| Elison Edburgem | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 28 yanvar 1912 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 23 may 1997 (85 yaşında) |
| Fəaliyyəti | jurnalist |
Elison Edburgem (d. 28 yanvar, 1912 – ö. 23 may, 1997) ingilis jurnalisti, yazıçısı və sosial tarixçisi idi. Ən çox The Guardian qəzetinin moda redaktoru kimi tanınırdı və bu vəzifəni 20 il boyunca icra etmişdi. The Times qəzetindən Prudens Qlinn və The Observer qəzetindən Elison Setl ilə birlikdə, geniş formatlı milli qəzetdə Britaniya moda jurnalistikasının əsasını qoymuşdu. Xüsusi təxəllüslə məqalələr yazan bir köşə yazarı kimi, geyim dəbləri və sənayenin özü haqqında ictimai rəyə təsir göstərmişdi. O, eyni zamanda sosial tarix mövzusunda bir neçə kitabın müəllifi idi.[1]
Edburgem 28 yanvar 1912-ci ildə Somersetin Yeovil şəhərində Marjorie Vere Elison Heyq adı ilə anadan olub. O, həkim ailəsindən idi. Atası həkim, anası isə təhsil görmüş bir qadın idi. Brayton yaxınlığında yerləşən müstəqil qız məktəbi Roedeanda təhsil almaq üçün təqaüd qazanmamışdan əvvəl evdə təhsil almışdı. Onun ilk işi reklam mətnləri yazmaq olub, eyni zamanda Clever Night & Day jurnalına etiket və üslub haqqında məqalələr göndərirdi. O, bir reklam mətn müəllifi ilə evləndikdən və ondan dörd övlad dünyaya gətirdikdən sonra yazı fəaliyyətinə ara vermişdi.
İkinci Dünya Müharibəsindən sonra Edburgem Punch jurnalına məqalələr yazmağa başladı və daha sonra The Guardian qəzetinin qadınlar üzrə redaktoru Meri Stott vasitəsilə bu sahədə fəaliyyətini genişləndirdi. O, moda kolleksiyalarını işıqlandırmağa başladı – bu dövrdə Böyük Britaniyada qəzetlərdə moda jurnalistikası hələ yeni inkişaf edirdi. Beləliklə, o, müharibədən sonrakı Avropa moda sənayesinin və moda tarixinin tanınmış mütəxəssislərindən birinə çevrildi. "Son yarım əsr ərzində geyimə münasibət tamamilə dəyişib. Ağıllı qadınlar artıq düşünmür ki, yalnız ağılsızlar geyimə maraq göstərir; yüksək intellekt sahibləri artıq yüksək modanı görməzdən gəlmirlər. 'Dior bu mövsüm bizə nə etdi?' sualı verildikdə, bu əvəzlik bütün qadınlara aiddir – xüsusilə də tribunalarda əyləşənlərə, bədii gecələrdə qonaq olanlara və ya Parlamentdə Spikerin diqqətini cəlb edənlərə."[2]
Edburgem bəzən modanın qəribəliklərini tənqid edirdi. 1964-cü ildə Rid Kroufordun sonuncu papaq kolleksiyası haqqında yazarkən, bu dizaynların "təsvir olunmayacaq qədər qəribə" olduğunu və xüsusilə də onun kokteyl papaqlarını "böyük və qorxunc papaq sancaqları ilə deşilmiş uca nida işarələri" kimi xarakterizə etmişdi. O, əlavə edirdi:
"Pantomimalarda daha gülməli papaqlar görmüşük, amma o qədər də çox yox."[3]
1967-ci ildə Meru Kvant ilə müsahibə aparan Edburgem, 1960-cı illərin dəbini və modanın vulqarlıqla sərhədini müzakirə edirdi. Bu müsahibə 2005-ci ildə yenidən nəşr olundu. O, "Swinging London" dizaynerinə sual verərək modanın bəzi icazəli elementlərini şübhə altına aldı və Kvantdan soruşdu:
"Siz razılaşardınızmı ki, memarlıqda brutallıq olduğu kimi... bu gün dəbdə də brutallıq elementi var?"[4]
1997-ci ildə The Guardian qəzetində Veronika Horvell tərəfindən yazılmış nekroloqda qeyd edilirdi ki, Edburgem özü modaya həddindən artıq düşkün deyildi və əsasən "Dizayn Şurası tərzi" geyimlərə üstünlük verirdi. Lakin Fiona Makkarti bu ifadəni ədalətsiz sayaraq, ona cavab məktubunda belə yazmışdı:
"O, 1960-cı illərdə mənim bir ziyafətimə qatıldıqda, sanki qürub etmiş bir sürgün Polşa qrafinasına bənzəyirdi – tünd qırmızı məxmər geyimdə, boynunda qat-qat büzmələr ilə."[5]
Geyimdəki trendləri işıqlandırmaqla yanaşı, Edburgem moda sənayesi ilə də əməkdaşlıq edirdi və London Moda Kollecinin rəhbərlərindən biri kimi fəaliyyət göstərirdi.
Britaniya Kitabxanasının kataloqunda onun aşağıdakı əsərlərinə təsadüf etmək olar: