación del cáncer reportó un potente efeutu dañible de la ingesta alta de folato sobre'l riesgu de cáncer de senu, suxiriendo que la suplementación rutinaria de folato nun tendría de ser usada como preventivu del cáncer de senu,[26] pero l'estudiu suecu del 2007 atopó qu'una ingesta alta de folato foi acomuñada con un amenorgamientu de la incidencia del cáncer de senu posmenopáusico.[27]
El folato ye importante por que les célules y texíos estrémense rápido.[3] Les célules canceríxenes estrémense rápido, y les drogues qu'interfieren col metabolismu del folato son usaes pal tratamientu del cáncer. EL antifolato metotrexato ye una droga frecuentemente usada pa tratar el cáncer por cuenta de que inhibe la producción de la forma activa, tetrahidrofolato. Desafortunadamente, el metrotexato puede ser tóxicu[28][29][30] produciendo efeutos secundarios como inflamación del tracto dixestivu, qu'enzanca l'alimentación normal.
El ácidu folínico ye una forma del folato que puede ayudar a rescatar o revertir l'efeutu tóxicu del metrotexato.[31] Nun ye lo mesmo que l'ácidu fólico. Los suplementos del ácidu fólico tienen establecíos pequeños roles na quimioterapia del cáncer.[32][33] Hubo casos d'efeutos adversos severos por sustitución accidental d'ácidu fólico por ácidu folínico en pacientes que reciben metrotexato como quimioterapia del cáncer. Dosis baxes de metrotexato son usaes pa tratar una amplia variedá d'enfermedaes non canceroses como l'artritis reumatoide, lupus, psoriasis, asma, sarcoidosis, cirrosis biliar primaria y enfermedá inflamatoria intestinal.[34] Baxes dosis de metrotexato pueden menguar les reserves de folato y causar efeutos secundarios que son similares al defectu de folato. Les dietes altes n'ácidu fólico como una suplementación pueden ayudar a menguar los efeutos secundarios del metrotexato, ensin menguar la so efeutividá.[35][36] Cualquier persona qu'inxera dosis baxes de metrotexato por problemes de salú, tien de consultar col so médicu alrodiu de la necesidá de suplementar con ácidu fólico.
Delles evidencies rellacionen baxos niveles de folato con depresión.[37] Esisten delles evidencies d'ensayos controlaos que suxeren qu'usar ácidu fólico en adición a melecines antidepresives puede tener beneficios.[38]
Nun estudiu realizáu mientres trés años en 818 persones mayores de 50 años, sobre memoria al curtiu plazu, axilidá mental y fluidez verbal; atopóse ameyoramientu en toes aquelles persones qu'inxirieron 800 µg d'ácidu fólico diariu qu'aquellos que tomaron solo placebo. L'estudiu foi reportáu en The Lancet el 19 de xineru de 2007.[39]
El folato ye necesariu pa la fertilidá tantu n'homes como muyeres. Nos homes, contribúi a la espermatogénesis. Nes muyeres, per otra parte contribúi a la maduración del ovocito, implantación, en adición a los efeutos xenerales del ácidu fólico sobre l'embaranzu. Poro, ye necesariu recibir abondes cantidaes al traviés de la dieta pa evitar la infertilidad.[39]