Butanal

Butanal
Ümumi
Sistematik adı	Butanal
Kimyəvi formulu	С4Н8О
Molyar kütlə	72 q/mol
Fiziki xassələri
Sıxlıq	0,8 q/sm³
Termik xüsusiyyətlər
Ərimə nöqtəsi	-99 °S
Qaynama nöqtəsi	75 °S
Təsnifatı
CAS-da qeyd. nöm.	123-72-8
PubChem	261
ChEBI	15743
ChemSpider	256

Butanal (yağ aldehidi, butilaldehid) – kimyəvi formulu С₄Н₈О olan alifatik üzvi birləşmədir. Butanon ilə izomerdir. Rəngsiz, kəskin qoxulu, yüksək dərəcədə alovlanan mayedir.

Alınması

Butanal aşağıdakı üsullardan biri ilə alına bilər.

• butanol-1-in dehidrogenləşməsindən
• kroton aldehidinin hidrogenləşməsindən
• propenin hidroformilləşməsindən

Reaksiyaları

Bütün alifatik aldehidlər kimi, yüksək reaksiya qabiliyyətli və kifayət qədər zəhərlidir. Qaldıqda atmosfer oksigeni ilə yağ turşusuna qədər oksidləşir.

1. Yanma
2. Birləşmə
3. Oksidləşmə
4. Karbohidrogen radikalında hidrogen atomlarının əvəz olunması

Əməyin mühafizəsi

Butanal [1], digər aldehidlər [2] kimi, zəhərli bir maddədir: İş sahəsinin havasındakı BBQ 5 mq / m3 (maksimum birdəfəlik)-dir. [3]. Bununla belə, bir sıra tədqiqatlara görə, bu maddənin qoxusunun qəbul etmə hüdudu BBQ -dən daha yüksək ola bilər. Məsələn, tədqiqatda [4] qoxunun orta hədd qatılığı 15 mq / m3-ə çatmışdır. Ona görə də n-butanaldan qorunmaq üçün əhəmiyyətli dərəcədə daha təsirli texnologiya dəyişikliklərindən və kollektiv qoruyucu vasitələrdən istifadə edilməlidir.

Mənbə

• Альдегиды и кетоны
• Таблица 13. Альдегиды и кетоны.
• Альдегиды

Qeydlər

1. ↑ МКХБ Международная организация труда. МКХБ № 0403. Бутаналь Бутиральдегид. www.ilo.org/dyn/icsc/ (2018). Дата обращения: 10 ноября 2019.
2. ↑ Кулибакин Б.В., Кулагина Н.К. Альдегиды // Большая медицинская энциклопедия : в 30 т. / гл. ред. Б.В. Петровский. — 3 изд. — Москва : Советская энциклопедия, 1974. — Т. 1. А — Антибиоз. — 576 с. — 150 000 экз.
3. ↑ (Роспотребнадзор). № 405. Бутаналь (бутиральдегид; масляный альдегид) // ГН 2.2.5.3532–18 "Предельно допустимые концентрации (ПДК) вредных веществ в воздухе рабочей зоны" (рус.) / утверждены А.Ю. Поповой. — Москва, 2018. — С. 31. — 170 с. — (Санитарные правила).
4. ↑ Pliska V. and G. Janicek. Die Veranderungen der Wahrnehmungsschwellen — Konzentration der Riechstoffe in Einiger Homologischen Serien (нем.) // Heymans Institute of Pharmacology Archives internationales de pharmacodynamie et de therapie. — Gent (Belgium), 1965. — Vol. 156. — S. 211–216. — ISSN 0003–9780.