I Vologez

I Vologez
Parfiya çarı
51 – 78
Əvvəlki	II Vonon
Sonrakı	II Pakor
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	25
Vəfat tarixi	78
Fəaliyyəti	monarx
Atası	II Vonon
Uşaqları	II Vardan
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

I Vologez (parf 𐭅𐭋𐭂𐭔; Valaqaş; 25 – 78) — eramızdan əvvəl 51–78-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş Parfiya çarı. Parfiya çarı II Vononun yunan konkubinasından olan oğlu idi^[1] və atasının ölümündən sonra, 51-ci ildə taxta çıxmışdır.^[2] Atropat Midiyasının hakimiyyətini qardaşı II Pakora verdikdən sonra o, digər qardaşı I Trdat üçün Ermənistanı işğal etmişdir. Bu, Roma ilə Parfiya arasında uzun illər müharibələrə səbəb olmuş (54–63) və Roma sərkərdəsi Korbulonun Ermənistanı fəth etməsi ilə nəticələnmişdir.^[3]

Vologezin gücü daki və sak tayfalarının hücumu, hirkanlıların üsyanı və oğlu II Vardanın taxta olan iddiaları ilə zəifləmişdir. İosif Flavi qeyd edir ki, onu şərq tayfalarının işğalından Adiabena vassal kralı xilas etmişdir. Trdatın Ermənistan çarı kimi tanınmasından sonra sülh bərpa olunmuş, lakin razılaşmaya görə, Trdat Romanın vassal kralı olmalı idi. O, imperator Neronun dövründə Romaya getmiş və ondan kral diademini təntənəli şəkildə almışdır. Həmin andan etibarən arşakunilər sülaləsi Ermənistanın yeni hakim sülaləsi olmuşdur.^[3]

İstinadlar

1. Bivar, 1983. səh. 79
2. Gregoratti, 2018. səh. 1
3. Dąbrowa, 2007. səh. 125; Dąbrowa, 2010. səh. 34; Schippmann, 1987. səh. 221–224

Əlavə ədəbiyyat

Qədim

• Korneli Tasit, Annallar

Müasir

• Alemany, Agustí. Sources on the Alans: A Critical Compilation. BRILL. 2000. ISBN 9789004114425.
• Chaumont, M. L. Armenia and Iran ii. The pre-Islamic period // Encyclopaedia Iranica, Vol. II, Fasc. 4. 1986. 418–438.
• Chaumont, M. L.; Schippmann, K. Balāš // Encyclopaedia Iranica, Vol. III, Fasc. 6. 1988. 574–580.
• Curtis, Vesta Sarkhosh. "Religious iconography on ancient Iranian coins". Journal of Late Antiquity. London. 2007a: 413–434.
• Curtis, Vesta Sarkhosh, The Iranian Revival in the Parthian Period // Curtis, Vesta Sarkhosh and Sarah Stewart (redaktor), The Age of the Parthians: The Ideas of Iran, 2, London & New York: I.B. Tauris & Co Ltd., in association with the London Middle East Institute at SOAS and the British Museum, 2007b, 7–25, ISBN 978-1-84511-406-0.
• Curtis, Vesta Sarkhosh. Parthian coins: Kingship and Divine Glory // The Parthian Empire and its Religions. 2012. 67–83. ISBN 978-3-940598-13-4.
• Curtis, Vesta Sarkhosh. Ancient Iranian Motifs and Zoroastrian Iconography // Williams, Markus; Stewart, Sarah; Hintze, Almut (redaktorlar ). The Zoroastrian Flame Exploring Religion, History and Tradition. I.B. Tauris. 2016. 179–203. ISBN 978-0-85772-815-9.
• Dąbrowa, Edward. "The Parthian Kingship". History of the Ancient Near East / Monographs. XI. 2007: 123–134.
• Dąbrowa, Edward. "The Arsacids and their State". XI. 2010: 21–52.
• Dąbrowa, Edward. The Arsacid Empire // Daryaee, Touraj (redaktor). The Oxford Handbook of Iranian History. Oxford University Press. 2012. 1–432. ISBN 978-0-19-987575-7.
• Dąbrowa, Edward. "The Parthian Aristocracy: its Social Position and Political Activity". Parthica. 15. 2013: 53–62.
• Dąbrowa, Edward. "Tacitus on the Parthians". 2017: 171–189.
• Dąbrowa, Edward. "Arsacid Dynastic Marriages". Electrum. 25. 2018: 73–83. doi:10.4467/20800909EL.18.005.8925.
• Garthwaite, Gene Ralph, The Persians, Oxford & Carlton: Blackwell Publishing, Ltd., 2005, ISBN 978-1-55786-860-2
• Gregoratti, Leonardo. "The Parthian Empire: Romans, Jews, Nomads, and Chinese on the Silk Road". Journal of Late Antiquity. London. 2014: 43–70.
• Gregoratti, Leonardo. The Arsacid Empire // Daryaee, Touraj (redaktor). King of the Seven Climes: A History of the Ancient Iranian World (3000 BCE – 651 CE). UCI Jordan Center for Persian Studies. 2017. 1–236. ISBN 978-0-692-86440-1.
• Gregoratti, Leonardo. Vologases I // Bagnall, Roger (redaktor). The Encyclopedia of Ancient History. Leiden: John Wiley & Sons. 2018.
• Kia, Mehrdad. The Persian Empire: A Historical Encyclopedia [2 volumes]. ABC-CLIO. 2016. ISBN 978-1-61069-391-2.
• Marciak, Michał. Sophene, Gordyene, and Adiabene: Three Regna Minora of Northern Mesopotamia Between East and West. BRILL. 2017. ISBN 9789004350724.
• Olbrycht, Marek Jan. "Parthian King's tiara – Numismatic evidence and some aspects of Arsacid political ideology". Notae Numismaticae. 2. 1997: 27–61.
• Olbrycht, Marek Jan. "Vologases I and Pakoros II in Parthia". 7. 2013: 280–286.
• Olbrycht, Marek Jan. Arsacid Iran and the nomads of Central Asia – Ways of cultural transfer // Complexity of Interaction along the Eurasian Steppe Zone in the First Millenium CE. Bonn Contributions to Asian Archaeology. 7. Bonn. 2015. 333–390.
• Olbrycht, Marek Jan. Dynastic Connections in the Arsacid Empire and the Origins of the House of Sāsān // Curtis, Vesta Sarkhosh; Pendleton, Elizabeth J.; Alram, Michael; Daryaee, Touraj (redaktorlar ). The Parthian and Early Sasanian Empires: Adaptation and Expansion. Oxbow Books. 2016. ISBN 978-1-78570-208-2.
• Rezakhani, Khodadad. Arsacid, Elymaean, and Persid Coinage // Potts, Daniel T. (redaktor). The Oxford Handbook of Ancient Iran. Oxford University Press. 2013. ISBN 978-0-19-973330-9.
• Schmitt, Rüdiger. Personal Names, Iranian iv. Parthian Period // Encyclopaedia Iranica. 2005.
• Schlumberger, Daniel, Parthian Art // Yarshater, Ehsan (redaktor), Cambridge History of Iran, 3, London & New York: Cambridge University Press, 1983, 1027–1054, ISBN 978-0-521-20092-9.
• Schippmann, K. Azerbaijan iii. Pre-Islamic History // Encyclopaedia Iranica, Vol. III, Fasc. 2. 1987. 221–224.
• Shayegan, M. Rahim. Arsacids and Sasanians: Political Ideology in Post-Hellenistic and Late Antique Persia. Cambridge University Press. 2011. 1–539. ISBN 978-0-521-76641-8.
• Gregoratti, Leonardo. A Tale of Two Great Kings: Artabanus and Vologaeses // Krasnowolska, A. (redaktor). Studies on the Iranian World: Before Islam: Medieval and Modern, Vol. 1. Kraków: Jagiellonian University Press. 2015. 203–210.