Dhaulagiri

Dhaulagiri
nep. धौलागिरी
Dhaulagiri I şimal-şərq yamacı
Ümumi məlumatlar
Dağ sistemi	Himalay
Dağ silsiləsi	Dhaulagiri
Mütləq hündürlüyü	8167[1]
Nisbi hündürlüyü	3357 m
İlk fəthi	13 may 1960-cı il (İsveçrə-avstriya ekspedisiyası)
Yerləşməsi
28°41′46″ şm. e. 83°29′43″ ş. u.^HGYO
Ölkə	Nepal
Dhaulagiri
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Dhaulagiri^[2] (sanskrit. «Ağ dağ») — Himalay dağlarında çox zirvəli dağ massivi. Massivin əsas zirvəsi — Dhaulagiri I (8167 m) -dir. Dhaulagiri dünyanın yeddinci ən hündür səkkizminliyidir.

Coğrafiyası

Dhaulagiri dağ massivi Nepalın mərkəzi hissəsində yerləşir. O Əsas Himalay silsiləsinin cənub hissəsində olub qərbdən Qandak çayı ilə kəsilib. Massiv ümumən Mayangdi və Gandak çayları arasında yerləşir. Dhaulagiridən 34 km şərqdə Annapurna zirvəsi yerləşir. Dhaulagirinin zirvəsi əsasən kristallik özüllü əhəngdaşından təşkil olunub. Dhaulagiri əsas 11 zirvədən ibarətdir. Əsas zirvə 8 km, digər on zirvənin hündürlüyü isə 7 km-dən yüksəkir:

№	Zirvə	Hündürlük,m	Fəth olunma tarixi
1	Dhaulagiri I	8167	1960
2	Dhaulagiri II	7751	1971
3	Dhaulagiri III	7715	1973
4	Dhaulagiri IV	7661	1969
5	Dhaulagiri V	7618	1975
6	Baş Çuren Himal	7385
7	Şərqi Çuren Himal	7371	1970
8	Qərbi Çuren Himal	7371	1970
9	Dhaulagiri VI	7268	1970
10	Putha Hiunçuli	7246	1954
11	Qurya Himal	7193	1969

Dhaulagiri dağ massivində buzlaşma səviyyəsi digər bölgələrlə müqayisədə çox aşağıdır. Massivin cənub yamacı boyu bir neçə asılı buzlaq enir. Şimal-qərbdə, əsas silsilədə isə böyük buzlaq sirki yerləşir.^[3]

Etimologiyası

Dağ massivi öz adını əsas zirvədən - Dhaulagiridən götürmüş. Əsas zirvənin forması Dhaulagiri sözündə özünü göstərir. Sanskrit dilindən tərcümədə dhvala və ya davala «ağ» mənasını verir. Qiri isə «dağ» deməkdir.

Fəth olunma tarixi

1808—1832-ci illər arası Dhaulagiri dünyanın ən uca zirvəsi hesab edilirdi.^[3] Alpinistlər isə ona ancaq 1950-ci ildən sonra diqqət ayırmağa başladılar. Ancaq zirvəyə təşkil edilmiş səkkizinci ekspedisiya uğur əldə edə bildi. 2007-ci ilə qədər zirvəyə ümumən 358 uğurlu dırmanış olmuşdur. Ölümlə nəticələnən dərmanışların sayı 58-dir^[4]. Ümumən Dhaulagiridə ölüm əmsalı 16,2% -dir.

1960-cı ildə isveçrəyə məxsus düşərgədə Avropanın ən güclü alpinistləri toplanmışdır. Yük daşımaq məqsədi üçün kiçik təyyarədən belə istifadə edilirdi. Bu səkkizminliklərin fəthində ilk aktiv texnika istifadəsi idi. Ekspedisiyaya 1958-ci ildə uğursuzluğa düçar olmuş Maks Ayzel rəhbərlik edirdi. 13 mayda Dimerqer, Diner, Şelbert, Forer və şerp Navanq uğurla zirvəyə yetişdilər. Onlar zirvəyə şimal-şərq yamacı ilə dırmaşmış və sonradan bu marşrut klassik marşrut adlandırıldı.

13 dekabr 1982-ci ildə yapon Akio Koidzumi və şerp Nima Vanqçu ilk dəfə zirvəni qış aylarında fəth etdilər. Polşada isə ilk qış dırmanışını Eji Kukuçka və Andjey Çokun həyata keçirildiyi düşünülür. Onlar 21 yanvar 1985-ci ildə zirvəyə yetişmiş. Dünya təqvimində qış 21 dekabrda başlansada, nepal və tibetdə qış parametrləri 1 dekabrdan qüvvəyə minir.

İstinadlar

1. "Peakbagger.com". 2012-10-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-26.
2. "Словарь географических названий зарубежных стран". 2023-07-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-26.
3. "Arxivlənmiş surət". 2021-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-27.
4. "Arxivlənmiş surət". 2021-09-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-27.