Otello (Rossini)

Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Otello (dəqiqləşdirmə).

Otello
it. Otello ossia Il moro di Venezia
Bəstəkar	Coakkino Rossini
Librettoçu	Françesko Berio di Salso
Dili	italyanca
Süjet	Uilyam Şekspir, “Otello”
Janr	Faciə
Pərdə	3
İlk səhnələşdirmə	4 dekabr 1816[1][2]
Müddəti	3½ saat
Personajlar	Personajlar: Otello (tenor) Dezdamona (soprano) Elmiro (bas) Rodriqo (tenor) (bariton) Emiliya (mezzo-soprano) Doj (tenor) Yaqo (tenor)
Premyera	4 dekabr, 1816 “Del Fonda”, Roma
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İzabella Kolbran, 1816-cı ildə premyerada Dezdamona rolunda.

Fransua Buşonun əsəri, 1834, Mariya Malibran Rossininin Otello operasında Dezdamona rolunda.

Otello (it. Otello ossia Il moro di Venezia) — Coakkino Rossininin 3 pərdəli Şekspirin eyniadlə pyesi əsasında Françesko Berio di Salsonun yazdığı librettoya bəstələdiyi opera. Faciə janrda olan bu operanın ilk premyerası 4 dekabr, 1816-cı ildə Romada, "Del Fonda" səhnəsində oyananılmışdır.

Yazılma tarixi

1816-cı ilədək 24 yaşlı Rossini 3 opera: Sevilya bərbəri, Qəzet (La gazzetta) və Otellonu yazmış olur. Neapollu impresario Domeniko Barbaya Rossinini Neapola dəvət edərək ona sifariş verir. Bu dövrdə Rossini iki teatra: San Karlo və Del Fondoya rəhbərlik etməli olur. Domeniko Barbaya Rossinini burada bəstəkar markiz Berio di Salsa ilə tanış edir. Şekspir pərəstişkarı olan Berio onun Otello pyesinə libretto yazmağa qərar verir. Əsərin süjet xəttindən tam fərqlənən librettoya o, ikinci "Venesiyalı mavr" adını verir. Müasiri Rossini tərəddüd etmədən işə başlayır. Primyerada iştirak etmiş fransız yazıçısı Stendal belə yazırdı: "…onlar onu operada çarmıxa çəkilmişlər." 4 dekabr, 1816-cı ildə Romada Del Fondo teatrında oynanılan operanın primyerası uğurla keçir. Məhz onun üçün nəzərdə tutularaq yazılmış Dezdamona rolunu məşur primadonna, ispan opera müğənnisi, sopranoçu İzabella Kolbran ifa edir. Bundan 6 il sonra İzabella Kolbran Rossininyə ərə gedir^[3].

Qısa məzmunu

I Pərdə

XV əsrdə Venesiya. Müharibədəd qalib kimi dönən mavr Otello Elmironun qızı Dezdamonaya aşiqdir, lakin Dezdamona venesiyalı dojun oğlu Rodriqonun sözlüsüdür. Dezdamonanın atası onu məcburən Rodriqoya ərə vermək istəyir. Dezdamona isə ərə grtməkdən imtina edir. Bundan xəbər tutan Otello toy məclisini pozur. Elmiro qızını qapali bir otağa salaraq Otellodan gizlədir. Onlar arasında yazışma da bitmiş olur. Elmiro hər vəclə Dezdamonaya ünvanlanmış məktubların qarşısını kəsir.

II Pərdə

Rodriq ilə Otello qarşıdurması kəskinləşir. Bağçada Rodriqo ilə Dezdamona görüşürlər. Dezdamona ona məsələnin üstünü açaraq artıq Otello ilə gizlin evləndiyini, atasını yola gətirməkdə ona kömək etməsini xahiş edir, lakin Rodriqo ona Otellonu cəzalandıracağını deyir. Yaqo mavrı aldadaraq onu əmin edir ki, Dezdamona sadiq deyil və Rodriqo ilə sevişir. Bunu eşidən Otello Rodriqonu duelə çağırır. İxtiyar sahibləri onu səfərə yollasalar da qısqanc Otello Dezdamonanı öldürmək üçün gizlin geri dönür.

III Pərdə

Dezdamonanın otağına daxil olan Otello onu inandırmağa çalışır ki, Rodriqonu Yaqo öldürmüşdür. Dezdamona dəhşət içində anlayır ki, bütün bunlara səbəb məhz Yaqo olmuşdur. Mavr Dezdamonanın belə reaksiya verməsini Rodriqoya olan eşqi ilə əsaslandıraraq onu boğub öldürür. Daxil olan Otellonun dostu Luço Yaqonun xəyanətkarlığının üstü açılmış və Rodriqo onu öldürərək qisas almışdır. Mavr peşman olaraq özünü vurur.

Personajlar

Personajlar	Səs tembrləri	Premyera 4 dekabr 1816 Dirijor:
Otello, afrikalı zənci, Venesiya ordusunun sərkərdəsi	tenor	Andrea Nozzari
Dezdamona, onun sevgilisi və xəlvəti arvadı	soprano	İzabella Kolbran
Elmiro, Dezdamonanın atası, venesiyalı patrisiat	bas	Mixele Benedetti
Rodriqo, dojun oğlu, Dezdamonanın keçmiş nişanlısı	tenor	Ciovanni David
Yaqo, Otellonun düşməni, Rodriqonun dostu	tenor	Cüzeppe Çiççimarra
Emiliya, Dezdamonanın rəqibi	mezzo-soprano	Maria Manzi
Doj	tenor	Gaetano Chizzola
senatorlar, kütlə, Otellonun və Dezdamonanın adamları, qondolyer (tenor) — Nikolo Mollo

İstinadlar

1. Grove Music Online (ing.). OUP. doi:10.1093/GMO/9781561592630.ARTICLE.O003768
2. Archivio Storico Ricordi. 1808.
3. "Yazılma tarixi  (rus.)". 2012-05-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-27.

Xarici keçidlər

• Diskografie Otello
• Otello (Rossini, Gioacchino)
• Məzmun  (alm.)