Davranış

Davranış — ən geniş mənasıyla fərdin hər hansı bir situasiya qarşısındakı total reaksiyası.

Müəyyən bir davranış forması mühit və ya fərdlə mühit arasındakı əlaqə üzərində bəzi təsirlər yaradaraq situasiya dəyişdirər. Psixologiya artıq bir davranış elmi olaraq təyin olunmaqdadır. Bu düşüncə Con Votson tərəfindən ortaya atılmışdır. Votson, psixologiyanın obyektiv bir elm ola bilməsi üçün, yalnız birbaşa müşahidə və ölçülə bilən fenomenlərin ələ alınması lazım olduğunu irəli sürmüşdür, Votsona görə davranış, şərtli refleks törəyən və doğuşdan gələn bəzi mühərrik və guddesel reaksiya formalarına görə ibarət olan inteqrasiya xasiyyət sistemlərindən ibarətdir. Danışılan dillə bağlı xasiyyətlər, "emalı" bir xüsusiyyət daşıyabilmələrindən ötəri, xüsusilə vacibdir. Hələ ki, davranışçı ənənə və xüsusilə laboratoriya təcrübələrinin üzərində qurulub; lakin müasir experimenter psixoloqlar davranış daha ümumi təsvirlər meylində olub öyrənmə və motivasiya kimi proseslərlə əlaqədar nəzəri şərhlərini hipotetik, üzəri örtülü dəyişkənlərlə dilə gətirərlər.

Davranış pozğunluğu

[redaktə | vikimətni redaktə et]

ABŞ ədəbiyyatında hər hansı tipdə bir funksiya anormallığını təyin ümumi bir termin olaraq istifadə olunur; lakin İngiltərədə psixiatrik istifadəsi daha məhduddur. Çox vaxt, sözü edilən davranış və ya "hərəkətin" ictimai və ya etik baxımlardan bir qiymətləndirilməsi həyata keçirilir. Beləcə "davranış" termini bəzi psikopatik nəfərlik formaları üçün, ümumiyyətlə də uşaqlarda görülən və isyankar təcavüzkar (aqressiv) davranış, oğurluq və məktəbdən qaçma simptomları ilə təzahür edən bir psixiatrik pozuqluq kateqoriyası üçün istifadə edilməkdədir. Daha dar bir mənada , bir xəstənin açıq davranışlarında əks olunan bütün psixiatrik xəstəliklər, istər "tik" kimi spesifik bir xüsusiyyət olsun, istər ağlına gələni etmək kimi ümumi bir xüsusiyyət olsun, çox dəfə diaqnoz baxımından əhəmiyyətlidir.