Pərakəndə

Supermarketin ticarət mərtəbəsi

Pərakəndə ticarət, pərakəndə, riteyl və ya reteyl[1][2] — şəxsi və ya ailə istifadəsi üçün nəzərdə tutulmuş mal və xidmətlərin (yəni iş fəaliyyəti ilə əlaqəli olmayan) birbaşa son istehlakçıya satılması.

Xüsusiyyətləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Pərakəndə satışların pərakəndə satış sahəsinin saxlanılmasını tələb edən pərakəndə satıcılar vasitəsilə həyata keçirilməsinə əsaslanaraq, geniş işçi heyəti, salonda və anbardakı çoxlu mallar, malların qiymətini artırır. Xərcləri ödəmək və mənfəət əldə etmək üçün ticarət marjası (marja) tətbiq olunur. Marjın miqdarı bazarın ümumi vəziyyəti və ya qiymətlərin dövlət tənzimlənməsi (bəzi mal və xidmətlər kateqoriyası üçün) ilə tənzimlənir. Dövlət tərəfindən tənzimlənməyən mallar (xidmətlər) üçün marj 30% -dən 200% -ə və ya daha çox ola bilər.

Çox vaxt kassa aparatı, 2 qəbz çap edən pərakəndə satış məntəqələrində alış-veriş faktını təsdiq etmək üçün istifadə olunur (kassadan istifadə mümkün olmadıqda və ya avtomat vasitəsilə satılarkən). Biri alıcıya verilir, ikincisi isə satıcıda saxlanılır.

Kassa qəbzlərində aşağıdakılar olmalıdır:

  • ticarət adı
  • malların (xidmətlərin) dəyəri
  • vergi dərəcəsini göstərən əlavə dəyər vergisinin məbləği
  • satış tarixi və vaxtı

Bundan əlavə, satış qəbzində satın alınan malların siyahısı ola bilər. Çekdə heç bir alış siyahısı yoxdursa, satın alınan malları göstərən faktura müşayiət oluna bilər.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Pərakəndə satış tarixi uzaq keçmişə gedib çıxır. Maddi əlaqələr yarandıqdan bəri insanlar mal və xidmətlər mübadiləsi aparıblar. Pərakəndə ticarətin ilk forması bazarlarda ticarət idi.

Rusiyada inqilabdan əvvəlki dövrdə pərakəndə ticarət yaxşı inkişaf etmişdi. Məlumat var ki, məsələn, 1913-cü ildə Çelyabinskdə 1912-ci ilin ingilis velosipedləri satıldı.

Üç tacir gildiyası mövcud idi: 3-cü gildiyanın tacirinin dövriyyəsi ildə 5 min rubldan, 2-ci gildiyanın tacirinin dövriyyəsi ildə 100 min rubldan, 1-ci gildiyanın tacirinin ( ən varlı) ildə ən azı 100 min rubl ticarət edirdi.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Научно-информационный «Орфографический академический ресурс АКАДЕМОС» Института русского языка им. В. В. Виноградова РАН". 2021-04-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-20.
  2. ↑ "Проверка написания слова на сайте Грамота.ру". 2022-03-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-21.