Qazaxıstan Xalq Assambleyası
Qazaxıstan Xalq Assambleyası | |
|---|---|
 | |
| Sədri | Nursultan Nazarbayev, Qasım-Comərd Tokayev |
| Qurucu | |
| Quruluş tarixi | 1 mart 1995 |
| İdeologiya | internasionalizm, Vətəndaş millətçiliyi, dövlətçilik, Tradisionalizm[d], dünyəvilik, Vətənpərvərlik |
| İdeoloji spektr | mərkəzçilik |
| Saytı | assembly.kz/ru/ |
Qazaxıstan Xalq Assambleyası[1][2] (qaz. Қазақстан халқы ассамблеясы, Qazaqstan halqy assambleyasy) — Qazaxıstan Respublikasının Prezidenti yanında bir məsləhət və məsləhət orqanı, bu orqanın vəzifəsi dövlət milli siyasətinin inkişafına və həyata keçirilməsinə kömək etməkdir. "Qazaxıstan Xalqları Məclisi" (orijinal adı) 1 mart 1995-ci ildə Qazaxıstanın ilk Prezidenti Nazarbayevin təşəbbüsü ilə yaradılıb və 2007-ci ildə dəyişdirilib. 2016-cı ildən bu gün bir bayram olaraq qeyd olunur — Şükran Günü [3].
Qazaxıstan Respublikasının "Qazaxıstan Xalqları Məclisi haqqında" qanununa əsasən, Qazaxıstan Respublikasının Birinci Prezidenti — Millət Lideri Qazaxıstan Xalqları Məclisinə ömürlük rəhbərlik etmək hüququna malikdir.
Məqsəd və vəzifələri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- irqindən, milliyyətindən, dilindən, dinə münasibətindən, sosial qruplara mənsubluğundan, oriyentasiyasından asılı olmayaraq respublika vətəndaşlarının hüquq və azadlıqlarının bərabərliyi;
- milli mədəniyyətlərin, Qazaxıstan xalqının dil və ənənələrinin hərtərəfli inkişafı;
- beynəlxalq təşkilatlarla inteqrasiya əlaqələrinin genişləndirilməsi;
- Qazaxıstanda etnik qrupların birləşməsi yolu ilə Qazaxıstan kimliyinin formalaşması;
- mənəvi birlik ideyalarının formalaşması və yayılması, xalqlar dostluğunun və millətlərarası harmoniyanın möhkəmləndirilməsi və qorunması.
Assambleyanın fəaliyyəti aşağıdakı vəzifələrin həllinə yönəlib:
- respublikada millətlərarası və dinlərarası harmoniyanın, cəmiyyətdə sabitliyin qorunmasına kömək;
- Qazaxıstan ərazisində yaşayan millətlərin nümayəndələri arasında dostluq münasibətlərinin inkişafına töhfə verən, bərabərlik prinsipinə əsaslanan mənəvi və mədəni dirçəliş və inkişafa kömək edən dövlət siyasətinin həyata keçirilməsi üçün təkliflərin hazırlanması;
- vətəndaşların sivil və demokratik normalara əsaslanan siyasi mədəniyyətinin formalaşdırılması;
- dövlətin apardığı milli siyasətdə müxtəlif milli maraqların nəzərə alınmasını təmin etmək;
- cəmiyyətdə yaranan sosial ziddiyyətləri həll etmək üçün kompromislər axtarın.
Təşkilat
[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qazaxıstan Xalqları Assambleyasının sədri Qazaxıstan Prezidenti Qasım-Comərd Tokayevdir. Məclisin sədri Assambleyanın fəaliyyətinin əsas istiqamətlərini müəyyənləşdirir və təsdiq edir. Qazaxıstan Respublikası Prezidentinin aktları ilə Məclis Şurasının tövsiyələri əsasında təyin olunan iki deputatı var[4].
Məclislərin iclasları Məclisin sədri tərəfindən çağırılır. Assambleyanın sessiyasının tarixi, yeri və təklif olunan gündəliyi onun işinə başlamazdan bir ay əvvəl elan edilir. Sessiya ildə ən azı bir dəfə çağırılır. Məclisin növbədənkənar sessiyası Assambleyanın sədri tərəfindən öz təşəbbüsü ilə və ya Məclis üzvlərinin ümumi sayının ən azı üçdə birinin tələbi ilə çağırılır və qərarın qəbul edildiyi gündən bir ay ərzində keçirilir.
Hazırda Assambleyanın 400 üzvü var.
Assambleyanın tərkibi milli-mədəni və digər ictimai birliklərin nümayəndələri, habelə cəmiyyətdəki nüfuzu, ictimai və siyasi fəaliyyəti nəzərə alınmaqla digər şəxslər arasından Məclis sədri tərəfindən formalaşdırılır.
Qazaxıstanın hər bir bölgəsində Qazaxıstan Xalqlarının kiçik Assambleyaları var və bələdiyyə başçıları yanında məsləhətçi və məsləhətçi orqanlardır.
Qazaxıstan Xalqları Assambleyasının üzvlüyünə namizədlər milli mədəniyyət mərkəzlərinin təklifləri ilə kiçik məclislərin iclaslarının qərarları ilə, ali orqanlarının qərarları ilə isə regional və respublika ictimai birliklərindən tövsiyə olunur.
Ölkədə 100-dən çox milli məktəb, 23 ana dilinin öyrənildiyi 170 bazar günü məktəbi var. Üç milli dirçəliş məktəbində 12 ana dilinin öyrənilməsi üçün 29 şöbə var. Bu məktəblərin maliyyə dəstəyi üçün ölkə Hökuməti hər il 11 milyon tenge ayırır. Bundan əlavə, yerli büdcədən yardım alırlar.
Assambleyanın fəaliyyəti, millətlərarası münasibətlər problemini effektiv şəkildə həll edən bir ölkə olaraq Qazaxıstan Respublikasının beynəlxalq nüfuzunun artmasına kömək edir. Assambleyanın töhfəsi ən yüksək səviyyədə qiymətləndirilir. Qazaxıstanda səfərdə olan BMT Baş katibi Kofi Annan bunu millətlərarası harmoniyanın, dünyanın digər dövlətləri üçün sabit, davamlı inkişafın nümunəsi adlandırdı. Qazaxıstana səfər edən Papa II İohann Pavel də qazax xalqı haqqında yüksək fikirlər səsləndirdi.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Kazımzadə, Ziya. "Qazaxıstanda islahatlar: "eşidən dövlət" konsepsiyası". Politicon.co (az.). Topçubaşov Mərkəzi. 4 avqust 2021. 2022-05-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 sentyabr 2021.
- ↑ "ATƏT: Qazaxıstan seçkiləri standartlara uyğun deyil". BBC Azərbaycanca (az.). 19 avqust 2007. 2021-09-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 sentyabr 2021.
- ↑ "День благодарности впервые отмечается в Казахстане — Новости Казахстана". 2021-07-31 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-31.
- ↑ "Назарбаев передал Токаеву полномочия председателя АНК". 2021-04-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-31.