Jak Düboşe

Jak Düboşe
Jacques Dubochet[1]
Doğum tarixi 8 iyun 1942(1942-06-08)[2][3][…] (82 yaş)
Doğum yeri
İş yerləri
Təhsili
Mükafatları Kimya üzrə "Nobel" mükafatı
unil.ch/dubochet
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Jak Düboşe (fr. Jacques Dubochet, 8 iyun 1942[2][3][…], Eql[d], Vo kantonu[1]) — isveçrəli biofizik, kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı (2017 il).[7]

Bioqrafiyası

[redaktə | vikimətni redaktə et]

1948–1955-ci illərdə ibtidai məktəbdə oxumuş, alətlərin: bıçaq, iynə, sap, kibritin köməyi ilə elmi öyrənmişdir. 1962-ci ildə məktəb imtahanını verdi. 1967-ci ildə bioloq oldu. 1969-cu ildə Cenevrədə molekulyar bioloq kimi sertifikat almışdır. 1973-cü ildə biofizika elmləri doktoru. 1978-ci ildə Haydelberqdə işləyib. 1988-ci ildən Lozanna Universitetinin professoru. Həyat yoldaşı, qızı və iki nəvəsi var.

İsveçrə Sosialist Partiyasının üzvü, onu Morj şəhərinin yerli şurasında təmsil edir.

Böyük babası — Jak-Julien Düboşe (1798–1868 il), L'Illustration qəzetinin naşiri olub.

Karyerası

[redaktə | vikimətni redaktə et]

J. Düboşe 1962-ci ildə Lozannanın Politexnik institutunda fizika üzrə təhsil almağa başladı və 1967-ci ildə fiziki mühəndislik dərəcəsi ilə bitirdi. 1969-cu ildə Cenevrə Universitetində Molekulyar Biologiya üzrə Sertifikat aldı və sonra DNT elektron mikroskopiyasını öyrənməyə başladı. 1973-cü ildə Cenevrə Universitetində və Bazel Universitetində biofizika üzrə dissertasiyasını yazıb müdafiə edərək fəlsəfə doktoru dərəcəsini almişdir.[8]

1978–1987-ci illərdə J. Düboşe o vaxt Qərbi Almaniyanın bir hissəsi olan Heydelberqdəki Avropa Molekulyar Biologiya Laboratoriyasında qrup rəhbəri işləyib. 1987–2007-ci illərdə Lozanna Universitetinin professoru olub.[9] 2007-ci ildə 65 yaşında təqaüdə çıxdı və Lozanna Universitetinin fəxri professoru oldu.

J. Düboşe karyerası ərzində krioelektron mikroskopiya, krioelektron tomoqrafiya və şüşə kəsikli krioelektron mikroskopiya sahələrində texnologiyalar inkişaf etdirmişdir.[10][11][12][13] Bu texnologiyalar zülal kompleksləri və ya viral hissəciklər kimi fərdi bioloji strukturları vizuallaşdırmaq üçün istifadə olunur.[14] Lozannada o, alimlərin sosial məsələlərə dair məlumatlılığının artırılmasına yönəlmiş təşəbbüslərdə iştirak edirdi.[15][16]

2014-cü ildə J. Düboşe EMBL-dən Lennart Filipson Mükafatını aldı.[17] 2015-ci ildə karyerası haqqında yazan EMBL-dəki həmkarı professor Garet izah etdi: "Jak bir vizyona sahib idi. O, suyun nazik təbəqələrini kristalların əmələ gəlməyə vaxtı olmadan tez dondurmağın bir yolunu tapdı, zaman keçdikcə bu texnika təbiət elmlərində tədqiqatlar üçün getdikcə daha çox əhəmiyyət kəsb etdi və bu Nobel mükafatına layiq görüldü".[18]

İstinadlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 Deutsche Nationalbibliothek Record #1089123469 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
  2. ↑ 1 2 https://web.archive.org/web/20190829234206/https://www.unil.ch/central/files/live/sites/central/files/recherche/honorariats/prof_hon_2007.pdf (fr.). / Université de Lausanne P. 13.
  3. ↑ 1 2 Rogers K. Jacques Dubochet // Encyclopædia Britannica (ing.).
  4. ↑ 1 2 https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/2017/press.html.
  5. ↑ 1 2 ORCID Public Data File 2021. 2021. doi:10.23640/07243.16750535.V1
  6. ↑ 1 2 ORCID Public Data File 2021. 2021. doi:10.23640/07243.16750535.V1
  7. ↑ Аня Грушина. Увидеть с точностью до атома // Наука и жизнь. — 2017. — № 12. — С. 2–8. Архивировано 23 декабря 2017 года.
  8. ↑ "Проф. Жак Дюбоше – почетный профессор биофизики [curriculum vitae]". Университет Лозанны. Архивировано изоригинала4 октября 2017 г.. Получено 4 октября 2017 г
  9. ↑ "Nouveaux professeurs honoraires 2007"[Новые почетные профессора](PDF) (на французском). Университет Лозанны. стр. 13. Архивировано изоригинала(PDF)5 октября 2017г. Получено 4 октября 2017г
  10. ↑ "Награды выпускникам". EMBL. Получено 4 октября 2017 г.
  11. ↑ Дубоше, Дж.; Лепо, Ж.; Фриман, Р.; Берриман, Дж. А.; Гомо, Ж.-К. (декабрь 1982 г.). "Электронная микроскопия замороженной воды и водных растворов" . Журнал микроскопии . 128 (3): 219–237. дои : 10.1111/j.1365–2818.1982.tb04625.x . S2CID 56235338 .
  12. ↑ Дубоше, Дж.; МакДауэлл, AW (декабрь 1981 г.). "Витрификация чистой воды для электронной микроскопии" . Журнал микроскопии . 124 (3): 3–4. doi : 10.1111/j.1365–2818.1981.tb02483.x . S2CID 96725200 .
  13. ↑ Дюбоше, Жак (март 2012 г.). "Крио-ЭМ — первые тридцать лет". Журнал микроскопии . 245 (3): 221–224. doi : 10.1111 /j.1365–2818.2011.03569.x . PMID 22457877. S2CID 30869924 .
  14. ↑ Уилсон, Розмари; Гриствуд, Алан (24 августа 2015 г.)."Наука, общество и счастливая случайность". Европейская лаборатория молекулярной биологии. Получено 4 октября 2017 г..
  15. ↑ Дюбоше, Жак (январь 2008 г.). "Гражданские биологи. Опыт Лозанны" . EMBO Reports . 9 (1): 5–9. doi : 10.1038 /sj.embor.7401146 . PMC 2246622. PMID 18174891 .
  16. ↑ Дюбоше, Жак (апрель 2003 г.). "Обучение ученых быть гражданами" . EMBO Reports . 4 (4): 330–332. doi : 10.1038 /sj.embor.embor810 . PMC 1319166. PMID 12671671
  17. ↑ "Награды выпускникам". EMBL. Получено 4 октября 2017 г
  18. ↑ Уилсон, Розмари; Гриствуд, Алан (24 августа 2015 г.)."Наука, общество и счастливая случайность". Европейская лаборатория молекулярной биологии. Получено 4 октября 2017 г.

Xarici keçidlər

[redaktə | vikimətni redaktə et]