Karen Ulenbek

Karen Ulenbek
ing. Karen Uhlenbeck
Doğum adı	Karen Keskulla
Doğum tarixi	24 avqust 1942(1942-08-24)[1][2]^[…] (82 yaş)
Doğum yeri	Klivlend, Kayahoqa qraflığı^[d], Ohayo, ABŞ[9]
Elm sahələri	qismən diferensial tənlik^[d], riyazi analiz, həndəsə, riyazi fizika
Elmi dərəcəsi	fəlsəfə doktoru
İş yerləri	Ostin Texas Universiteti (1988–)[3], Urbana-Şampeyn İllinoys Universiteti (1971–1976)[4], Çikaqo Universiteti (1983–1988)[4], Massaçusets Texnologiya İnstitutu[4], Berkli Kaliforniya Universiteti[4]
Təhsili	Miçiqan Universiteti (–1964)[4], Brandeys Universiteti (–1968)[4]
Üzvlüyü	Amerika Riyaziyyat Cəmiyyəti^[d] (2012–)[5][6]^[…], ABŞ Milli Elmlər Akademiyası (1986–)[7], Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyası[8]
Mükafatları
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Karen Keskalla Ulenbek (ing. Karen Keskulla Uhlenbeck; 24 avqust 1942^[1][2][…], Klivlend, Ohayo^[9]) — ABŞ riyaziyyatçısı və Ostin Texas Universitetində fəxri professor. 2019-cu il üçün Abel mükafatının qalibi olmuş və bu mükafatı alan ilk qadındır. ABŞ Milli Elmlər Akademiyasının üzvüdür (1986),^[10] London Kral Cəmiyyətinin xarici üzvü (2023).^[11] O, ABŞ Milli Elm medalı (2000), eləcə də tədqiqata əsaslı töhfəsinə görə Stil mükafatına layiq görülmüşdür (2007).

Həyatı

Mühəndis Arnold Keskalla və məktəb müəllimi və rəssam Karolin Vindeler Keskallanın ailəsində anadan olmuşdur. O, ailənin ilk övladı olmuşdur.^[12] Gəncliyində öz dövrü üçün atipik olan idman yarışlarında fəal iştirak edirdi.^[13] Karen 1960-cı ildə fizika üzrə təhsil almağı planlaşdıran Miçiqan Universitetinə daxil olmuşdur.^[12] Təhsil prosesində isə məlum olmuşdur ki, o, riyaziyyatı daha çox sevir, laboratoriya işlərinin öhdəsindən zəif gəlirmiş. O, fizika üzrə ixtisasını riyaziyyata dəyişmişdir. 1964-cü ildə bakalavr dərəcəsi almışdır.^[13]

1965-ci ildə fizik Corc Ulenbekin oğlu biofizik Olke Ulenbek ilə evlənmişdir.^[12] Əvvəlcə təhsilini davam etdirməyi planlaşdırmırdı, lakin Milli Elm Fondundan və Vudro Vilson Fondundan təqaüd alaraq Nyu-Yorkdakı Kurant İnstitutunda ikinci dərəcəyə daxil olmuşdur. Evləndikdən sonra Harvardda oxuyan həyat yoldaşına daha yaxın olmaq üçün Brandeys Universitetinə keçmişdir.^[13] O, 1968-ci ildə Brandeysdə "Dəyişikliklərin hesablanması və qlobal təhlil" mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir.^[14]

Ulenbek Çikaqoda başqa bir qadın riyaziyyatçı Vera Pless ilə əməkdaşlıq etmişdir. Çikaqoya köçməsi onun elmi karyerasında dönüş nöqtəsi olmuşdur.^[15] O, 1977-ci ildən 1983-cü ilə qədər Çikaqoda İllinoys Universitetində işləmiş, sonra 1988-ci ilə qədər Çikaqo Universitetində riyaziyyat professoru olmuşdur.^[16] Bu müddət ərzində o, Berklidə, Prinston Qabaqcıl Tədqiqatlar İnstitutunda və Harvard Universitetində qonaq müəllim olmuşdur. Prinstonda Ulenbek Riçard Şon ilə əməkdaşlıq edərək diferensial həndəsə sahəsində çalışmışdır.^[15] O, 1982-ci ildə "dahi mükafatı" kimi tanınan Mak-Artur təqaüdü almışdır. O, 1985-ci ildə Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyasına seçilmiş və 1986-cı ildə 44 yaşında Milli Elmlər Akademiyasına seçilmişdir. "University of Michigan Journal" yazmışdır ki, o, ABŞ Milli Elmlər Akademiyasının ilk qadın riyaziyyatçısı olmuşdur.^[13]

Əsərləri

• Freed, Daniel S.^[ing.]; Uhlenbeck, Karen K. Instantons and Four-Manifolds. Mathematical Sciences Research Institute Publications. 1. Springer-Verlag, New York. 1984. ISBN 0-387-96036-8. 2nd ed., 1991. Перевод на русский Ю. П. Соловьев, Мир, 1988.
• Uhlenbeck, Karen. Regularity for a class of non-linear elliptic systems (PDF) // Acta Mathematica . 138 (journal) (ingilis). № 3—4. 1977. 219—240. doi:10.1007/bf02392316.
• Sacks, Jonathan; Uhlenbeck, Karen. The existence of minimal immersions of 2-spheres (PDF) // Annals of Mathematics . 113 (ingilis). № 1. 1981. 1—24. doi:10.2307/1971131.
• Sacks, J.; Uhlenbeck, K. Minimal immersions of closed Riemann surfaces (PDF) // Transactions of the American Mathematical Society . 271 (ingilis). № 2. 1982. 639—652. doi:10.2307/1998902. JSTOR 1998902.
• Uhlenbeck, Karen K. Removable singularities in Yang–Mills fields // Communications in Mathematical Physics^[ing.] . 83 (ingilis). № 1. 1982. 11—29. doi:10.1007/bf01947068. Announced in the Bulletin of the American Mathematical Society 1 (3): 579—581, Şablon:MR
• Uhlenbeck, Karen K. Connections with ${\displaystyle L^{p}}$ bounds on curvature // Communications in Mathematical Physics^[ing.] . 83 (journal) (ingilis). № 1. 1982. 31—42. doi:10.1007/bf01947069.
• Schoen, Richard^[ing.]; Uhlenbeck, Karen. A regularity theory for harmonic maps // Journal of Differential Geometry . 17 (ingilis). № 2. 1982. 307—335. doi:10.4310/jdg/1214436923.
• Uhlenbeck, Karen K. Seminar on Minimal Submanifolds. Annals of Mathematics Studies. 103. Princeton University Press. Bombieri, Enrico. 1983. 147–168.
• Uhlenbeck, Karen; Yau, Shing-Tung. On the existence of Hermitian-Yang-Mills connections in stable vector bundles // Communications on Pure and Applied Mathematics (Suppl.: Frontiers of the mathematical sciences, New York, 1985) . 39 (journal) (ingilis). 1986. S257—S293. doi:10.1002/cpa.3160390714.

İstinadlar

1. Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
2. Karen Keskulla Uhlenbeck // Munzinger Personen (alm.).
3. Honoris Causa (ing.). // Harv. Mag. [Cambridge, Mass]: 2007. ISSN 0095-2427
4. http://celebratio.org/Uhlenbeck_K/article/541/.
5. https://www.princeton.edu/news/2019/03/19/uhlenbeck-receives-abel-prize-geometric-analysis.
6. http://www.ams.org/fellows_by_year.cgi?year=2013.
7. http://www.nasonline.org/member-directory/members/40327.html.
8. https://www.amacad.org/person/karen-keskulla-uhlenbeck.
9. Deutsche Nationalbibliothek Record #172428114 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
10. Karen K. Uhlenbeck Arxivləşdirilib 2019-06-29 at the Wayback Machine (ing.)
11. "Exceptional scientists elected as Fellows of the Royal Society". The Royal Society (ingilis). 2023-05-10. 2023-05-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-12.
12. Jim Al-Khalili. "A biography of Karen Uhlenbeck". Abel Prize website (ingilis). 2020-02-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-20.
13. Lee Katterman. "Michigan Great Karen K. Uhlenbeck: Pioneer in mathematical analysis—and for women mathematicians". The University Record. 1999-12-06. 2011-06-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-20.
14. "Biographies of Women Mathematicians: Karen Uhlenbeck". Agnes Scott College (ingilis). 2019-03-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-20.
15. Claudia Henrion. "A profile of Karen Uhlenbeck". Celebratio Mathematica. Mathematical Sciences Research Insitute. 1997. 2019-03-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-20.
16. "Karen K. Uhlenbeck". MacArthur Foundation (ingilis). 2005-01-01. 2018-12-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-21.

Əlavə ədəbiyyat

• Karen Uhlenbeck. "Coming to grips with success: a profile of Karen Uhlenbeck". Celebratio Mathematica. 1996.
• UT News, The University of Texas, Austin. "UT Austin mathematics professor wins National Medal of Science". Celebratio Mathematica. 2000.
• Clifford Henry Taubes. "Karen Uhlenbeck's contributions to gauge theoretic analysis". Celebratio Mathematica. 2018.
• "Complete Bibliography". Celebratio Mathematica.