| Kolon | |
|---|---|
| Ölkə | Panama |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 9 m (30 fit) |
| Saat qurşağı | UTCUTC−5 |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 241.817 nəfər (2016) |
Kolon Panamada , Karib Dənizinin yanında, Panama Kanalının Atlantik girişinin yaxınında yer alan bir şəhər və limandır . Panamanın Kolon Əyalətinin paytaxtıdır və ənənəvi olaraq Panamanın ikinci şəhəri olaraq bilinir. Başlanğıcda tamamilə Limon Körfəzi , Manzanillo Körfəzi və Folks çayı ilə çevrəli Manzanillo Adasında yerləşirdi ;Ancaq Panama Kanalı Bölgəsinin ləğv edilməsindən bu yana, şəhərin sərhədləri , köhnə bir ABŞ Ordusu hərbi bazası olan Fort Qulickindən başqa Kristobal , Marqarita və Koko Solonun köhnə Panama Kanal Bölgəsi qəsəbələri ərazisinə əhatə edəcək şəkildə yenidən tanımlandı.
Şəhər, Amerika Birləşmiş Ştatları tərəfindənn 1850-də Panama Dəmiryolunun Atlantik terminalı olaraq quruldu , daha sonra Kaliforniya Altına Hücum sırasında Kaliforniyaya gedən sürətli bir maşrut tələbini qarşılamaq üçün inşa mərhələsindəydi . Tarixinin başlarında bir neçə il boyunca, Amerika Birləşmiş Ştatları köçmən birliyi, Panama Dəmiryolu idarəçisi Villiam Henri Aspinvalldan sonra qəsəbəyə Aspinvall adını verərkən , şəhərin İspaniyalı birliyi buraya Xristofer Kolombun adına Kolon adını verdi. Şəhər, Manzanillo Adası olaraq bilinən xaincə bataqlıq bir adanın qərb ucunda quruldu. Panama Dəmiryolu inşaatının bir parçası olaraq ada, Panamanın Materik hissəsinə bir keçitlə bağlandı və adanın bir qismi, qalıcı binaları inşa edə bilmək üçün quruduldu. 1885 Kolumbiya Vətəndaş müharibəsi sırasında və yenə 1915-də böyük bir yanğın sırasında Kolonun yandırılması sırasında şəhərin çoxu yıxıldı. 13–14 aprel 1940-dakı Böyük Kolon Yanğını[1] şəhərin üçdə birini yox etdi. 1914 sərhəd anlaşması, Kolonun tamamən Panama Kanalı Bölgəsi ilə çevrəli Panama Respublikasının bir xarici bölgəsi halına gətirdi .1936 Hull-Alfaro Anlaşması[2] gərəyi Amerika Birləşmiş Ştatları, Kanal Bölgəsindən "Kolon Koridoru"-nu buraxdı;Bu şəhəri respublikanın əsas şərq qisminə bağlayan 4 mil (6,4 km) uzunluğunda bir yol inşa edəcək qədər geniş, Panama ərazisi altındakı bir xətdi. 1950-lərdən etibarən Panamalı milliyətçi qarışıqlığı sırasında, ABŞ ordusu bəzən Kolon Koridoru boyunca kontrol nöqtələri quraraq qarışıqlığa yol açan sınırı bəslədi. Fort De Lesseps Fort De Lesseps, şəhərin şimal ucunda olan kiçik bir ABŞ Ordusu Sahil Topçu ordusu qalasıydı. Kanal inşaatçısı Ferdinand de Lessepsin adını almışdır. 1948-də Manzanillo Adasının cənub-şərq ucu Kolon Sərbəst Ticarət Bölgəsi olaraq bəlirləndi. Sərbəst Ticarət Bölgəsi, o zamandan bəri Folks çayı üzərindəki ərazi islahı və France Field (indi Enrique Adolfo Jimenez Hava limanı) və Coco Solonun bəzi bölümlərinin ilhaq edilməsi yoluyla genişlədildi . 1960-larda siyasi olaraq qışqırdılan üsyanlar şəhərin bələdiyyə sarayını yıxdı və 1968-dənn 1987-ə qədər Omar Torrijos və Manuel Norieqanın hərbi diktatorluqlarıyla daha da sürətlənən şəhərin geriləməsinin başladığına işarət etdi. 2014-ün sonlarından bəri Parkları, küçələri və tarixi binaları və abidələri əhatə edən böyük bir restavrasiya və yenidən inşa layihəsi 2014-ün sonlarında başladı və "#RenovaciónColón", "#CiudadDeColón", "#RenovationColon (Renovation of Colón)" və "# CityOfColon". Panama, Kolondakı First Baptist Kilsəsidə restavrasiyası tamamlanan yerlərdən biridir.
Orta Amerikanın Karip sahillərinin çoxu kimi Kolon da il boyunca yüksək dağlara əsənn güclü, sulu alize küləkləri səbəbiylə son dərəcə rütubətli tropik iqlimə sahipdir. Bununla birlikdə, bu sahilin çox bölümünün əksinə, Fevral və Mart ayları yetərincə quraq olduğundan Kolon , əksər Karip sahili bölgəsində olan tropik həmişəyaşıl meşə iqlimi yerinə tropik muson iqlimi (Köppen) kateqoriyasına girir . Bununla birlikdə, aylıq ortalama təxminən 415 mm və ya 16,3 inç yağış alan İyun-Dekabr dönəmi o qədər yağışlıdır ki, Kolonn Orta Amerikanın ən yağışlı böyük şəhəri olaraq La Seybaya (Honduras) rəqib olur.
Kolonun 1900-dəki əhalisi 3.001 idi. Panama Kanalının inşasıyla önəmli ölçüdə böyüdü və 1920-də 31.203 oldu. 2000 ilində əhali 204.000 idi. Şəhərin iqtisadi geriləməsiylə d birlikdə, üst və orta sinif sakinlərinin çoxu şəhəri tərk etdi. Avropalı və Amerikalı qürbətçi insanlardan başqa Yunan, İtaliyalı , Yəhudi, Çinli və Hind/ Cənubi Asiya mirasına sahip Panamalılar, Panama Şəhərinə , köhnə Kanal Bölgəsi qəsəbələrinə və dənizaşırı ölkələrə daşınmaya başladı. Bugün, olduqca böyük Cənubi Asiyalı və Ərəb topluluqları, şəhərin geri qalan rəfah bölgələrində və bunun xaricindəki təhlükəsiz yaşayış komplekslərində yaşayırlar. Şəhərin əhalisinin çoxunluğu, Qərb Hind və ya qarışıq mestis kökənlidir.
Ədəbiyyat Polşalı yazar Henrik Sienkieviczin " Latarnik " ("Dəniz Fənəri Gözətçisi", 1881) adlı qısa romanının əsas məkanı Aspinvaldakı dəniz fənəridir. Kolon eyni zamanda Argentinalı yazar Kesar Ayranın 2002 tarixli qısa romanı Varamonun keçtiyi yerdir. Juan Qabriel Vaskezin The Secret History of Costaguana-sında 19-cu əsrin sonlarında və 20-ci əsnin başlarında Kolonda keçən bir çox səhnə var. Georges Simenonun L'Aîné des Ferchaux romanının ikinci bölümündə məkan olaraq Kolon yer alır.
Kolon Panama 2016 Basketbol Çempionu və FIBA Amerika Liqası üzvü Correcaminos Colon-a ev sahipliyi edir . Takım öz meydanındakı maçlarını Arena Teófilo "Panamá" Al Brown-da oynamaqdadır.
Şəhərə Panama Kanalı Dəmir yolu və Enrique Adolfo Jiménez Hava limanı xidmət verir.