Pop-art

Qızılı beş gördüm (ing. I Saw the Figure 5 in Gold) — ABŞ rəssamı Çarlz Demut tərəfindən 1928-ci ildə çəkilmiş rəsm əsəri

Pop-art və ya pop sənəti (ing. pop art, popular art sözünün qısaldılmış forması — populyar və ya təbii incəsənət)  — 1950–1960-cı illərdə Qərbi Avropa və ABŞ-də abstrakt ekspressionizmə əks reaksiya kimi meydana gəlmiş təsviri incəsənət istiqaməti^[1], partlayış, şok effekti əmələ gətirən incəsənət^[2].

Tarixi

"Pop-art" terminini ilk dəfə 1966-cı ildə ingilis kritiki Lourens Elleoueya işlətmişdir. Pop-art incəsənətdə bədii cərəyan kimi 1950-ci illərin 2-ci yarısından ABŞ və Qərbi Avropa ölkələrində meydana gəlmişdir. Cərəyanın əsasını ABŞ-də Robert Rauşenberq, Roy Lixtenşteyn^[3], Casper Cons^[4][5], Ceys Rozenkvist, Klas Oldenburq, Cim Dayn, Endi Uorhol, Böyük Britaniyada Piter Bleyk, Riçard Hamilton və b. qoymuşdur^[6].

Xüsusiyyətləri

Pop-art nümayəndələrinin "əsərlərində" bədii obrazlar real həyatdan götürülmüş əşyalar yığımı ilə əvəz olunur, beləliklə də natura, əşya "əsərin" əsas (bəzən də yeganə) komponenti kimi nümayiş etdirilir. Pop-art nümayəndələri adi məişət əşyalarını, kitab və jurnallardan kəsilmiş şəkilləri, plastik materiallardan düzəldilmiş ərzaq məmulatını kompozisiyaya daxil edir, bəzən rəngli şəkillər üzərinə metal, ağac, zinət əşyakarı qeyri-məntiqi şəkildə yapışdırmaqla kompozisiya yaradırlar^[2].

Görkəmli nümayəndələri

Roy Lixtenşteyn. Topla qız, 1961

• Billi Apl
• Evelyne Aksell
• Ser Piter Bleyk
• Derek Boşier
• Pauline Botyi
• Patrik Kaulfield
• Alan D'Arkangelo
• Cim Dayn
• Burhan Doqansi
• Rosalin Dreksler
• Robert Doud
• Ken Elias
• Erró
• Marisol Eskobar
• Ceyms Gill
• Bryus Gray
• Red Grooms
• Riçard Hamilton
• Keyt Harinq
• Cann Hauors
• Devid Hokni
• Doroti İannone
• Robert İndiana
• Casper Cons
• Allen Cones
• Aleks Katz
• Korita Kent
• Konrad Klaphek
• Kiki Kogelnik
• Nikolas Kruşenik
• Yayoi Kusama
• Gerald Laing
• Roy Lixtenşteyn
• Riçard Lindner
• Con MakHale
• Piter Maks
• Marta Minuçin
• Takaşi Murakami
• Yoşitomo Nara
• Klaes Oldenburq
• Culian Opie
• Eduardo Paolotsi
• Piter Fillips
• Siqmar Polk
• Hariton Puşuaqner
• Mel Ramos
• Robert Rauşenberq
• Larri Rivers
• Ceyms Rizzi
• Ceyms Rozenkvist
• Ed Ruşa
• Niki de Sent Falle
• Piter Saul
• Corc Seqal
• Kolin Self
• Marjorie Strider
• Aya Takano
• Uayne Siebaud
• CoyTilson
• Andi Uarhol
• Idelle Ueber
• Con Uesli
• Tom Uesselman

Sitatlar

Pop-art — populyar, ötəri, hazırcavab, tez unudulan, seksual və gəncdir. — Riçard Hamilon.

Pop — bu, sevgidir, pop hər şeyi tanıyır ... Pop bomba partlamasına bənzəyir. Bu amerikan arzusu, optimist, səxavətli və sadədir. — Robert İndiana

Ədəbiyyat

Rus dilində

• Жан Бодрийяр. Поп-арт: искусство общества потребления? // Бодрийяр Жан. Общество потребления. Его мифы и структуры. — М.: Культурная революция; Республика, 2006. — С. 150—158.
• Рыков А. В. Проблема поп-арта в англо-американской теории искусства // Рыков.

İngilis dilində

• Diggory, Terence (2013) Encyclopedia of the New York School Poets (Facts on File Library of American Literature). ISBN 978-1-4381-4066-7
• Francis, Mark and Foster, Hal (2010) Pop. London and New York: Phaidon.
• Haskell, Barbara (1984) BLAM! The Explosion of Pop, Minimalism and Performance 1958-1964. New York: W.W. Norton & Company, Inc. in association with the Whitney Museum of American Art.
• Lifshitz, Mikhail, The Crisis of Ugliness: From Cubism to Pop-Art. Translated and with an Introduction by David Riff. Leiden: BRILL, 2018 (originally published in Russian by Iskusstvo, 1968).
• Lippard, Lucy R. (1966) Pop Art, with contributions by Lawrence Alloway, Nancy Marmer, Nicolas Calas, Frederick A. Praeger, New York.
• Selz, Peter (moderator); Ashton, Dore; Geldzahler, Henry; Kramer, Hilton; Kunitz, Stanley and Steinberg, Leo (April 1963) "A symposium on Pop Art" Arts Magazine, pp. 36–45. Transcript of symposium held at the Museum of Modern Art on December 13, 1962.

Həmçinin bax

• Pop

İstinadlar

1. В. Г. Власов. Иллюстрированный художественный словарь. — СПб.: Икар, 1993. — С. 173.
2. Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. VII ҹилд: Мисир—Прадо. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1983. С. 600.
3. Hendrickson, Janis. Roy Lichtenstein. Cologne, Germany: Benedikt Taschen. 1988. səh. 31. ISBN 3-8228-0281-6.
4. Robert Rosenblum, "Jasper Johns" Art International (September 1960): 75.
5. Hapgood, Susan, Neo-Dada: Redefining Art, 1958-62. New York: Universe Books, 1994.
6. de la Croix, H.; Tansey, R., Gardner's Art Through the Ages, New York: Harcourt Brace Jovanovich, Inc., 1980.

Xarici keçidlər

• Pop Art: A Brief History, MoMA Learning  (ing.)
• Pop Art in Modern and Contemporary Art, The Met  (ing.)
• Brooklyn Museum Exhibitions: Seductive Subversion: Women Pop Artists, 1958–1968, Oct. 2010-Jan. 2011  (ing.)
• Brooklyn Museum, Wiki/Pop  (ing.)
• Tate Glossary term for Pop art Arxivləşdirilib 2017-02-15 at the Wayback Machine  (ing.).