Hayle Selassi
| Hayle Selassi | |
|---|---|
| amh. ኃይለ፡ ሥላሴ | |
 | |
| Doğum tarixi | 23 iyul 1892[1][2][…] |
| Vəfat tarixi | 27 avqust 1975[3][1][…] (83 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, monarx |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Hayle Selassi (Amharca ቀዳማዊ ኃይለ ሥላሴ, Üçləmənin gücü[4]), əsl adı Tafari Makonnen (ተፈሪ መኮነን)[5], (d. 23 iyul 1892 — ö. 27 avqust 1975) — Efiopiyanın son imperatoru (1930–1974).
Yamaykada H. I. M. (His Imperial Majesty) olaraq tanınır. Ləqəbi Nequse Neqest (Krallar kralı) idi və özünü Süleymanın 225-ci xələfi olaraq tanıdırdı. Ölkəsinin modernləşməsinə öndərlik edərək İkinci Dünya müharibəsi sonrası Afrika siyasi həyatında əhəmiyyətli bir mövqe əldə etməsini təmin etmiş və Əddis-Əbəbəyı Afrika Birliyi Təşkilatının (OAU) əsas mərkəzi vəziyyətinə gətirmişdir. 1974-cü ildə SSRİ-nin dəstəyi baş verən hərbi çevrilişlə taxtdan salınmışdır.
Həyatı
[redaktə | vikimətni redaktə et]Tafari Makonnen adıyla şərqdəki bir əyalət olan Harerdə oranın qubernatorunun oğlu olaraq dünyaya gəlib. Xristian-Pravoslav aristokratiyanın ayaqlanmasıyla ölən əski kral II Menelikin və orta qüvvələrin dəstəkçisi olaraq tanınan dəstəkçisi V İyasu Liul Liy, 2 noyabr 1930-cu ildə aşaraq I. Hayle Selassi adıyla iqtidara gəlmişdir.
Yamaykada ortaya çıxan Pan-Afrikali fikirli Rastafari inancında bir peyğəmbər olaraq qəbul edilir.
İstinadlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]- ↑ 1 2 Haile Selassie I // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ Haile Selassie I. // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- ↑ 1 2 Хайле Селассие I (rus.). / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Gates, Henry Louis and Appiah, Anthony. Africana: The Encyclopedia of the African and African American Experience. 1999, page 902.
- ↑ Melvin Eugene Page, Penny M. Sonnenburg. Colonialism: an international, social, cultural, and political encyclopedia. Volume 1. ABC-CLIO. 2003. səh. 247. ISBN 9781576073353. 2013-05-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-10-05.
Qaynaqlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]- Fage, J. D., Roberts, A. D., and Oliver, Roland Anthony. The Cambridge History of Africa: From 1905 to 1940, Volume 7. Cambridge: Press Sindicate of the University of Cambridge. 1994. ISBN 0-521-22505-1.
- Haile Selassie I. My Life and Ethiopia's Progress: The Autobiography of Emperor Haile Selassie I. Translated from Amharic by Edward Ullendorff. New York: Frontline Books, 1999. ISBN 0-948390-40-9
- Paul B. Henze. "The Rise of Haile Selassie: Time of Troubles, Regent, Emperor, Exile" and "Ethiopia in the Modern World: Haile Selassie from Triumph to Tragedy" in Layers of Time: A History of Ethiopia. New York: Palgrave, 2000. ISBN 0-312-22719-1
- Ryszard Kapuściński, The Emperor: Downfall of an Autocrat. 1978. ISBN 0-679-72203-3
- Marcus, Harold G. A History of Ethiopia. London: University of California Press. 1994. səh. 316. ISBN 0-520-22479-5.
- Dread, The Rastafarians of Jamaica, by Joseph Owens ISBN 0-435-98650-3
- Haile Selassie I : Ethiopia's Lion of Judah, 1979, ISBN 0-88229-342-7
- Haile Selassie's war : the Italian-Ethiopian Campaign, 1935–1941, 1984, ISBN 0-394-54222-3
- Haile Selassie, western education, and political revolution in Ethiopia, 2006, ISBN 978-1-934043-20-2
Xarici keçidlər
[redaktə | vikimətni redaktə et]
- Ethiopian Treasures – Emperor Haile Selassie I – The Ethiopian Revolution Arxivləşdirilib 2008-12-27 at the Wayback Machine
- Imperial Crown Council of Ethiopia Arxivləşdirilib 2005-02-07 at the Wayback Machine
- Speech to the League of Nations, June 1936 (full text)
- Rare and Unseen: Haile Selassie Arxivləşdirilib 2011-12-13 at the Wayback Machine – slideshow by Life magazine
- Marcus Garvey's prophecy of Haile Selassie I as the returned messiah
- Haile Selassie I and the Italo-Ethiopian war
- Haile Selassie I, the Later Years
- A critical look at the reign of Emperor Haile Selassie I of Ethiopia
- BBC article, memories of his personal servant
- Watch News Reel: His Imperial Majesty, Emperor Haile Selassie I of Ethiopia visits Jamaica, 21 April 1966 Arxivləşdirilib 14 mart 2008 at the Wayback Machine
- Ba Beta Kristiyan Haile Selassie I – The Church of Haile Selassie I
- Haile Selassie I Speaks -Text & Audio- Arxivləşdirilib 2008-05-24 at the Wayback Machine
- "Distressed Negus". Time Magazine. 15 November 1937. 9 October 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 January 2010.