Fransisk Ksaveri
 | Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
| Fransisk Xavier | |
|---|---|
| Francisco de Jasso y Azpilicueta | |
 | |
| Rütbə | müqəddəs |
| Doğum tarixi | |
| Vəfat tarixi | (46 yaşında) |
| Kanonlaşdırılıb | 12 May 1622 |
| Xatirə günü | 3 Dekabr |
| Himayədar | missionerlər |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Fransisk Ksaveri (lat. Franciscus Xaverius, Fransisko Xavyer, isp. Francisco (de) Javier, bask Frantzisko Xabierkoa, doğum adı: Fransisko de Xassa i Aspilikueta, isp. Francisco de Jasso y Azpilicueta; 7 aprel 1506[1][2] – 3 dekabr 1552) — katolik müqəddəs və missioner, Yezuit Ordeninin qurucularından biri. O, Yaponiyaya gedən ilk katolik missioner idi.
Fransisk İqnati Loyola ilə birlikdə 12 mart 1622-ci ildə Papa XV Qriqori tərəfindən müqəddəs elan edilmişdir. Lizyölü Tereza ilə birlikdə o, katolik missionerlərin himayədarıdır.
Həyat hekayəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Fransiskn 7 aprel 1506-cı ildə İspaniyanın şimalındakı Sangüesa şəhərindəki Xavier qəsrində 5 uşaqlı bir ailənin ən kiçiyi olaraq anadan olmuşdur. 1525-ci ilin yayında o, ilk təhsilini aldığı Francisco de Xavier qəsrini evinə qayıtmamaq şərti ilə tərk etdi və qərbi Avropanın ən yaxşı universiteti olan Paris Universitetində fəlsəfə təhsili alır.
Parisdəki təhsil müddətindən sonra fəlsəfə tədrisi vermiş və bu sahədəki uğurlarına görə təriflənmişdir. Təhsilini inkişaf etdirmək üçün Parisə gələn Loyolalı İqnatius Fransiskə qarşı duyduğu dostluq və heyranlıqdan həzz almağa başladı və onlar eyni evdə yaşamağa qərar verdilər. İqnasio, Fransiskoya həyatda ən vacib şeyin sosial uğurun arxasınca qaçmaq deyil, “ruhunu xilas etmək” olduğunu başa düşməyə kömək edərək, tədricən onu dəyişdirməyi bacarır.
15 avqust 1534-cü ildə Fransisk Loyolalı İqnatius və 5 dostu ilə birlikdə öz qərarları ilə özlərini Allaha xidmətə həsr etmək qərarına gəldilər. Və bu tarix həm də İsa Cəmiyyətinin (Yezuit ordeni) təməlinin qoyulduğu gündür.
1536-cı ilin noyabrında Parisdən ayrılaraq, yanvarda Venesiyada gəlir. Bu şəhərdə o, digər erkən yezuitlərlə tanış olur. Onlar şəhərdəki xəstəxanada işləyir, Qüdsə getmək üçün vaxt gözləyirlər. Osmanlılara qarşı müharibə davam etdiyi üçün onlar sonda Qüdsə gedə bilmirlər, sonra isv Papanın xidmətində olmaq istədikləri üçün Romaya gedirlər.
1537-ci ildə kahinlik rütbəsi aldıqdan sonra Fransisk Romada İqnatiusun katibi oldu. İqnatius onu Hindistana təyin edəndə çox sevinmişdir. Fransisk o vaxt Hindistanın qərb sahilində Portuqaliyanın ticarət bölməsi olan Qoada işə başlayır. Daha sonra o, Papanın bölgədəki nümayəndəsi olur. Bu missiyadan sonra o, missioner missiyası ilə Yaponiyaya gedir.
Yaponiyada inanılmaz çətinliklərlə qarşılaşır. Danışıq dilini bilməməsi, yapon dilində yazılmış xristian kitablarının olmaması, hakimiyyətin təqibləri, xalqın etimadsızlığı, buddist rahiblərlə rəqabət onu çətin vəziyyətə salmışdı. Çətinliklərinə baxmayaraq, o, Müjdəni əlli iki krallıqda yaydı və on bir il ərzində yüzlərlə yaponu vəftiz etdi. O, çox güman ki, həddindən artıq zəiflikdən Çində vəfat etdi. Onun məzarı indiki Qoadadır.
Onun yazıları
[redaktə | mənbəni redaktə et]Bu gün bizdə Fransisk Ksaveri tərəfindən yazılmış 130-dan çox məktub və təlimat var. Fransisk Ksaverinin məktubları həmişə istər şəxsi, istərsə də böyük kütlələrə olsun böyük auduteriyaya ünvanlanmış kimidir. Onun bir çox məktubları oxunmuş, köçürülmüş, təkrar surətdə köçürülmüş, latın və başqa dillərə tərcümə edilmişdir. İlk nəşr olunan mühüm məktub 1544-cü ildə Hindistandan Romadakı dostlarına yazdığı məktub idi. Məktubları onun şəxsiyyətini və üsullarını anlamaq üçün vacibdir, eləcə də Uzaq Şərqdə xristianlığın əsaslarını və təbliğatını başa düşmək üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Fransisk Ksaverinin şövqü və mərhəməti məktublarında üzə çıxır. Onun əsas maraqlarından biri Hindistana gəlməmişdən əvvəl vəftiz olunmuş yerlilərin qayğısına qalmaq idi. O, bu yeni ibadət edənlərə lazımi təhsil almaq üçün təlimatlara sahib ən azı üç dərslik yazdı. O, yerliləri portuqalların hərisliyindən qorumaq və yeni qəbul olunmuş dinlərini qoruya bilmələri üçün Portuqaliya kralından kömək istəmişdir.
Məktublar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- 26 yanvar 1549-cu ildə Portuqaliya kralı III. Juana yazılmışdır:
“ Zati-aliləri üçün təfərrüatları ifadə etməsək də, xristianlar, bizim dinimizə gələnləri . . . . Mən kapitanların və tacirlərin onlara kömək etmək vəzifəsi olsa da, çəkdikləri təhqirləri və yaralarını yazıram. Bu dözülməz və bir növ şəhidlikdir, səbirli olmaq və bütün qazanc və səylərin getdiyini seyr etmək. . ”
- 5 noyabr 1549-cu ildə Yaponiyadan Hindistanda qalmış yezuit yoldaşlarına məktub yazdı. Yapon xalqının təsviri onun Yaponiyaya olan heyranlığının nə dərəcədə olduğunu göstərir.
“ Yaponların çox yaxşı davranışları var; Onların hamısı xeyirxahdır, heç bir pisliyi yoxdur. Onların gözəl ləyaqət hissi var və şərəfi hər şeydən üstün tuturlar. Bu, adətən, kasıblar üçün ağladıqları bir vəziyyət deyil. . . Bir-birlərinə münasibətdə çox hörmətlidirlər. . . Heç bir zədəyə, təhqiramiz sözlərə dözmürlər... Orta dərəcədə yeyirlər, amma bir az çox içdiklərini söyləmək olar. . . Onlar heç vaxt qumar oynamırlar və bunu ayıb sayırlar. . . İnsanların əksəriyyəti oxuyub yaza bilir. . . Onların birdən çox həyat yoldaşı yoxdur... Yaxşı niyyətli, ünsiyyətcil, öyrənməyə həvəsli insanlardır. . ”
Təlimatlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Onun 1522-ci ildə təvazökarlıqla bağlı yazıları bütün yezuitlər üçün istinad nöqtəsi olaraq qaldı.
“ Hər şeydən əvvəl, təbliğdə böyük təvazökarlığa nail olmaq üçün hər şeyi ən mükəmməl şəkildə Allaha aid etməlidir. Sonra, Allahın insanlara Öz sözlərini eşitmək üçün həsr etdiyini və təbliğ etmək və eşitmək üçün mənə lütf verdiyini görəndə insanları təsəvvür edirəm. Mən özümü böyük təvazökarlıq içində saxlamağa məcburam, çünki verdiyim moizə məndən deyil, Allah tərəfindən təmənnasız olaraq verilir... Öz eyblərimdən, günahlarımdan, faydasızlıqlarımdan, nöqsanlarımdan başqa heç nə bilməməyə diqqət edirəm. və nankorluq... İnsanların qəlbindən olan Allah qarşısında daxilən zəlil oluram, nə olduğunu bilirəm və moizələrimdə, çıxışlarımda, əsərlərimdə heç kimi incitməməyə son dərəcə diqqət yetirirəm, insanların qarşısında özümü alçaldıram. . . Hər kəs diqqət etməlidir; Ciddi fikirləşsək, öz çatışmazlıqlarımızdan başqa lovğalanacaq bir şeyimiz yoxdur”.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ BeWeB.
- ↑ Diccionario biográfico español (isp.). Real Academia de la Historia, 2011.