Qapalı dövriyyəli televiziya (ing. Closed-Circuit Televisionvə ya CCTV) kameraların görüntü siqnallarını müəyyən bir yerə ötürdükləri bir sistem.[1][2]
Televiziyadan ən vacib fərq siqnalın hər kəsə açıq formada ötürülməməsidir.[3][4][5][6][7][8] Bir sözlə, CCTV banklar, şirkətlər və hava limanları kimi obyektlərin istifadəsi üçün nəzərdə tutulmuş bir televiziya sistemidir. Həm də müəyyən bir ərazinin görüntüsünün müəyyən monitorlara verildiyi bir ekran sistemi kimi düşünmək olar. CCTV-nin əvvəllər eksperimental istifadəsi olsa da, bu gün ümumiyyətlə təhlükəsizlik məqsədilə quraşdırılır.[9]
CCTV sistemi CCTV kameralar, linzalar, rəqəmsal videorekorderlər və monitorlardan ibarətdir. CCTV sisteminin ən vacib xüsusiyyəti görüntülərin zamanla mütənasib şəkildə qeyd edilməsidir.
İlk ticarət məqsədli CCTV sistemi ABŞ-da 1949-cu ildə Vericon tərəfindən elan edilmişdir. İlk bağlı dövriyyəli televiziyalarının ən böyük problemi, video görüntülərin çəkilməsinin mümkün olmaması idi. Bu da öz növbəsində, monitorların daimi olaraq bir operator tərəfindən izlənilməsini tələb edirdi. Video qeyd yalnız 1970-ci illərdə videomaqnitofon (VCR) çıxdıqdan sonra mümkün oldu. 1990-cı illərin sonunda rəqəmsal videorekorderlərin tətbiqi ilə video lentlər yerinə sabit disklərdə (HDD) qeyd dövrü başladı. Bu gün də CCTV videorekorderlərində sərt disklərdən istifadə olunur.[10][11][12][13][14][15][16][17][18][19][14]
CCTV bu gün elektron təhlükəsizlik sənayesinin bir hissəsinə çevrilmişdir. Türkiyədə, 2007-ci ildən bu yana qurulmağa başlayan MOBESE (Mobil Elektron Sistemlər İnteqrasiyası) ilə İstanbulda cinayət və cinayətkarlıqla mübarizə məqsədilə 1206 nöqtədə cəmi 4212 kameralı coğrafi baxımdan geniş bir əraziyə yayılmış CCTV sistemi yaradılmışdır. Bu gün demək olar ki, bütün şəxsi şirkətlərdə CCTV sistemləri mövcuddur. Çox yayılmış olmasa da, evdə istifadə üçün uyğun olan CCTV sistemləri, tədricən baxıcıya nəzarət, ev heyvanlarına nəzarət və bənzər məqsədlər ilə təhlükəsizlik məqsədləri üçün istifadə olunur[20][21].
İnkişaf edən texnologiya ilə birlikdə yol hərəkəti qaydalarını pozan nəqliyyat vasitələrinin aşkarlanması üçün İstanbulda və Türkiyəninmüxtəlif vilayətlərində EDS (Elektron İdarəetmə Sistemi) adı ilə tanınan CCTV sistemləri yaradılmışdır. Trafik monitorinqində istifadə olunan bəzi kameralarda proqram və ya hardware vasitəsilə nömrə müəyyənləşdirmə və qeyd etmə xüsusiyyəti mövcuddur. Bundan əlavə, sistemlərinə əvvəlcədən yüklənmiş avtomobil nömrələrini oxuduqları avtomobil nömrələri ilə müqayisə edə bilirlər[22][23].
Əsasən sərnişin daşımalarında istifadə olunan avtobuslar, dəniz avtobusları, bərələr, qatarlar kimi nəqliyyat vasitələrinə quraşdırılan və şoka davamlı xüsusi komponentlərlə istehsal olunan CCTV sistemlərinin istifadəsi artmaqdadır[24].
↑"Distance education in Asia and the Pacific: Proceedings Of The Regional Seminar On Distance Education, 26 November — 3 December 1986", Asian Development Bank, Bangkok, Thailand, Volume 2, 1987
↑Hung, Vivian; Babin, Steven; Coberly, Jacqueline. "A Market Survey on Body Worn Camera Technologies"(PDF). The Department of Justice's National Institute of Justice. Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory. 2019-01-17 tarixində arxivləşdirilib(PDF). İstifadə tarixi: 2021-04-16.
↑Television(ingilis). Frederick A. Kugel Company. 1965. səh. 78. 2020-12-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-16. Teleprompter's main-spring, Irving B. Kahn (he's chairman of the board and president), had a taste of closed circuit operations as early as 1948. That summer, Kahn, then a vice president of 20th Century-Fox, negotiated what was probably the first inter-city closed circuit telecast in history, a pickup of the Joe Louis-Joe Walcott fight.
↑2018 9th International Conference on Information and Communication Systems (ICICS) : 3-5 April 2018, Jordan University of Science and Technology, Irbid, Jordan. Jordan University of Science & Technology, Institute of Electrical and Electronics Engineers. Jordan Section,, Institute of Electrical and Electronics Engineers. [Piscataway, New Jersey. ISBN9781538643662.