Oftalmologiya

Oftalmologiya (yun. ὀφθαλμός "göz" + λόγος "tədris")^[1] — gözü, onun anatomiyası, fiziologiyası və xəstəliklərini öyrənən, həmçinin göz xəstəliklərinin müalicəsi və profilaktikası üsullarını işləyib hazırlayan tibb sahəsi.

Oftalmoloq — gözləri tibbi və cərrahi üsulla müalicə edən xüsusi təhsil almış həkim.^[2]

Tarixi

Oftalmologiya qədim dövrlərdə yaranmışdır.^[3] Eramızdan əvvəl II minilliyin ortalarında Misirdə yaşamış göz xəstəliklərini müalicə edən şəfaçılardan biri olan Peni Ank İrinin məzar daşı üzərində həkk olunmuş adı və təsviri bu günə qədər gəlib çatmışdır.^[4]

Kornelius Sels (e.ə. I əsr) irisin, siliyer cismin, gözün ön və arxa kameraların mövcudluğunu müəyyən etmişdir. O, həmçinin korluğu 2 hissəyə bölmüşdü: geri dönməz — korluğa səbəb qlaukoma və geri dönən — korluğa səbəb katarakta olanda. Sels XVII-ci əsrin ortalarına qədər istifadə edilən kataraktın azaldılması texnikasını təkmilləşdirmişdir.

Ərəb əsilli həkim İbn əl-Heysəm (Əlhazen, eramızın X—XI əsrləri) Avropada eynəklərin ixtirasına və müasir görmə nəzəriyyələrinin yaranmasına böyük töhfə verən “Optika kitabı”nı yazmışdır. Əbu Əli ibn Sinanın (İbn Sina, eramızın X əsri) məşhur “Tibbi təbabət Kanonu” əsəri 500 ildən artıq müddət ərzində həm ərəb ölkələrində, həm də Avropada göz xəstəliklərinin əsas bələdçisi olmuşdur.^[5]

XIX-cu əsrdə müasir oftalmologiyanın inkişafında mühüm rol oynamış ingilis cərrahı Corc Kritçet etdiyi oftalmoloji əməliyyatlar və nəşrləri ilə Avropada şöhrət qazanmışdır.^[6]

Xəstəliklər

Dolayı oftalmoskopiya

Oftalmoloqların müalicə etdiyi ən çox yayılmış xəstəliklərin bəzilərinin qısa siyahısı:^[7][8]

• Katarakta
• Həddindən artıq göz yaşının axması (göz yaşı kanalının tıxanması)
• Proptoz (qabarmış gözlər)
• Tiroid göz xəstəliyi
• Göz şişləri
• Ptoz
• Diabetik retinopatiya
• Quru göz sindromu
• Qlaukoma
• Makula degenerasiyası
• Retina dekolmanı
• Endoftalmit
• Refraksiya xətaları
• Çəpgözlük (gözlərin düzgün düzülməməsi və ya sapması)
• Göz travması
• Orbital sınığı

Alt ixtisaslar

Oftalmologiyaya müəyyən xəstəliklər və ya gözün müəyyən hissələrinin xəstəlikləri ilə məşğul olan alt ixtisaslar daxildir. Onlardan bəziləri bunlardır:

• Ön seqment cərrahiyyəsi
• Göz qişası, səthi və xarici xəstəliklər
• Qlaukoma
• Neyro-oftalmologiya
• Göz onkologiyası
• Okuloplastika və orbit cərrahiyyəsi
• Oftalmik patologiya
• Uşaq oftalmologiyası / çəpgözlük (gözlərin düzgün düzülməməsi)

Həmçinin bax

• Göz xəstəlikləri

İstinadlar

1. "Arxivlənmiş surət". July 17, 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: November 24, 2022..
2. "Ophthalmology". 2020-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-28.
3. "Возникновение офтальмологии можно отнести к каменному веку" (rus). 2021-11-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-11-28.
4. "История лечения глазных болезней — античность". okomed.ru. 2021-11-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-11-28.
5. По материалам сайта Клиническая офтальмология Arxivləşdirilib 2014-04-27 at the Wayback Machine
6. "The British Journal of Ophtalmology, August 1923. British masters of ophtalmology series — George Critchett" (PDF). 2022-01-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2017-10-03.
7. WebMD. "What Causes Eye Problems?". WebMD. 2019-07-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-24.
8. "EyeWiki". eyewiki.org. 2022-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-07-22.

Xarici keçidlər