Pii aymağı
| Pii aymağı | |||
|---|---|---|---|
| Пии аймағы | |||
 | |||
|
|||
| 52°50′ şm. e. 90°26′ ş. u.HGYO | |||
| Ölkə | Rusiya Federasiyası, Xakasiya | ||
| Tabesində | Xakasiya | ||
| Başçı | Yuriy Kurlayev | ||
| Tarixi və coğrafiyası | |||
| Əsası qoyulub | 1924 | ||
| Sahəsi | 4.536 km² | ||
| Mərkəzin hündürlüyü | 585 m | ||
| Əhalisi | |||
| Əhalisi | 18.386 nəfər | ||
| Digər | |||
| beya19.ru | |||
|
| |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
![Bayraq[d]](/wiki/Fayl:Flag_of_Beysky_rayon_(Khakassia).png)
.svg)
Pii və ya Bəy aymağı (xakasca:Пии аймағы/ Pii aymağı) — Rusiya Federasiyasının Xakasiya Respublikasında rayon səviyyəsində adminstrativ orqan. Mərkəzi Bəy kəndidir.[1] Kəndin əhalisinin sayı 5.247 nəfərdir.
Sözün kökü
[redaktə | mənbəni redaktə et]Xakas dilində Pii olaraq deyilən, ruscaya Bəy olaraq keçmiş olan sözün anlamı bəy mənasındadır. Adını çay adından almışdır.
Tarix
[redaktə | mənbəni redaktə et]Pii aymağı 4 aprel 1924-cü ildə qurulmuşdur. İlk dəfə olaraq Beyska ərazisi 1884-cü ildə Yenisey quberniyasının Beyskoy volostu, 1924-cü ildən isə Beysk mahalına inzibati vahid statusu qazandırdı.
Rayon, Yenisey vilayət İcraiyyə Komitəsinin 4 aprel 1924-cü il tarixli əmri ilə Bay və Yəhudiya volostlarının, Kaptyrevskaya'nın üç kəndi və Novo-Mixaylovski volostunun səkkiz kəndi olaraq meydana gəldi. Beisky rayonu, Yenisey əyalətinin Minusinsk mahalına daxil idi.
1 oktyabr 1933-cü ildə rayon ləğv edildi, Əskizski, Minusinski və Ermakovski rayonları arasında yaşayış məntəqələri paylandı.
1935-ci ildə Bay bölgəsi Askiz və Minusinsk bölgələrindən ayrıldı. 1963-cü ildə rayon Altay mahalına birləşdirildi. 1965-ci ildə rayon Xakass Muxtar Vilayətinin müstəqil inzibati bir rayonu olaraq ayrıldı. 26 Sentyabr 2002 bir bələdiyyə, daha sonra isə bir bələdiyyə statusu aldı.
Rayon ərazisində 284 qəbristanlıq, 3 Orxon-Yenisey yazılı dil abidəsi qorunmuş, Böyük Vətən Müharibəsi zamanı həlak olmuş əsgər-soydaşlarımız üçün 23 obelisk quraşdırılmışdır (4412 nəfər cəbhəyə getmiş, 1268 nəfər geri qayıtmışdır), qırmızı partizanlara 2 abidə, 5 xatirə lövhəsi. Regional qəzet Sayanskaya Zorya nəşr olunur və yerli bir televiziya studiyası işləyir (TV Bei)
Coğrafiya
[redaktə | mənbəni redaktə et]Bəy və ya Pii aymağı Xakasiyanın cənub-şərqindədir. Ashıs, Altay, Ağban Piltiri, Taştıp aymaqları ilə çevrələnmişdir. Sahəsi 4.536 km²-dir. Sahəsinə görə VII sırada yerləşir.
Adminstrativ bölgü
[redaktə | mənbəni redaktə et]28 yaşayış məskəni vardır, bunlardan 11-i kənd yerləridir. Adminstrativ bölgüləri bunlardır:
- Pii (Bəy) kəndi
- Ulu Nonıp kəndi
- Bondarev kəndi
- Kirbi kəndi
- Kuybışev kəndi
- Novo Yenisey kəndi
- Novo Troitsk kəndi
- Salba kəndi
- Tabat kəndi
Əhali
[redaktə | mənbəni redaktə et]2015-ci ildə həyata keçirilmiş siyahıyaalmaya görə, bölgənin əhalisinin sayı 18.386 nəfərdir.[2]
Həmçinin bax
[redaktə | mənbəni redaktə et]İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Бейский район". beya19.ru. 2022-06-01 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "GKS". /www.gks.ru. 2015-08-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.