Dzukiya

Etnoqrafik bölgə
Dzukiya (Daynava)
lit. Dzūkija (Dainava)
Nemunas çayı
Nemunas çayı
Gerb[d]
Gerb[d]

54°20′ şm. e. 24°00′ ş. u.HGYO

Ölkə
İnzibati mərkəz Alitus
Ən böyük şəhəri Vilnüs
Dzukiya (Daynava) xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar


Dzukiya və ya Daynava (lit. Dzūkija/Dainava) — Litvanın cənub-şərqində etnoqrafik bölgə.

Adı

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Dzukiya adı bu bölgə üçün XIX əsrdən istifadə olunur. O, yerli ləhcədə insanların t və d hərfləri ts və dz kimi tələffüz etdiyindən gəlir. Bölgənin başqa adı Dəmir dövründə Nemunas çayının sağ saxilində və Mərkis çayının hovuzunda yaşayan Yatvyaqlardan gəlir. Terra Deynowe (Daynava Torpağı) ifadəsinin ən erkən nümunəsi 1253-cü ildə Kral Mindauqasın Livoniya ordeninə ianə aktında qeyd olunur.[1] Daynava mahnılar torpağı demək.[2].

Coğrafiya

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Dzukiya tərkibinə Litvanın Alitus şəhəri və rayonu, Varena rayonu, Lazdiyay rayonu, Druskininkay bələdiyyəsi, Elektrenay bələdiyyəsi, Kayşyadoris rayonun böyük hissəsi, Prienay rayonun şərqi hissəsi, Tarkay rayonu, Şalçinikay rayonun qərbi hissəsi, müasir Polşanın Podlask voyevodalığın hissəsi və Belarusun Qrodno vilayətinin hissəsi daxildir. Bölgə şimaldan Aukştaytiya, qərbdən isə Suvalkiya etnoqrafik bölgələrlə sərhədləşir.[3]

Bölgənin qərbi hissəsində çox sayda göbələkli və giləmeyvəli meşə var.[4] Litvanın başqa hissələri ilə müqayisədə Dzukiyadaki torpaq daha qumludur.[1]

Əhali

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Yerli torpağın qumlu olması kənd təsərrüfatına mənfi təsir edir. Nəticədə, tarixdə Dzukiyanın kənd əhalisi nisbətən kasıb idi və bölgənin kənd memarlığı daha təvazökar olmuş. Nisbətən varlı, bəzəkmiş kənd evlərini daha çox torpağın daha məsuldar olan Mərkis çayından şimalında və Nemunas çayının ətrafında olan torpağlarında tapmaq olar.[1]

Şərqi Dzukiyada böyük sayda polyak yaşayır. Şalçininkay rayonuda əhalinin 80%-i, Vilnüs rayonuda (Vilnius şəhəri istisnası ilə) isə 60%-i polyaklar təşkil edir. Vilnüsün yanında Litva tatarların Kırık Tatar və Nəmejis kəndləri var. Bölgədə həmçinin bir neçə rus pravoslav və rus əski inananların kəndləri də mövcuddur.[4]

İstinadlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 "ETNINĖS KULTŪROS GLOBOS TARYBA. Dzūkija". 2020-03-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-22.
  2. ↑ "Historical Dictionary of Lithuania by Saulius A. Suziedelis". 2023-07-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-22.
  3. ↑ "Alytus – Dzūkijos (Dainavos) regiono sostinė" (litva). Alytus city municipality. 22 July 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 April 2010.
  4. ↑ 1 2 "Dzūkija (Southeast Lithuania)". 2020-06-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-24.