Цивилизация

НекІсияб Египет ккола къанунияб мисал цебесеб маданияталъул, жиб цивилизациялъун рикІкІунеб[1].

Цивилизация (Латин: civis — ватІанчилъиялъулаб, пачалихъияб абураб рагІудаса) — комплексияб жамгІият, жиндие сипат-сурат гьабулеб шагьарияб цебетІеялдалъун, жамгІияб стратификациялдалъун, бетІерлъи гьабиялъул формаялдалъун ва коммуникациялул симболикияб системаялдалъун (хъвай-хъвагІи гІадал)[2][3][4][5][6][7][8][9].

Цивилизациял ратІа тІечІого рухьарал рукІуна ва тІадеги мухІкан гьарула цогидал жамгІиялги сиясиялгин экономикаял сипат-суратаз: централизация, гІадамал рукІа, цогидал рухІчІаголъаби рукІа рукъалде руссинари, захІматалъул специализация, маданиябгин интеграллъараб прогрессалъулаб ва тІадегІанлъиялъулаб идеалогия, монументалияб архитектура, магъалалъи, росдал магІишаталда ва экспансионизмалда рай гІадал[3][4][5][7][8][9].

Тарихияб рахъалъ "цивилизация" гІемерисеб бичІчІулеб букІана дагьабги кІудияб ва "цебетІураб" маданият хІисабалда, дагьалги гІисинал, примитивиял маданиятазде данде жал лъолел[2][4][5][10]. Гьеб гІатІидаб магІнаялда цивилизация данде лъола централлъичІел къавмазулал жамгІиятазде, жидеде гъорлъе гочарулел гІухьбузулги, неолитикиял жамгІиятазулги ялъуни чанахъаби-бакІарунчагІазулги маданиятал рачунел; амма цо-цо гьел данде лъола гьединго маданиятазда, жал жибго цивилизациялда жанир ратараздеги. Цивилизациял ккола гІуцІарал, гІемер чи вугел чІчІей бугел бакІал, иерархиял жамгІиял классазде рикьарал, бетІерлъуда элитаги бугел, гьезие мутІигІлъулеб росдалаб халкъги бугел, жинца интенсивияб росдал магІишатги, даран-базарги гьабулеб, гІиси-бикъинаб мануфактураги бугеб, магІдан-къоноги бахъулеб. Цивилизациялъ концентратлъизабула къуват, хутІараб тІабигІаталда, гьенибго гъорлъ инсанияталдаги тІад кверщел тІибитІизабулаго[11].

Цивилизация, гьелъул этимологиялда рекъон (ралагье гъорлкьегІан), буго байбихьудасанго шагьаразда хурхараб бичІчІи. Бищун цебесеб цивилизация бакки хурхараб буго неолитикияб революциялъул ахирисел этапазда, жиндир кульминациялъун гІахьалго хехаб шагьаралъулаб революциялъулги ва жиндирсиясияб цебетІей бетІерлъул элита баккиялда хурхараб пачалихъал лъугьиналъулги процесслъун бугел.

Концепциялъул тарих

[хисизабизе | код хисизабизе]

Сипат-суратал

[хисизабизе | код хисизабизе]

Маданияб идентитлъи

[хисизабизе | код хисизабизе]

Комплексиял системаби

[хисизабизе | код хисизабизе]

Тарих

[хисизабизе | код хисизабизе]
Аслияб макъала: Дунялалъул тарих

Шагьаралъулаб революция

[хисизабизе | код хисизабизе]
Аслиял макъалаби: Неолит, Мазгарул гІасру, ва Цивилизациялъул кини

Агъаб ригь

[хисизабизе | код хисизабизе]

Гьанжелъи

[хисизабизе | код хисизабизе]

Цивилизациял щапи

[хисизабизе | код хисизабизе]

БукІинисеб

[хисизабизе | код хисизабизе]

Инсанияталъул гурел цивилизациял

[хисизабизе | код хисизабизе]

Ралагье гьединго

[хисизабизе | код хисизабизе]

Библиография

[хисизабизе | код хисизабизе]

КъватІисел регІелал

[хисизабизе | код хисизабизе]

Халип:Маданият

  1. ^ "Chronology". Digital Egypt for Universities. University College London. 2000. Архивация оригиналалдаса 16 March 2008. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
  2. ^ a b Adams, Robert McCormick (1966). The Evolution of Urban Society. Transaction Publishers. гь. 13. ISBN 9780202365947. Архивация оригиналалдаса 30 December 2016. Щвей 20 June 2015. {{cite book}}: Check date values in: |access-date= ва|archive-date= (help)
  3. ^ a b Cultural Anthropology: The Human Challenge. Cengage Learning. 2013. гь. 250. ISBN 978-1285675305. Архивация оригиналалдаса 13 July 2019. Щвей 20 June 2015. {{cite book}}: Check date values in: |access-date= ва|archive-date= (help); Cite uses deprecated parameter |authors= (help)
  4. ^ a b c Wright, Ronald (2004). A Short History anthropological. ISBN 9780887847066.
  5. ^ a b c Llobera, Josep (2003). An Invitation to Anthropology. Berghahn Books. гьл. 136–137. ISBN 9781571815972. Архивация оригиналалдаса 30 December 2016. Щвей 20 June 2015. {{cite book}}: Check date values in: |access-date= ва|archive-date= (help)
  6. ^ Fernández-Armesto, Felipe (2001). Civilizations: Culture, Ambition, and the Transformation of Nature. Simon & Schuster. ISBN 9780743216500. Архивация оригиналалдаса 1 April 2021. Щвей 20 June 2015. {{cite book}}: Check date values in: |access-date= ва|archive-date= (help)
  7. ^ a b Boyden, Stephen Vickers (2004). The Biology of Civilisation. UNSW Press. гьл. 7–8. ISBN 9780868407661. Архивация оригиналалдаса 30 December 2016. Щвей 20 June 2015. {{cite book}}: Check date values in: |access-date= ва|archive-date= (help)
  8. ^ a b Solms-Laubach, Franz (2007). Nietzsche and Early German and Austrian Sociology. Walter de Gruyter. гьл. 115, 117, and 212. ISBN 9783110181098. Архивация оригиналалдаса 30 December 2016. Щвей 20 June 2015. {{cite book}}: Check date values in: |access-date= ва|archive-date= (help)
  9. ^ a b 1964-, AbdelRahim, Layla. Children's literature, domestication and social foundation : narratives of civilization and wilderness. New York. гь. 8. ISBN 9780415661102. OCLC 897810261. {{cite book}}: |last= has numeric name (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  10. ^ Bolesti, Maria (2013). Barbarism and Its Discontents. Stanford University Press. ISBN 9780804785372. Архивация оригиналалдаса 1 April 2021. Щвей 20 June 2015. {{cite book}}: Check date values in: |access-date= ва|archive-date= (help)
  11. ^ Mann, Michael (1986). The Sources of Social Power. Том 1. Cambridge University Press. гьл. 34–41.