Qarayonca

Qarayonca
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Klad:
Diaphoretickes
Ranqsız:
Arxeplastidlər
Aləm:
Bitkilər
Klad:
Streptofitlər
Klad:
Ali bitkilər
Klad:
Çoxsporlu bitkilər
Klad:
Borulu bitkilər
Klad:
Toxumlu bitkilər
Klad:
Çiçəkli bitkilər
Klad:
Evdikotlar
Klad:
Bazal evdikotlar
Klad:
Superrozidlər
Klad:
Rozidlər
Klad:
Fabidlər
Dəstə:
Paxlaçiçəklilər
Fəsilə:
Paxlakimilər
Yarımfəsilə:
Faboideae
Triba:
Trifolieae
Cins:
Qarayonca
Beynəlxalq elmi adı

Qarayonca (lat. Medicago) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Təbabətdə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yusif İbn İsmayıl Xoyinin (XIII–XIV əsrlər) yazdığına görə, baş əsməsini müalicə etmək üçün gündə 2 dəfə başa bişmiş qarayonca ilə kompres qoymaq lazımdır. Əgər qarayoncanın otu və toxumları mütamadi yeyilərsə, bu, insanı kökəldir və qanı artırır. Qarayonca tozunun bal ilə kompresi soyuq şişləri, sirkə ilə qarışığı isə isti şişləri çəkir. Qarayoncanın toxumları başqa hissələrinə nisbətən daha faydalıdır. Onlar mədəni möhkəmlədir, sperma və süd yaradır, aybaşını qovur, öskürəkdə xeyirlidir.

Elmi təbabətdə qurudulmuş və toza çevrilmiş qarayonca qansaxlayıcı və yarasağaldıcı xüsusiyyətə malikdir. Əkin qarayoncası şəkər xəstəliyində, qalxanvari vəzinin funksiyasının azalmasında, oraqvari qarayonca isə sətəlcəm, diarreya (mədənin pozulması) və ürəkdöyüntüsü zamanı istifadə edilir.[3]

Sinonimləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Heterotipik sinonimləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Cochleata Medik.
  • Crimaea Vassilcz.
  • Diploprion Viv.
  • Factorovskya Eig
  • Kamiella Vassilcz.
  • Lupularia (Serg.) Opiz
  • Lupulina Noulet
  • Medica Mill.
  • Medicula Medik.
  • Nephromedia Kostel.
  • Rhodusia Vassilcz.
  • Spirocarpus Opiz
  • Trifillum Medik.
  • Turukhania Vassilcz.

Yarımnövləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • {{bt-azlat||Medicago arabica (L.) Huds.
  • {{bt-azlat||Medicago arborea L.
  • {{bt-azlat||Medicago archiducis-nicolai Širj.
  • {{bt-azlat||Medicago arenicola (Hub.-Mor.) E.Small
  • {{bt-azlat||Medicago astroites (Fisch. & C.A.Mey.) Trautv.
  • {{bt-azlat||Medicago biflora (Griseb.) E.Small
  • {{bt-azlat||Medicago × blancheana Boiss.
  • {{bt-azlat||Medicago bonarotiana Arcang.
  • {{bt-azlat||Medicago brachycarpa Fisch. ex M.Bieb.
  • {{bt-azlat||Medicago × canariensis Benth.
  • {{bt-azlat||Medicago cancellata M.Bieb.
  • {{bt-azlat||Medicago carica (Hub.-Mor.) E.Small
  • {{bt-azlat||Medicago carstiensis Wulfen
  • {{bt-azlat||Medicago × casellasii P.Monts.
  • {{bt-azlat||Medicago ciliaris (L.) All.
  • {{bt-azlat||Medicago constricta Durieu
  • {{bt-azlat||Medicago coronata (L.) Bartal.
  • {{bt-azlat||Medicago crassipes (Boiss.) E.Small
  • {{bt-azlat||Medicago cretacea M.Bieb.
  • {{bt-azlat||Medicago daghestanica Rupr. ex Boiss.
  • {{bt-azlat||Medicago disciformis DC.
  • {{bt-azlat||Medicago doliata Carmign.
  • {{bt-azlat||Medicago edgeworthii Širj.
  • {{bt-azlat||Medicago falcata L.
  • {{bt-azlat||Medicago fischeriana (Ser.) Trautv.
  • {{bt-azlat||Medicago globosa C.Presl
  • {{bt-azlat||Medicago granadensis Willd.
  • {{bt-azlat||Medicago halophila (Boiss.) E.Small
  • {{bt-azlat||Medicago heldreichii E.Small
  • {{bt-azlat||Medicago heyniana Greuter
  • {{bt-azlat||Medicago huberi E.Small
  • {{bt-azlat||Medicago hybrida (Pourr.) Trautv.
  • {{bt-azlat||Medicago hypogaea E.Small
  • {{bt-azlat||Medicago intertexta (L.) Mill.
  • {{bt-azlat||Medicago isthmocarpa (Boiss. & Balansa) E.Small
  • {{bt-azlat||Medicago laciniata (L.) Mill.
  • {{bt-azlat||Medicago lanigera C.Winkl. & B.Fedtsch.
  • {{bt-azlat||Medicago laxispira Heyn
  • {{bt-azlat||Medicago lessingii Fisch. & C.A.Mey. ex Kar.
  • {{bt-azlat||Medicago littoralis Rohde ex Loisel.
  • {{bt-azlat||Medicago lupulina L.
  • {{bt-azlat||Medicago makranica Heyn
  • {{bt-azlat||Medicago marina L.
  • {{bt-azlat||Medicago medicaginoides (Retz.) E.Small
  • {{bt-azlat||Medicago minima (L.) Bartal.
  • {{bt-azlat||Medicago × mixta Sennholz
  • {{bt-azlat||Medicago monantha (C.A.Mey.) Trautv.
  • {{bt-azlat||Medicago monspeliaca (L.) Trautv.
  • {{bt-azlat||Medicago murex Willd.
  • {{bt-azlat||Medicago muricoleptis Tineo
  • {{bt-azlat||Medicago noeana Boiss.
  • {{bt-azlat||Medicago orbicularis (L.) Bartal.
  • {{bt-azlat||Medicago orthoceras (Kar. & Kir.) Trautv.
  • {{bt-azlat||Medicago ovalis (Boiss.) Urb.
  • {{bt-azlat||Medicago pamphylica (Hub.-Mor. & Širj.) E.Small
  • {{bt-azlat||Medicago papillosa Boiss.
  • {{bt-azlat||Medicago persica (Boiss.) E.Small
  • {{bt-azlat||Medicago phrygia (Boiss. & Balansa) E.Small
  • {{bt-azlat||Medicago pironae Vis.
  • {{bt-azlat||Medicago platycarpos (L.) Trautv.
  • {{bt-azlat||Medicago plicata (Boiss.) Širj.
  • {{bt-azlat||Medicago polyceratia (L.) Sauvages ex Trautv.
  • {{bt-azlat||Medicago polymorpha L.
  • {{bt-azlat||Medicago popovii (Korovin) Širj.
  • {{bt-azlat||Medicago praecox DC.
  • {{bt-azlat||Medicago prostrata Jacq.
  • {{bt-azlat||Medicago radiata L.
  • {{bt-azlat||Medicago retrorsa (Boiss.) E.Small
  • {{bt-azlat||Medicago rhodopea Velen.
  • {{bt-azlat||Medicago rhytidiocarpa (Boiss. & Balansa) E.Small
  • {{bt-azlat||Medicago rigida (Boiss. & Balansa) E.Small
  • {{bt-azlat||Medicago rigidula (L.) All.
  • {{bt-azlat||Medicago rigiduloides E.Small
  • {{bt-azlat||Medicago rostrata (Boiss. & Balansa) E.Small
  • {{bt-azlat||Medicago rotata Boiss.
  • {{bt-azlat||Medicago rugosa Desr.
  • {{bt-azlat||Medicago rupestris M.Bieb.
  • {{bt-azlat||Medicago ruthenica (L.) Trautv.
  • {{bt-azlat||Medicago × sabulensis H.Lév.
  • {{bt-azlat||Medicago sativa L.
  • {{bt-azlat||Medicago sauvagei Nègre
  • {{bt-azlat||Medicago saxatilis M.Bieb.
  • {{bt-azlat||Medicago scutellata (L.) Mill.
  • {{bt-azlat||Medicago secundiflora Durieu
  • {{bt-azlat||Medicago shepardii Post ex Boiss.
  • {{bt-azlat||Medicago sinskiae Uljanova
  • {{bt-azlat||Medicago soleirolii Duby
  • {{bt-azlat||Medicago sphaerocarpos Bertol.
  • {{bt-azlat||Medicago suffruticosa Ramond ex DC.
  • {{bt-azlat||Medicago syriaca E.Small
  • {{bt-azlat||Medicago tenoreana Ser.
  • {{bt-azlat||Medicago tetraprostrata J.S.Erikss. & B.E.Pfeil
  • {{bt-azlat||Medicago tornata (L.) Mill.
  • {{bt-azlat||Medicago truncatula Gaertn.
  • {{bt-azlat||Medicago turbinata (L.) All.
  • {{bt-azlat||Medicago × varia Martyn

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 339. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
  2. ↑ Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 778.
  3. ↑ "Şəfalı bitkilər". 2022-01-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-09-08.

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]