Handle System

Handle System — unikal rəqəmsal identifikatorların idarə olunması üçün yaradılmış qlobal sistemdir. Bu sistem 1995-ci ildə İnternetdə rəqəmsal obyektlərin etibarlı şəkildə identifikasiyası və idarəsi məqsədilə ABŞ-ın Corporation for National Research Initiatives (CNRI) təşkilatı tərəfindən yaradılmışdır.^[1] Handle System-in yaradılması İnternetdə genişlənən məlumat axınını idarə etmək və rəqəmsal resurslara daha effektiv şəkildə çıxış təmin etmək zərurətindən irəli gəlirdi.^[2]

Sistem unikal identifikatorlar vasitəsilə rəqəmsal resursların saxlanıldığı yerə deyil, onların məzmununa əsaslanaraq axtarış etməyə imkan verir. Handle identifikatorları resursların uzun müddət mövcudluğunu və qlobal səviyyədə idarə edilməsini təmin edir. Bu yanaşma tədqiqat məqalələri, elmi məlumat bazaları, rəqəmsal arxivlər və digər sahələrdə geniş istifadə olunur. Handle System-in əsasında "Digital Object Architecture" konsepsiyası dayanır və bu, həm tədqiqatçılar, həm də təşkilatlar üçün rəqəmsal resursların effektiv idarəsini mümkün edir.^[3]

CNRI-nin qurucusu və rəhbəri Robert Elliot Kan, Handle System-in yaradılmasında əsas rol oynamışdır. Robert Kan həmçinin İnternetin əsas texnoloji prinsiplərindən biri olan TCP/IP protokolunun həmmüəlliflərindən biri kimi tanınır.^[4]

"Handle System"i ilk dəfə 1994-cü ilin payızında tətbiq edilib və yeni “Çox Profilli Administrator” (MPA) iş rejimi tətbiq olunan 2015-ci ilin dekabrına qədər CNRI tərəfindən idarə edilib və idarə olunub. DONA Vəqfi hazırda Qlobal Tutacaq Reyestrini idarə edir və MPA-ları, o cümlədən CNRI və Beynəlxalq DOI Fondunu akkreditə edir. Sistem hazırda əsasən elmi,^[5] peşəkar və dövlət sənədlərinə və digər informasiya resurslarına daxil olmaq üçün istifadə olunan Rəqəmsal Obyekt İdentifikatorları (DOI) və DSpace kimi idarə əsaslı sistemlər üçün əsas infrastrukturu təmin edir.^[6]

İstinadlar

1. "Kahn/Wilensky Architecture". CNRI. 1995-05-13. İstifadə tarixi: 2013-03-13.
2. Handle System Overview. IETF. doi:10.17487/RFC3650. RFC 3650.
3. "Digital Object Identifier System". doi.org.
4. Handle System Protocol (ver 2.1) Specification. IETF. doi:10.17487/RFC3652. RFC 3652.
5. "handle.net". handle.net. İstifadə tarixi: 2013-03-13.
6. "About "info" URIs – Frequently Asked Questions". Info-uri.info. İstifadə tarixi: 2013-03-13.

Xarici keçidlər

• handle.net — rəsmi saytı