Adeli torpağı

Adeli torpağı
Terre Adélie

Bayraq	Qerb
Status	Fransanın sahib olduğu xarici ərazilər
Ən böyük bazası	Dumont d'Urville Station
Sektor	136°11' ş.u. - 142°02' ş.u.
Sahəsi	432 000 km²
Əhali	33 — 78 insan
İnternet domeni	.aq, .tf
Telefon kodu	+672

Adeli torpağı (fr. Terre Adélie) — Fransanın idarə etdiyi Antarktika sektoru. Ərazinin sərhədləri Antarktidanın sahili boyunca keçir və bu koordinatlarda yerləşir: 66°12′ c.g. 136°11′ ş.u. и 66°48′ c.g., bu nöqtələrdən sərhəd Cənub qütbünə qədər 2600 kilometrliy uzunluğunda qitənin içərinə gedir. Sahil xəttinin ümumi uzunluğu təxminən 350 km təşkil edir. Adeli torpağı 432 min kilometrdən çox sahə tutur, və o, demək olar ki, tamamilə buzla örtülürüb.

Buranın sahilləri 1837-ci ildə franssız dənizçi Jul Dyumon Dyurvill tərəfindən tapılmışdır və arvadının şərəfinə Adeli adını qoymuşdur.

12 yanvar 1956-cı ildən ərazidə Fransanın Dyuomon d'Yurvil adlı daimi illik elmi-tədqiqat qütb stansiyası fəaliyyət göstərir. Stansiya antarktik sahilində bu koordinatlarda yerləşir: 66°40′ c.g. 140°01′ ş.u. Əhalisi qışda 33, yayda 78 olur. Burada ilk franssız stansiya isə Port-Martin idi ( 66°49′04″ c.g. 141°23′39″ ş.u.), amma o, yanvar ayının 23-ündən 24-ünə keçən gecə yanğın nəticəsində dağılmışdı. Port-Martinin qış əhalisi 1950-ci ildə 11, 1951-ci ildə 17 idi.

Fransanın daha bir Şarko adlı qütb bazası var idi ( 69°22′ c.g. 139°01′ ş.u.). Bu baza 2400 m. yüksəklikdə və Dyuomon d'Yurvildən 320 km aralı idi. Stansiya 1957-ci ildə Beynəlxalq geofizika ili ərəfəsində açılıb və 1960-cı ilə qədər istifadə olundu. Stansiyanın işçiləri cəmi üç nəfərdən ibarət idi. Baza əsasən küləkdən qorunmaq üçün qara qazılıb basdırlan otaqlardan ibarət idi.

Adeli torpağı hər iki tərəfdən Avstraliyanın antarktik əraziləri ilə həmsərhəddir (Uilks torpağı ilə qərbdə, V Corc sahili ilə şərqdə)