German Titov

German Stepanoviç Titov (11 sentyabr 1935[1][2][…] – 20 sentyabr 2000[2][3][…], Moskva[4]) — sovet kosmonavtı, uzunmüddətli kosmik uçuş həyata keçirən ilk insan (bir gündən çox),[5] SSRİ-nin ikinci kosmonavtı və dünyada orbital kosmik uçuş həyata keçirən ikinci şəxsdir. O, orbitdə kosmik uçuş həyata keçirən tarixdə ən gənc insan olmuşdur. 9 avqust 1961-ci ildə ona Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adı verilmişdir.[6][7] Titov, Yuri Qaqarinin ehtiyat kosmonavtı (dublyoru) olmuş və hərbi elmlər doktoru elmi dərəcəsi almışdır.[8]

German Titov
Герман Степанович Титов
Digər adı Titov
Doğum tarixi
11 sentyabr 1935(1935-09-11)
Doğum yeri Verxneye Jilino, Altay diyarı, SSRİ
Vəfat tarixi (65 yaşında)
Vəfat yeri Moskva, Rusiya
Vəfat səbəbi ürək çatışmazlığı
Dəfn yeri Novodeviçye qəbiristanlığı, Moskva
Təhsili
Fəaliyyəti pilot, kosmonavt, yazıçı, siyasətçi, hərbi qulluqçu, alim, Rusiya Federasiyası Dövlət Dumasının deputatı[d]
Partiyası
Tanınır Vostok-2 missiyası ilə kosmosa uçan ikinci insan
Mükafatları Lenin Ordeni (iki dəfə)
İmza
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Kosmosdakı nailiyyətləri

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Titov Yer ətrafında 17 dövrəni tamamlayaraq 25 saatdan çox kosmosda qalmışdır. O, kosmosda ilk dəfə yatan və kosmik xəstəlikdən əziyyət çəkən şəxs olmuşdur.[9] Titov orbitdə əl ilə Yer kürəsinin şəkillərini çəkən ilk insan olmuş və peşəkar səviyyəli kino kamerası ilə 10 dəqiqəlik video çəkmişdir. O, 6 avqust 1961-ci ildə "Vostok-2" ilə kosmosa uçaraq Yer ətrafında dövr edən ikinci insan olmuşdur. Titov 25 yaşında kosmosa uçaraq orbitdə səyahət edən ən gənc insandır. Eyni zamanda o, bu rekordu suborbital uçuş həyata keçirən şəxslər istisna olmaqla, hələ də orbitdə səyahət edən ən gənc şəxs olaraq əlində saxlayır.[10][11][12][13][14]

Erkən həyatı və təhsili

[redaktə | vikimətni redaktə et]

German Titov 1935-ci ildə Altay diyarında yerləşən Verxneye Jilino kəndində anadan olmuşdur. Stalinqrad Hərbi Aviasiya Məktəbini bitirdikdən sonra 1960-cı ildə kosmonavt təlimlərinə qatılmışdır. O, 6 avqust 1961-ci ildə "Vostok-2" ilə kosmosa uçaraq Yer ətrafında dövr edən ikinci insan olmuşdur. Titov 25 yaşında kosmosa uçaraq orbitdə səyahət edən ən gənc insan olmuşdur. Eyni zamanda o, bu rekordu suborbital uçuş həyata keçirən şəxslər istisna olmaqla, hələ də orbitdə səyahət edən ən gənc şəxs olaraq əlində saxlayır.

Sovet kosmik proqramındakı rolu

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Yuri Qaqarinin 1968-ci ildəki qəzasından sonra Titovun test pilotu kimi karyerası bitmişdir. Lakin o, "Spiral" orbital təyyarə layihəsində iştirak etmiş və Sovet kosmik proqramında mühüm rol oynamışdır.

Şəxsi həyatı

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Titov idmana böyük maraq göstərmiş, xüsusilə gimnastika ilə məşğul olmuşdur. O, Sovet İttifaqının Kommunist Partiyasının üzvü olmuş və kosmonavt yoldaşları ilə birlikdə fəal şəkildə idmanla məşğul olmuşdur.

Mükafatlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Gherman Titov aşağıdakı mükafatlarla təltif edilmişdir:

  • -Bolqarıstan, Monqolustan və Vyetnamın fəxri mükafatları

Ölümü

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Gherman Titov 20 sentyabr 2000-ci ildə Moskva şəhərində ürək tutmasından vəfat etmiş[15] və Novodeviçi Qəbiristanlığında dəfn edilmişdir.

İstinadlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. ↑ Титов Герман Степанович // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  2. ↑ 1 2 German Stepanowitsch Titow // filmportal.de. 2005.
  3. ↑ Brozović D., Ladan T. German Stepanovič Titov // Hrvatska enciklopedija (xorv.). LZMK, 1999. 9272 s.
  4. ↑ http://cultureru.com/category/music/moscow-conservatorie/page/6/.
  5. ↑ "Титов Герман Степанович" (rus). TASS. 2024-08-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 dekabr 2024.
  6. ↑ "Герман Степанович Титов" (rus). Герои страны. 2023-05-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 dekabr 2024.
  7. ↑ "Титов Герман Степанович" (rus). TASS. 2024-08-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 dekabr 2024.
  8. ↑ "Герман Степанович Титов" (rus). Астронавты мира. 2024-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 dekabr 2024.
  9. ↑ "Владимир Титов: испытание космосом" (rus). Государственный музей истории космонавтики. 2023-05-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 dekabr 2024.
  10. ↑ "Adına görə kosmosu fəth edən ilk insan titulunu əldən verən kosmonavt Titovun həyat yolu" (az.). Musavat. İstifadə tarixi: 11 dekabr 2024.
  11. ↑ "Germana həsr olunmuş səhifələr" (az.). Azərbaycan Milli Kitabxanası. İstifadə tarixi: 11 dekabr 2024.
  12. ↑ "Germana həsr olunmuş səhifələr" (az.). SIA.az. İstifadə tarixi: 11 dekabr 2024.
  13. ↑ "Germán Titov: "Sumqayıtda biz hamımız bir komandayıq" - 42 ildən sonra yayımlanan müsahibə fotoları" (az.). Xeberle.com. 2020-02-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 dekabr 2024.
  14. ↑ "Gherman Titov, Second Man in Space, Dies at 65" (ingilis). Los Angeles Times. 2024-11-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 dekabr 2024.