Kağız tozağacı

Kağız tozağacı
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Fabidlər Dəstə: Fıstıqçiçəklilər Fəsilə: Tozağacıkimilər Yarımfəsilə: Betuloideae Cins: Tozağacı Növ: Kağız tozağacı
Beynəlxalq elmi adı
Betula papyrifera Marshall, 1785
Şəkil axtarışı ITIS   19489 NCBI   3507 EOL   1149366

Kağız tozağacı (lat. Betula papyrifera) — bitkilər aləminin fıstıqçiçəklilər dəstəsinin tozağacıkimilər fəsiləsinin tozağacı cinsinə aid bitki növü.

Təbii yayılması

Kağız tozağacı Saskaçevan (Kanada) əyalətinin və Nyu-Hempşir (ABŞ) ştatının simvolik ağacıdır. Təbiətdə növün arealı Şimali Amerikanın şimal hissəsini əhatə edir.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 20-35 sm, gövdəsinin diametri 1 m-dək, enli-silindrik çətirli və nazik, horizontal pulcuqlarla örtülmüşdür. Cavan budaqları tükcüklü, seyrək qatranlə vəzicikli, yaşılımtıl və ya açıq-qonur, sonradan budaqları parlaq tünd-qonur, çılpaq olur. Tumurcuqları xırda, ensiz-yumurtavari, ucu biz, hamardır. Pulcuqların kənarı yapışqanlı, yaşıl, qonurdur. Yarpaqları növbəli düzülüşlü, oval və ya yumurtavari olub, uzunluğu 5-12 sm, eni 4-9 sm, ucu biz, kənarları ikidişlidir. Bünövrəsi yumru, cavanlıqda tükcüklərlə örtülüb, çılpaq, tutqun tünd-yaşıldır, uzunluğu 1,5-3 sm olan tükcüklü saplaqlarda yerləşir. Dişicik sırğaların uzunluğu 2-8 sm, diametri təxminən 1 sm-dir. Yetişmiş meyvələri çoxsaylı, xırda, qanadlı toxumlardan ibarətdir. Meyvələri yayın axırlarında yetişir.

Ekologiyası

Mərkəzi Nabatat bağında introduksiya edilmişdir. Respublikanın bəzi rayonlarında mədəni şəraitdə becərilir.

Azərbaycanda yayılması

Quru, nəmişli yerlərdə yaxşı bitir.

İstifadəsi

Qabığının rəngi ilə fərqlənən, kiçik park və bağlarda becərmək üçün yarayan tozağacının dekorativ sortları vardır.

İstinadlar

Həmçinin bax