Nərgizgülü

Nərgizgülü
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Klad:
Diaphoretickes
Ranqsız:
Arxeplastidlər
Aləm:
Bitkilər
Klad:
Streptofitlər
Klad:
Ali bitkilər
Klad:
Çoxsporlu bitkilər
Klad:
Borulu bitkilər
Klad:
Toxumlu bitkilər
Klad:
Çiçəkli bitkilər
Klad:
Birləpəlilər
Dəstə:
Qulançarçiçəklilər
Fəsilə:
Amarilliskimilər
Yarımfəsilə:
Amarilliskimilər
Triba:
Nərgizgülükimilər
Cins:
Nərgizgülü
Beynəlxalq elmi adı

Nərgizgülü (lat. Narcissus) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin amarilliskimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Xoş ətirli, gözəl görunuşlü nərgizin Şimal ölkələrində öz — özünə yetişən 40 növü vardır.

Ana vətəni Avropa olan bu bitkiyə İspaniya və Portuqaliyada rast gəlinir. Arıların köməyilə tozlanır. Ancaq təbii olaraq bütün Ağ dəniz sahillərində də bitir. Avropa, Şimali Amerika və Şimali Afrika ölkələrində yetişdirilir.

Narcissus Poeticus növü Türkiyədə Egey bölgəsində yetişdirilir. Yarpaqları və çiçək sapları eyni olsa da, çiçəkləri bəyaz, sarı, narıncı, çəhrayı rəngdə olan növlərinə rast gəlmək olar.

Əhəmiyyəti

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Gözəlliyi və ətirli olması ilə çox sevilən bu çiçəklər həm də müalicəvi əhəmiyyətə malikdir. Dərman məqsədilə onun soğanaqlarından istifadə olunur. Nərgizgülü soğanaqlqrından hazırlanan duru ekstrakt heyvanlar üzərində təcrübədən keçirilmiş və onun çovdar mahmızı preparatlarına oxşar qankəsici təsirə malik olduğu müəyyənləşdirilmişdir.Yalançı nərgizgülünün çiçəklərində likorin adlı zəhərli alkoloid, karotin,flavonoid təbiətli narsissin qlikozoidi müəyyən edilmlşdir.

Taset nərgizgülündə tasetin və supsenin alkoloidləri, sairi nərgizgülündə narsin-poetik alkoloidi müəyyən edilmişdir. Çiçəkləri isə xalq təbabətində işlədilir.

Sinonimləri

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Heterotipik sinonimləri

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  • Ajax Salisb. ex Haw.
  • Argenope Salisb.
  • Assaracus Haw.
  • Aurelia (bitki) J.Gay
  • Autogenes Raf.
  • Braxireon Raf.
  • Calathinus Raf.
  • Carregnoa Boiss.
  • Chione Salisb.
  • Chloraster Haw.
  • Codiaminum Raf.
  • Corbularia Salisb. ex Haw.
  • Cydenis Salisb.
  • Diomedes Haw.
  • Ganymedes Salisb. ex Haw.
  • Gymnoterpe Salisb.
  • Helena (bitki) Haw.
  • Hermione Salisb. ex Haw.
  • Illus Haw.
  • Jonquilla Haw.
  • Moskerion Raf.
  • × Narcibularia H.R.Wehrh.
  • Oileus Haw.
  • Panza Salisb.
  • Patrocles Salisb.
  • Philogyne Salisb.
  • Phylogyne Salisb. ex Haw.
  • Plateana Salisb.
  • Prasiteles Salisb.
  • Queltia Salisb. ex Haw.
  • Schisanthes Haw.
  • Stephanophorum Dulac
  • Tapeinaegle Herb.
  • Tapeinanthus Herb.
  • Tityrus Salisb.
  • Tros Haw.
  • Veniera Salisb.

Növləri

[redaktə | vikimətni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. ↑ Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 141. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
  2. ↑ Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 289.

Həmçinin bax

[redaktə | vikimətni redaktə et]