Kopileft

Əqli mülkiyyət
Əlaqəli mövzular
Yuxarı kateqoriyalar:
Mülkiyyət və Mülkiyyət hüququ
Dairədəki genişləndirilmiş latın hərfi “c” güzgü təsvirində kopileft simvolu, müəllif hüququ simvoludur. Müəllif hüququ simvolundan fərqli olaraq, copyleft simvolunun heç bir hüquqi mənası yoxdur
Qeyri-kommersiya təşkilatı Creative Commons tərəfindən "CC Share-alike" lisenziyasının bəndlərindən birini - "share-alike" ("copyleft" ilə oxşar) təsvir etmək üçün yaradılmış ikona

Kopileft (ing. copyleft, rus. авторское лево) — lisenziya hansı ki[1]:

  • müəlliflik hüququ sahibinin icazəsi olmadan yeni (törəmə) əsərlərin yaradılmasında orijinal (mənbə) əsərlərdən istifadəyə icazə verir;
  • bu siyahıdan iki maddənin törəmə işin lisenziyasında olmasını tələb edir.

"Copyleft" termini "copyright" terminindən gəlir.

“Copyleft” lisenziyalarından istifadə edərək müəlliflər və müəllif hüquqları sahibləri orijinal əsərin və onun dəyişdirilmiş versiyalarının nüsxələrini yaymaq hüququnu verirlər. Törəmə əsərin müəllifləri onu orijinal əsərlə eyni hüquqlar altında yaymalıdırlar. Nəticədə, "copyleft" lisenziyasının istifadəsi azad bir iş yaratmağa imkan verir.

İş, məsələn, kompüter proqramı ola bilər. Bu halda proqramın bütün dəyişdirilmiş və genişləndirilmiş versiyaları da azad olmalıdır[2].

Ənənəvi olaraq, müəlliflər əsərlərinin surətini çıxarmaq azadlığını məhdudlaşdırıblar və bu məhdudiyyətlər müəllif hüquqları qanunlarında öz əksini tapıb. “Copyleft” lisenziyaları mövcud qanunları pozmadan insanların hüquq və azadlıqlarını genişləndirmək üçün yaradılmışdır. Müəlliflik hüququ sahibləri kopileft anlayışından istifadə edərək, dünyada hər kəsin həm orijinal əsəri, həm də ondan əldə edilmiş əsərləri heç kəsin bu hüququ məhdudlaşdıra bilmədən istifadə etmək, dəyişdirmək və yaymaq hüququna malik olmasını təmin etmək üçün istifadə edirlər.

Tipik olaraq, copyleft lisenziyası bütün törəmə işlərin orijinal iş kimi eyni lisenziya altında paylanmasını tələb edir. Lisenziya müxtəlifliyi ilə mübarizə aparmaq üçün uyğunluq bəzən şərtlərinə tam uyğun gəlməyən "copyleft" lisenziyaları ilə təmin edilir.

“Copyleft” lisenziyaları paylama üçün yaradılmışdır:

“Creative Commons Attribution ShareAlike” lisenziyasının başlığında “Share-alike” sözləri bu lisenziyanın “copyleft” lisenziyası olduğunu göstərir.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ The fog of copyleft, 2006
  2. ↑ What is Copyleft? Arxivləşdirilib 2005-11-24 at the Wayback Machine / Проект GNU / Организация Free Software Foundation.